Nên phòng tránh, ứng cứu người bị sét đánh thế nào?

Cách thức sét gây thương tích

Những năm trở lại đây, tại Quảng Trị đã ghi nhận nhiều trường hợp bị sét đánh, như: vào tháng 5/2021, một học sinh bị sét đánh khi đang chơi cùng bạn trong sân trường. Sau khi đưa đến bệnh viện cấp cứu, nạn nhân được xác định, đã tử vong vì bị sét đánh trúng. Cùng tháng 5/2021, một học sinh khác tại địa phương này cũng bị sét đánh trúng và tử vong sau đó.

Ngày 9/5 vừa qua, một người đàn ông ở huyện Triệu Phong (tỉnh Quảng Trị) bị sét đánh trúng khi đang di chuyển trên đường. Nạn nhân sau đó được đưa đến bệnh viện cấp cứu trong tình trạng xuất huyết não, hôn mê sâu và phải thở máy.

Vừa qua, tình hình thời tiết ở nhiều nơi tại tỉnh Quảng Trị thường thay đổi nhanh chóng. Ảnh: N.V.

Được biết, tại thời gian, địa điểm các nạn nhân nói trên gặp nạn thời tiết đều có mưa giông, sấm sét.

Thông tin từ Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị cho hay, sét là hiện tượng phóng điện trong đám mây, giữa các đám mây với nhau hoặc giữa đám mây với mặt đất.

Điện thế của sự phóng điện từ sét có thể đạt đến hàng trăm triệu vôn, chiều cao của rãnh sét khoảng 500 - 2.000m, chiều dài của sét đo được trung bình 5km (có khi đến 10km), vận tốc phóng điện khoảng 15.000 - 150.000km/s, đường kính của tia sét khoảng 40 - 50cm (phần lõi của tia sét khoảng 15cm), nhiệt độ trong tia sét có thể đạt đến 18.000 - 20.000 độ C.

Hiện tượng khí tượng này thường xảy ra vào mùa hè, do các phân tử nước trong đám mây mang điện tích dương gặp chân mây và mặt đất mang điện tích âm, tạo ra sự chênh lệch điện áp lớn, tạo nên hiện tượng phóng điện. Do sự gia tăng nhiệt độ trong mùa khô tạo nên sự bốc hơi nước mạnh mẽ, khối không khí ẩm sát mặt đất bị nâng lên cao (hiện tượng đối lưu) gây mất nhiệt, hơi nước ngưng tụ gây mưa kèm sấm chớp.

Sét có thể gây thương tích qua những cách thức: đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống, khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh (sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật, được gọi là sét đánh tạt ngang), khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh, điện thế bước hoặc lan truyền qua đường dây cấp tới các vật, như: điện thoại, tivi, ổ cắm.

Cách phòng tránh và ứng cứu người bị sét đánh

Để phòng tránh, Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị khuyến cáo, khi có giông sét, không nên đứng dưới gốc cây, ống khói, đụn rơm, anten truyền hình, gần các vật kim loại, không chạm tay vào các vật ẩm ướt, vật dẫn điện; không đi dọc theo các bờ sông, bờ suối...; không trú mưa ở những công trình, nhà cửa trơ trọi giữa cánh đồng; bỏ các vật dụng, như: cuốc xẻng, cần câu, gậy... mang bên mình ra bên ngoài; không sử dụng điện thoại; không dùng dây thép phơi áo quần buộc vào cột thu lôi, cây cao; tháo bỏ dây anten ra khỏi tivi, radio...; không để quần áo bị ướt.

Về ứng cứu khi phát hiện người bị sét đánh, ThS.BS. Phan Lê Hiếu, Trưởng khoa Cấp cứu (Bệnh viện Trung ương Huế) cho hay, sau khi bị sét đánh, nạn nhân không còn mang điện tích, do đó tiếp cận và sơ cứu là an toàn.

Theo đó, cần nhanh chóng kiểm tra phản ứng và hô hấp của nạn nhân. Nếu nạn nhân bất tỉnh, ngưng thở, ngưng tim thì tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức ép tim, thổi ngạt nếu được. Nếu nạn nhân còn tỉnh, nên để nằm yên, theo dõi tri giác, nhịp tim, nhịp thở, đồng thời, gọi cấp cứu, đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được tiếp tục theo dõi, điều trị.

Ông Lê Quang Lam, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị khuyến cáo, người dân cần thường xuyên theo dõi tình hình thời tiết để chủ động trong công việc, di chuyển. Trường hợp gặp các hình thái thời tiết nguy hiểm khi đang làm việc, di chuyển ngoài đường, người dân cần nhanh chóng tìm nơi tránh trú an toàn.

Nghĩa Văn