Lạc vào những không gian đương đại

Những không gian ấy khiến Hà Nội hiện đại mà vẫn cứ trầm tĩnh, hào hoa đến lạ…

Hà Nội của ngày hôm nay

Giới ưa xê dịch hay rỉ tai nhau: “Bên cạnh những điểm đến, khi đặt chân đến Thủ đô cũng nên ghé đến những không gian nghệ thuật “siêu chất” và hấp dẫn vô cùng. Những không gian này không chỉ mang lại cảm hứng nghệ thuật bất tận, mà còn là những khuôn hình chỉn chu nhất để sống ảo “tẹt ga””.

Đúng là Hà Nội 1015 tuổi không chỉ thâm trầm, cổ kính với những trầm tích văn hóa, lịch sử lắng đọng từ thuở Thăng Long, mà còn hiện đại và năng động với những không gian đương đại đầy sáng tạo. Bên cạnh những Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Nhà hát Lớn, Bảo tàng Mỹ thuật…, trong danh sách mà dân du lịch “note” lại và gửi cho nhau giờ có cả những cái tên “Tây”: Trung tâm nghệ thuật đương đại VCCA, Manzi Art Space, Cyril Kongo Vietnam Gallery, Heritage Space, Art Vietnam Salon Gallery, Mơ Art Space…

Trung tâm nghệ thuật đương đại VCCA - nơi được coi là lựa chọn số 1 của các bạn trẻ yêu thích nghệ thuật tại Hà Nội, hòa mình giữa không gian nhộn nhịp của Trung tâm thương mại Vicom Megamall Royal City. Ấy là một không gian đủ đẹp để đến và đủ hấp dẫn để học hỏi về các nền văn hóa đa dạng qua những tác phẩm nghệ thuật hiện đại, dù được thiết kế tối giản, nhưng lại tinh tế y như bản tính vốn có của người Hà thành. Manzi Art Space thì nằm trong một biệt thự Pháp cổ trên phố Phan Huy Ích - một trong những không gian nghệ thuật đa dạng nhất tại Hà Nội.

Với các hoạt động như triển lãm thị giác, tọa đàm, workshop, giới thiệu sách, chiếu phim, trình diễn âm nhạc và múa, Manzi ôm trong lòng tham vọng hỗ trợ và giới thiệu nghệ thuật đương đại tới công chúng Việt Nam, đồng thời thúc đẩy các đối thoại về văn hóa - nghệ thuật.

Không gian Cyril Kongo Vietnam Gallery trên phố Tràng Tiền. Ảnh: kongogallery.com

Cyril Kongo Vietnam Gallery lại “ẩn mình” trên con phố sầm uất, xa hoa bậc nhất Thủ đô (phố Tràng Tiền), được thiết kế bắt mắt ngay từ bên ngoài với những mảng màu vô cùng nổi bật, đủ để ai đi ngang cũng phải ngoái nhìn. Nghe nói Cyril Kongo Vietnam Gallery ra đời để mang đến một không gian thưởng thức và học hỏi nghệ thuật graffiti cho giới trẻ Việt.

Thì đấy, graffiti trước kia chỉ là những bức vẽ nguệch ngoạc, bậy bạ trên tường ở đường phố, nhưng giờ đây đã trở thành một môn nghệ thuật thú vị và đang phổ biến rộng rãi tại Việt Nam nói chung, Hà Nội nói riêng. Heritage Space (phố Thợ Nhuộm) thì từ lâu được biết đến như một không gian văn hóa sáng tạo nghệ thuật hấp dẫn.

Tọa lạc trên diện tích hơn một nghìn mét vuông, trong lòng của công trình kiến trúc độc đáo Dolphin Plaza (từng giành giải Nhất giải thưởng Kiến trúc Quốc gia 2012), không gian Heritage Space bao gồm phòng triển lãm, thư viện, không gian triển lãm ngoài trời và không gian văn hóa nghệ thuật độc đáo. Nơi đây được sử dụng cho những hoạt động trao đổi, sáng tạo, thực hành nghệ thuật, lớp học và các tiết mục trình diễn đòi hỏi không gian lớn, có sự kết hợp của nhiều loại hình…

Chợt nhớ lần anh bạn họa sĩ chỉ cho tôi “nơi ở” của Mơ Art Space (phố Hàng Trống) với lời giới thiệu ẩn chứa đầy sự hài lòng: “Một không gian nghệ thuật đúng nghĩa cho những người muốn tìm hiểu nghệ thuật và cần một không gian mới lạ cho những ngày cuối tuần rảnh rỗi”. Đến rồi mới hiểu lời giới thiệu ấy có lý, vì ở Mơ Art Space, hàng trăm triển lãm đã được tổ chức và được giám tuyển kỹ càng với các tác phẩm nghệ thuật đa phương tiện, phong phú về chủ đề, có sự phối hợp đan xen giữa quá khứ và hiện tại - truyền thống và tương lai - di sản và hiện đại…

Hà Nội còn nhiều lắm những không gian đương đại đang từng ngày nâng đỡ và chắp cánh cho sáng tạo trẻ, cho nghệ thuật hiện đại được giao lưu và sống khảng khái trong đô thị có bề dày hơn nghìn năm lịch sử như thế. Thế mới thấy, Hà Nội của ngày hôm nay vẫn vẹn nguyên những gì thuộc về văn hóa nghệ thuật của Thăng Long - Hà Nội nức tiếng bốn phương, nhưng cũng không thiếu những không gian mang hơi thở nghệ thuật hiện đại. Đó là kết quả của quá trình giao lưu và hội nhập văn hóa, là trái ngọt thu về trên hành trình hiện thực hóa khát vọng sáng tạo, xây dựng Thủ đô “văn hiến - văn minh - hiện đại”.

Không còn là giấc mơ

Danh hiệu “TP sáng tạo” từng là một giấc mơ, cho đến năm 2019, Hà Nội được ghi danh trong Mạng lưới các TP sáng tạo của UNESCO. Không thể phủ nhận, trên hành trình đi tới TP sáng tạo đó, Hà Nội không ngừng tiếp thu và nỗ lực triển khai các sáng kiến, giải pháp phát huy tiềm năng sáng tạo, coi đó là nguồn lực phát triển không thể thiếu. Đặc biệt là những năm gần đây, Hà Nội xúc tiến nhiều hoạt động thúc đẩy hình thành các không gian sáng tạo trong lòng đô thị và đã trở thành nơi tập trung nhiều nhất với gần 200 “điểm đến” và hàng loạt đề án cho tương lai.

Một nhà nghiên cứu văn hóa đã nhận định, tái tạo đô thị, xây dựng những không gian sáng tạo đương đại là đòi hỏi tất yếu để làm giàu bản sắc văn hóa Thăng Long - Hà Nội. Có thể nói, Hà Nội đã định hình một hướng đi phù hợp với xu thế thời đại.

Lạc vào những không gian đương đại trong lòng đô thị ấy, sẽ nhận ra sức sáng tạo đang “sung” của những người trẻ tuổi - sức sáng tạo mang theo nhiệt huyết tuổi trẻ, đam mê khám phá và khát vọng hòa nhịp thời đại. Những tiếp thu từ nghệ thuật đương đại thế giới được nhìn thấy ở đây, song xu hướng bảo tồn văn hóa truyền thống cũng hiện hình rõ nét. Đó chính là điểm mạnh làm nên sức hấp dẫn riêng có của nghệ thuật đương đại Việt và những không gian sáng tạo đương đại ở Hà Nội phố.

Chính các trung tâm nghệ thuật, không gian sáng tạo này sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho các nghệ sĩ, nhà thiết kế và nhà sáng lập khởi nghiệp; lan tỏa tinh thần sáng tạo khắp mọi góc phố, con đường Hà Nội.

Ai đó nói: “Hà Nội đang chứng tỏ mình không chỉ là một trung tâm của đổi mới mà còn là một ngọn hải đăng dẫn đường cho hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. TP đang hiện thực hóa một tầm nhìn đầy cảm hứng: kết hợp sự sáng tạo hiện đại với việc gìn giữ những giá trị truyền thống quý báu”. Thật đúng, bởi không gian nghệ thuật, không gian sáng tạo luôn có ảnh hưởng tích cực đến tiến trình đô thị hóa.

Giấc mơ sáng tạo đã được hiện thực hóa thành những không gian nghệ thuật đương đại, những chương trình biểu diễn, những trưng bày mỹ thuật trong đời sống. Rõ là giấc mơ sáng tạo không xa vời khi người Hà Nội yêu mảnh đất này bằng cả trái tim, dồn đam mê, tâm huyết và trí tuệ sáng tạo cho nó. Những không gian đương đại đã, đang và sẽ hiện hữu chính là những viên gạch đa sắc, nhiều năng lượng để góp phần tạo dựng và khẳng định Hà Nội - TP sáng tạo đúng nghĩa.

Nhật Minh