Ngân hàng Nhà nước có thể được quyết cho vay đặc biệt lãi suất 0%/năm

Phân cấp cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm, lãi suất 0%/năm

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 20/5, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng.

Theo đó, sửa đổi, bổ sung quy định Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng, lãi suất cho vay 0%/năm. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng. Ảnh: Media Quốc hội.

Bổ sung quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm của tổ chức tín dụng và tổ chức mua bán, xử lý nợ trong trường hợp xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu. Cụ thể, tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm trong trường hợp hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi phải xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật.

Việc thu giữ tài sản bảo đảm không phải đơn phương, vô điều kiện mà phải tuân thủ phạm vi, giới hạn, điều kiện thu giữ. Đồng thời, quy định về trình tự, thủ tục thu giữ, công bằng, công khai, minh bạch, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của bên có nghĩa vụ, tổ chức tín dụng và những bên liên quan.

Để tránh lạm dụng quyền thu giữ tài sản bảo đảm, quy định rõ trong quá trình thu giữ, tổ chức tín dụng không được áp dụng biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội. Đồng thời, tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ phải xây dựng, ban hành quy định nội bộ thực hiện thu giữ tài sản bảo đảm, bao gồm quy định khi thực hiện ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm.

Dự án luật còn quy định sau khi hoàn tất thủ tục xác định chứng cứ và xét thấy không ảnh hưởng xử lý vụ án và thi hành án, cơ quan tiến hành tố tụng hoàn trả vật chứng trong vụ án hình sự là tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu theo đề nghị của bên nhận bảo đảm là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ.

Đề nghị quy định chi tiết tiêu chí, ngăn rủi ro các khoản vay đặc biệt

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành điều chỉnh thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước, nhằm gắn việc quyết định cho vay đặc biệt với trách nhiệm thanh tra, giám sát đối với tổ chức tín dụng và điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Đồng thời, rút ngắn thời gian xử lý, ra quyết định, bảo đảm xử lý nhanh, kịp thời trong tình huống cần can thiệp ngay, bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng. Mặt khác, quy định phân cấp như dự thảo luật cũng phù hợp chủ trương phân cấp, phân quyền mạnh mẽ trong quản lý Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi. Ảnh: Media Quốc hội.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát quy định hiện hành về cho vay đặc biệt, bảo đảm tính tương thích, phù hợp của hệ thống pháp luật; nghiên cứu phương án quy định chi tiết tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm.

Quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay trong trường hợp này, có biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa, hạn chế tổn thất có thể xảy ra, hạn chế rủi ro lệ thuộc nguồn vốn ưu đãi của Nhà nước, rủi ro về tính minh bạch, quản trị, cân đối và giám sát tài chính của tổ chức tín dụng, ảnh hưởng bình đẳng trong cạnh tranh; bảo đảm ổn định kinh tế, an ninh tiền tệ.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị tiếp tục rà soát quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 liên quan thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt để sửa đổi, bổ sung phù hợp phân cấp thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước, bảo đảm gắn phân cấp, phân quyền với xác định rõ trách nhiệm tương xứng quyền hạn được giao, tránh phát sinh vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy, bổ sung quy định quyền thu giữ tài sản bảo đảm khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ khi bên bảo đảm, người đang giữ tài sản bảo đảm không giao tài sản bảo đảm là cần thiết để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của tổ chức tín dụng trong quá trình xử lý tài sản bảo đảm, đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu, giảm chi phí xử lý tài sản bảo đảm. Từ đó, góp phần nâng cao mức độ an toàn hệ thống, giảm chi phí những khoản cấp tín dụng, hạ lãi suất, tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, doanh nghiệp.

"Tuy nhiên, việc thu giữ tài sản bảo đảm không phải quyền đương nhiên, mà phải được thiết lập thông qua điều khoản trong hợp đồng ký kết giữa các bên, bảo đảm nguyên tắc tự do, tự nguyện thỏa thuận trong giao dịch dân sự", ông Mãi nhấn mạnh.

Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng tán thành xem xét quy định về hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự và bổ sung quy định hoàn trả tài sản bảo đảm là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính cho bên nhận bảo đảm là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ.

Việc kéo dài thời gian tạm giữ hoặc không hoàn trả kịp thời tài sản bảo đảm, trong khi vụ án hình sự hoặc vụ việc vi phạm hành chính không còn liên quan giá trị tài sản đó sẽ cản trở quá trình xử lý nợ xấu, làm giảm hiệu quả thu hồi tài sản của tổ chức tín dụng.

Yến Chi