Ngành gạo Việt Nam trước thách thức khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu

Đây là động thái nhằm giảm bớt tình trạng tồn kho quá lớn và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao từ các quốc gia nhập khẩu. Tuy nhiên, quyết định này cũng gây áp lực đáng kể lên ngành gạo Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh về giá và nguồn cung.

Việc dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo 100% tấm giúp các nước nghèo, đặc biệt là khu vực châu Phi, có thể tiếp cận gạo giá rẻ hơn, đồng thời cung cấp nguồn ngũ cốc đối với ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi và ethanol ở châu Á.

Theo ông Mukesh Jain - Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu gạo Chhattisgarh, quyết định này sẽ thúc đẩy kinh doanh, khôi phục hoạt động các nhà máy và giúp nâng cao thu nhập cho nông dân.

Trên thị trường quốc tế, giá gạo 100% tấm của Ấn Độ hiện đang được chào bán với giá 330 USD/tấn, cao hơn so với giá 300 USD/tấn từ các quốc gia khác như Việt Nam, Myanmar và Pakistan. Dù còn chênh lệch giá, nhưng sự trở lại của nguồn cung lớn từ Ấn Độ sẽ khiến thị trường điều chỉnh và đặt ra thách thức đối với ngành gạo Việt Nam.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, 80% lượng gạo xuất khẩu trong hai tháng qua là gạo chất lượng cao, đối tượng khác biệt so với gạo 100% tấm của Ấn Độ. Nhưng nguy cơ giá gạo Việt Nam giảm sâu vẫn hiện hữu, đặc biệt ở phân khúc giá rẻ.

Báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy ngành gạo Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự cạnh tranh về giá với các quốc gia như Pakistan và Myanmar, chi phí đầu vào tăng cao và các rào cản nhập khẩu từ các thị trường lớn như EU, Nhật Bản và Mỹ.

Tuy nhiên, gạo thơm Việt Nam vẫn duy trì được lợi thế ở phân khúc cao cấp nhờ các chính sách hỗ trợ sản xuất bền vững và hội nhập kinh tế sâu rộng. Nếu Việt Nam tiếp tục nâng cao và cải tiến chất lượng sản xuất, thị phần gạo cao cấp vẫn sẽ ổn định.

Để đối phó với tình hình cạnh tranh khốc liệt này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm ổn định ngành lúa gạo, bao gồm nâng cao hiệu quả bảo quản sau thu hoạch, mở rộng thị trường xuất khẩu và hỗ trợ doanh nghiệp trong các vấn đề logistics và thương mại điện tử. Các doanh nghiệp và nông dân cũng sẽ được hỗ trợ tín dụng ưu đãi để đầu tư vào công nghệ và hạ tầng nông nghiệp.

Dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2024 - 2025 có thể đạt kỷ lục 533,7 triệu tấn, trong khi nhu cầu tiêu thụ dự báo đạt 530,3 triệu tấn. Trong bối cảnh thương mại gạo toàn cầu dự kiến đạt 58,5 triệu tấn, nhu cầu nhập khẩu lớn từ Philippines và Indonesia có thể là cơ hội cho Việt Nam, nhưng để giữ vững vị thế, Việt Nam cần chiến lược linh hoạt nhằm bảo vệ lợi thế cạnh tranh và tận dụng thị trường tiềm năng.

Bộ Công Thương dự kiến sẽ họp với Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các doanh nghiệp trong tháng 3/2025 để tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại tại các thị trường quan trọng như Philippines và Trung Quốc.

Theo các thương nhân, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 389 USD/tấn vào ngày 6/3, giảm so với mức 393 USD/tấn của tuần trước. Trong khi đó, các nhà giao dịch Thái Lan cho biết nhu cầu không có nhiều biến động và sự lên xuống về giá phần lớn sẽ phụ thuộc vào tỷ giá hối đoái.

Giá gạo 5% tấm của Thái Lan vẫn giữ ở mức 415 USD/tấn so với khoảng giá 415 - 420 USD/tấn được báo giá vào tuần trước. Một thương nhân tại Bangkok nhận định rằng không có dấu hiệu cho thấy sẽ có các cuộc đấu thầu gạo quy mô lớn trong thời gian tới, do đó giá sẽ duy trì ở mức trên trong một thời gian. Nguồn cung từ Ấn Độ dù được bổ sung vào thị trường nhưng sẽ ít tác động đến giá do nhu cầu lớn chưa xuất hiện trên thị trường.

NH