Hóa giải thách thức, tận dụng cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc tọa đàm với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của châu Âu ngày 2/3

Cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, hợp tác kinh tế với nước ngoài có vai trò quan trọng, góp phần cho việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo. Thủ tướng đặc biệt lưu ý các bộ, ngành, địa phương tiến hành các nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư với các nước, trong đó tập trung thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác thương mại, đầu tư với các đối tác, nhất là các đối tác lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc… Liên tiếp từ cuối tháng 2 đến nay, Chính phủ đã tổ chức nhiều hội nghị triển khai các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong đó chỉ riêng với cộng đồng doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chủ trì khoảng 10 cuộc làm việc, đối thoại với các doanh nghiệp trong và ngoài nước để lắng nghe, chỉ đạo tháo gỡ các vướng mắc. Điều đó thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp phát triển tại Việt Nam.

Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng Việt Nam vẫn phải đối diện với không ít thách thức trong việc thu hút và giữ chân các nhà đầu tư nước ngoài. Một trong những vấn đề được nhắc đến nhiều nhất là hệ thống thủ tục hành chính còn phức tạp, gây tốn kém thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Theo ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) mới nhất cho thấy có đến 75% doanh nghiệp châu Âu đánh giá Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn. Tuy nhiên, để nâng cao vị thế cạnh tranh, ba vấn đề lớn cần được cải thiện gồm: Giảm gánh nặng pháp lý, chuẩn hóa quy trình đăng ký doanh nghiệp trên toàn quốc, và đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép lao động.

Tại các cuộc đối thoại vừa qua, đại diện các doanh nghiệp cũng làm rõ những thách thức khác đang gặp phải. Một trong những vấn đề nổi lên là việc triển khai quy định “Trách nhiệm Mở rộng của Nhà sản xuất (EPR)”, với nhu cầu cấp thiết về các quy định rõ ràng hơn để hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện. Về vấn đề này, ông Nguyễn Hải Minh- Phó chủ tịch EuroCham đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong việc ban hành Thông tư 07/2025 hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường với những quy định về EPR, giúp doanh nghiệp hiểu rõ cơ cấu chi phí và thời hạn tuân thủ.

Việt Nam đang có lợi thế lớn trong tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, một trong những yếu tố kìm hãm tiềm năng này chính là hệ thống hạ tầng chưa đồng bộ, chi phí logistics tại Việt Nam vẫn cao hơn so với các nước trong khu vực. Do đó ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing KCN Deep C nhấn mạnh tầm quan trọng của các tiêu chí đầu tư đồng bộ giữa các tỉnh thành để doanh nghiệp có thể dễ dàng mở rộng sản xuất. Việc cải thiện thủ tục hải quan và giảm thiểu gián đoạn trong chuỗi cung ứng cũng được coi là yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả xuất nhập khẩu và logistics. Ông Soenens cũng ủng hộ việc sửa đổi luật hiện hành về năng lượng tái tạo tự sản xuất, tự tiêu thụ, cho phép các khu công nghiệp cung cấp nhiều năng lượng xanh hơn cho các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài - một nhu cầu trọng tâm của các nhà đầu tư hiện nay.

Ở góc độ khác, bà Esra Bora từ tập đoàn CMA-CGM, một trong những hãng vận tải biển lớn nhất thế giới, cũng nhấn mạnh Việt Nam cần nâng cao hiệu quả vận tải hàng hóa thông qua các sáng kiến giao thông bền vững. Một trong những giải pháp khả thi bao gồm phát triển dịch vụ sà lan điện không phát thải, giúp giảm lượng khí CO₂ trong vận chuyển hàng hóa. Không chỉ dừng lại ở logistics, vấn đề năng lượng xanh cũng là yếu tố quan trọng trong quyết định đầu tư của nhiều tập đoàn đa quốc gia. Các doanh nghiệp đang kỳ vọng Việt Nam sẽ đẩy nhanh việc phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời, đồng thời hoàn thiện khung pháp lý để hỗ trợ các mô hình tự sản xuất – tự tiêu thụ năng lượng sạch trong khu công nghiệp.

Củng cố vị thế là điểm đến đầu tư hàng đầu

Cùng với hạ tầng giao thông và năng lượng, chính sách thuế cũng là một trong những yếu tố mà doanh nghiệp nước ngoài đặc biệt quan tâm. Các tác động của thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tối thiểu toàn cầu, hay thủ tục hoàn thuế VAT vẫn còn nhiều bất cập, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Như bà Claudia Anselmi, Giám đốc Công ty TNHH Dệt & Nhuộm Hưng Yên đã chỉ ra những vướng mắc trong hoàn thuế VAT theo hệ thống hiện tại khiến chi phí gia tăng và ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Việc cải thiện những vấn đề như vậy sẽ góp phần đảm bảo Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho các khoản đầu tư sản xuất có giá trị cao.

Một vấn đề đáng chú ý khác liên quan đến quy định xuất nhập khẩu tại chỗ. Nhiều doanh nghiệp phản ánh các điểm nghẽn trong thực tiễn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và chiến lược đầu tư dài hạn. Ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch EuroCham cho rằng, nếu vấn đề này được giải quyết sẽ giúp tự do hóa luồng hàng thương mại và giúp xây dựng Việt Nam thành một trung tâm logistics mới của khu vực, bên cạnh Singapore.

Nhằm tháo gỡ những rào cản, thách thức trên, Chính phủ Việt Nam đang triển khai hàng loạt biện pháp để cải thiện môi trường đầu tư. Trong các cuộc đối thoại với doanh nghiệp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh quyết tâm duy trì môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và thuận lợi hơn nữa cho các nhà đầu tư. Chính phủ sẽ tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, chủ động đối thoại với doanh nghiệp để kịp thời xử lý những vướng mắc liên quan đến thuế, hải quan, lao động, đất đai… Bên cạnh đó, Việt Nam đang và sẽ tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng, đặc biệt là giao thông, năng lượng và công nghệ số; đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao… để tạo nền tảng và môi trường vững chắc, thuận lợi cho các doanh nghiệp.

Với những nỗ lực không ngừng trong cải cách thể chế, nâng cấp hạ tầng và cải thiện môi trường đầu tư, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành một trung tâm sản xuất và thương mại toàn cầu. Như ông Bruno Jaspaert, EuroCham nhấn mạnh: “Khung pháp lý là nền móng vững chắc để Việt Nam tiếp tục tăng trưởng bền vững và củng cố vị thế là điểm đến đầu tư hàng đầu. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và giảm gánh nặng pháp lý không chỉ giúp thu hút đầu tư mà còn đảm bảo sự ổn định kinh tế lâu dài”.

Đỗ Lê