Mục sở thị 'Thiên hạ đệ nhất hùng quan' trên đèo Hải Vân

Cổng vào Hải Vân Quân trên đèo Hải Vân.

Hải Vân Quan nằm trên địa phận giáp ranh thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc (TP Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu (thành phố Đà Nẵng), cách trung tâm thành phố Huế khoảng 90km về phía Nam và cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 28km về phía Bắc. Cuối năm 2021, di tích được trùng tu với tổng mức kinh phí hơn 42 tỷ đồng từ nguồn ngân sách của hai địa phương.

Từ chân núi biển Lăng Cô du khách có thể trải nghiệm bằng xe máy lên đèo ngắm mây trời non nước Hải Vân Quan. Với độ cao gần 500 m so với mực nước biển, một bên là dãy núi dựng đứng, một bên là bờ biển bao la, đèo Hải Vân có vẻ đẹp mê hoặc du khách ngay từ cái nhìn đầu tiên. Từ trên đỉnh đèo, du khách có thể chiêm ngưỡng màu xanh bao la của núi rừng, hòa cùng màu nước biển xanh ngắt, cung đường đèo quanh co, ẩn hiện giữa những tầng mây lơ lửng. Đèo Hải Vân càng đẹp huyền ảo vào buổi ban mai hoặc hoàng hôn, đây chính là lúc du khách có thể thả mình thư giãn trong không gian thơ mộng.

Du khách tham quan Hải Vân Quan.

Chị Thu Hằng đến từ Hà Nội cho biết: “Tôi ao ước được tự lái xe đưa gia đình và bạn bè đi đèo Hải Vân để vui chơi và trải nghiệm. Ngoài việc ngắm cảnh, chúng tôi còn được hít thở không khí trong lành. Mong muốn của tôi và mọi người là đi vào thời điểm Tết đến Xuân về để có thể “săn mây” và chụp những bức ảnh đẹp. Khi ngắm nhìn khung cảnh nơi đây, tất cả những mệt mỏi, stress trong cuộc sống sẽ được giải tỏa, tôi có thể tự do hòa mình vào thiên nhiên và thư giãn”.

Không chỉ nổi bật về thiên nhiên kỳ vĩ, đèo Hải Vân còn đánh dấu sự giao thoa trong lịch sử giữa hai miền Bắc - Nam của Tổ quốc, trong đó nổi bật nhất là Di tích Quốc gia Hải Vân Quan. Nằm ở đỉnh đèo Hải Vân, ranh giới giữa TP Huế và thành phố Đà Nẵng, Hải Vân Quan từng là điểm kiểm soát giao thương và phòng thủ quan trọng qua các thời kỳ phong kiến.

Sau thời gian dài bị xuống cấp, hoang phế, đến năm 2017, Hải Vân Quan được công nhận là Di tích Quốc gia. Trên cơ sở đó, năm 2021, thành phố Đà Nẵng phối hợp với TP Huế triển khai thực hiện dự án trùng tu di tích này với tổng số tiền hơn 40 tỷ đồng, trên tổng diện tích 6.500m2. Theo đề án trùng tu, hệ thống cửa Hải Vân Quan được tu bổ theo các dấu tích nguyên gốc triều Nguyễn, thời vua Minh Mạng năm 1826; thay thế nền cổng lát đá thanh, hệ thống cối, tường phía trên xây gạch vồ. Một số lô cốt thời chiến tranh chống Pháp, Mỹ được giữ lại với mục đích kết nối lịch sử giữa các thời kỳ. Đến nay, việc trùng tu Di tích Quốc gia Hải Vân Quan đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, đón khách tham quan.

Từ trên Hải Vân Quan nhìn xuống đỉnh đèo Hải Vân.

Theo cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, sau khi di tích Hải Vân Quan được trùng tu sẽ mở cửa miễn phí thời gian đầu. Sau đó khi hai địa phương (TP Huế và Đà Nẵng) thống nhất việc xây dựng bảng giá vé phù hợp sẽ bán vé cho khách tham quan, hoàn thiện các thiết chế dịch vụ đảm bảo an toàn tốt nhất cho du khách.

Có mặt trên Hải Vân Quan, chúng tôi nhận thấy việc trùng tu di tích đảm bảo phục hồi nguyên trạng công trình gốc như: Cổng “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” (hướng về Đà Nẵng), cổng Hải Vân Quan (hướng về TP Huế), hệ thống Trường Thành. Việc trùng tu di tích dựa trên các hồ sở khảo sát, tư liệu khảo cổ với các hạng mục công trình nguyên trạng nhằm giữ được giá trị kiến trúc lịch sử quân sự của di tích Hải Vân Quan…

Cũng theo cán bộ Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, vật liệu ở đây chủ yếu là gạch đá. Trong quá trình trùng tu, tu bổ, đơn vị thi công đã tích cực tìm kiếm những vật liệu này ở các địa phương lân cận để hài hòa đồng nhất về tổng thể, tuân thủ đảm bảo quy định, nguyên tắc bảo quản tu bổ di tích.

Di tích chiến thắng Đồn Nhất dưới chân Hải Vân Quan.

Trong chuyến du lịch xuyên Việt cùng bạn bè, chị Thanh Vân đến từ Hà Nội cảm thấy may mắn khi là một trong những người đầu tiên được tham qua di tích Hải Vân Quan sau thời gian dài trùng tu. Chị Vân cho biết, công trình rất đẹp, hoành tráng. Ở đây, mọi người có tầm nhìn rộng, bao quát cảnh đẹp hùng vĩ của đèo Hải Vân, được ngắm biển xanh xinh đẹp, rừng núi hùng vĩ giữa TP Huế và Đà Nẵng.

Năm 2024, đèo Hải Vân đã đón lượng khách tham quan tăng đáng kể. Chính quyền địa phương thường xuyên phối hợp kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo phát triển du lịch theo hướng an toàn, bền vững, không gây tổn hại đến môi trường thiên nhiên và văn hóa địa phương. Hiện khu vực đèo Hải Vân và Di tích Quốc gia Hải Vân Quan đã được cơ quan có thẩm quyền lập quy hoạch, trình cấp có thẩm quyền để tham vấn ý kiến. Sau khi quy hoạch được triển khai sẽ góp phần giải quyết vấn nạn mất an toàn về giao thông trên đèo. Đồng thời, trong quy hoạch cũng xây dựng hệ thống các ki-ốt bán hàng trên đỉnh đèo Hải Vân, mang giá trị kiến trúc phù hợp với công trình Hải Vân Quan sau trùng tu.

Bài, ảnh: Viết Tôn/Báo Tin tức