Kỷ niệm 71 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Thăm nhà Đại tướng bên dòng Kiến Giang

Chị Nguyễn Thu Hoài, một hướng dẫn viên lâu năm tại nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở làng An Xá, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình cho biết: những ngày qua trung bình mỗi ngày có hơn 1.000 du khách đến tham quan và dâng hương tưởng nhớ Đại tướng. Nhiều đoàn khách trong Nam ngoài Bắc xúc động khi được đến thăm ngôi nhà nơi Đại tướngVõ Nguyên Giáp cất tiếng khóc chào đời. Nhiều người dẫn theo con đến nhà lưu niệm Đại tướng để tìm hiểu thêm về lịch sử, về quê hương nơi ông đã lớn lên và nuôi dưỡng khát vọng giải phóng dân tộc.

Nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở làng An Xá, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình.

Ngôi nhà lưu niệm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở làng An Xá là nhà cấp 4 với 3 gian nếp xưa nằm nép mình dưới những tán cây xanh. Hơn 30 năm qua, ngày ngày ông Võ Đại Hàm (người gọi Đại tướng bằng ông thúc bá) vẫn đều đặn thức khuya, dậy sớm nâng niu từng kỷ vật dưới ngôi nhà này. Bộ bàn ghế, chiếc giường, những bức ảnh... sau hàng chục năm vẫn vẹn nguyên bởi bàn tay chăm sóc tỉ mẩn của ông Hàm. Mấy năm gần đây, do ông Hàm tuổi cao sức yếu, nên có thêm ông Võ Xuân Hòa (cháu thúc bá của Đại tướng), hai người thay nhau giữ gìn ngôi nhà tuổi thơ của Đại tướng.

Năm 1947, biết Đại tướng Võ Nguyên Giáp đi làm cách mạng, giặc Pháp đốt cháy trụi ngôi nhà hơn 100 năm tuổi của gia đình ông. Năm 1977, ngôi nhà của Đại tướng mới được gia đình và chính quyền địa phương phục dựng nguyên trạng trên nền đất cũ. Lúc đầu, chính quyền địa phương có ý kiến xây dựng ngôi nhà khang trang nhưng gia đình không đồng ý. Sau đó, ngôi nhà gỗ 3 gian, 2 chái, lợp ngói theo nếp nhà truyền thống của vùng quê lúa Lệ Thủy kiểu xưa được phục dựng.

Thầy cô và học sinh Trường THPT Đồng Hới thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Lúc làm nhà, địa phương muốn dùng gỗ lim nhưng Đại tướng kiên quyết không đồng ý vì theo ông làm thế sẽ trở thành tiền lệ cho mọi người phá rừng dùng gỗ lim dựng nhà. Theo ý Đại tướng ngôi nhà chỉ làm gỗ vườn, sau đó ngôi nhà được làm bằng gỗ vườn trồng ở quê nhà Lệ Thủy.

Ngôi nhà được lợp mái đơn sơ, dưới mái lợp thêm chái tranh làm cửa chống lên che mưa, che nắng. Gian chính giữa ngôi nhà đặt bàn thờ tổ tiên, trên bàn thờ treo di ảnh hai cụ thân sinh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phía thấp hơn là di ảnh Đại tướng. Phía ngoài bàn thờ đặt chiếc bàn tiếp khách đơn sơ và gian bên cạnh là phòng ngủ có chiếc giường trải chiếu cói. Xung quanh kèo nhà treo một số ảnh của Đại tướng chụp chung với Bác Hồ và ảnh Đại tướng chụp chung với nhiều chiến sĩ. Những vật dụng gia đình ở nông thôn vùng lúa Lệ Thủy như cày, bừa, cuốc, xẻng, chum, vại... được sắp đặt ngăn nắp.

Thầy cô và học sinh Trường THCS Đồng Sơn thăm nhà lưu niệm Đại tướng để tìm hiểu về lịch sử.

Được biết, trong những lần về thăm quê, Đại tướng đã rất xúc động khi thấy ngôi nhà của gia đình được phục dụng tỉ mỉ giống như những tháng năm Đại tướng ở nhà. Phía sau nhà Đại tướng có cây khế ngọt trĩu quả đã hơn 100 năm tuổi. Nhờ cây khế hơn 100 năm tuổi ấy, người ta đã xác định được vị trí chính xác để phục dựng ngôi nhà Đại tướng trên nền đất cũ. Cơn gió nhẹ thoảng qua lay lay cành khế làm giăng mắc hoa tím rụng đầy cả lối đi. Lúc còn khỏe, mỗi lần về thăm nhà, Đại tướng vẫn thường ngắm cây khế với nhiều ký ức trong vắt tuổi thơ. Dưới tán gốc khế này, thửa thiếu thời, Đại tướng thường ngồi học bài và cùng bạn bè đồng lứa vui chơi đánh khăng, đánh đáo.

Thầy cô giáo và học sinh Trường tiểu học Sơn Thủy, huyện Lệ Thủy thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Trước đây, lúc còn sống mỗi lần về thăm quê, nơi đầu tiên mà Đại tướng đến là nghĩa trang liệt sĩ huyện, để thắp hương cho người cha kính yêu của mình - liệt sĩ Võ Quang Nghiêm và những chiến sĩ của ông đã ngã xuống trong hai cuộc trường chinh. Rồi Đại tướng đến thắp hương trên mộ mẹ và những người thân đã khuất ở nghĩa trang gia đình. Sau đó về bên ngôi nhà nhỏ, Đại tướng kính cẩn thắp hương lên bàn thờ tổ tiên. Ông hỏi thăm những người bạn thuở thiếu thời xem ai còn ai mất, bắt tay, ôm từng người bà con, làng xóm. Trong ký ức của vị tướng huyền thoại luôn đầy ắp hình ảnh dòng Kiến Giang trong xanh, hiền hòa cùng làn điệu hò khoan Lệ Thủy, Quảng Bình. Với ông đó là một phần máu thịt quê hương.

Trong lịch sử quân sự thế giới có lẽ hiếm có một người nào xuất thân từ một thầy giáo dạy sử, chưa từng được kinh qua một trường lớp chính quy nào về quân sự lại được giao sứ mệnh cầm quân để rồi trở thành linh hồn của chiến dịch Điện Biên Phủ như Đại tướng - Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp.

Các cô giáo và các cháu Trường mầm non Phú Thủy thăm nhà Đại tướng.

Mùa Xuân năm 1954, khi cả dân tộc đang vào Xuân thì Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp cùng Sở chỉ huy tiền phương của Bộ Tổng tư lệnh lại lên đường ra mặt trận. Là người từng trải qua nhiều chiến dịch, kể cả một số chiến dịch lớn như Biên Giới, Hòa Bình, Tây Bắc… Hơn ai hết, Võ Nguyên Giáp là người hiểu rõ trọng trách lớn lao mà Bộ Chính trị và Bác Hồ đã ủy thác qua lời dặn dò trước lúc lên đường: “Tổng Tư lệnh ra mặt trận. Tướng quân tại ngoại. Trao cho chú toàn quyền quyết định. Trận này quan trọng, phải đánh cho thắng! Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”.

Hội cựu sinh viên khóa 17 Đại học Vinh thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở Lệ Thủy, Quảng Bình.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp được Bộ Chính trị giao trọng trách làm Tổng tư lệnh, trực tiếp chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ. Phương châm tác chiến ban đầu của ta là "đánh nhanh, thắng nhanh". Thế nhưng, ngày 26/1/1954, trước ngày nổ súng đánh Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thực hiện một quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của mình. Đó là chuyển phương châm tiêu diệt địch từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc". “Nay quyết định hoãn cuộc tiến công, ra lệnh cho bộ đội trên toàn tuyến lui về địa điểm tập kết và kéo pháo ra. Công tác chính trị bảo đảm triệt để chấp hành mệnh lệnh lui quân như mệnh lệnh chiến đấu". (Trích: Tổng tập Hồi ký Đại tướng Võ Nguyên Giáp).

Hội Cựu chiến binh thị trấn Lim, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh về Quảng Bình thăm nhà lưu niệm Đại tướng.

Chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" gắn liền với vai trò, trí tuệ và bản lĩnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Tổng tư lệnh của chiến dịch. Chiến thắng này đã trở thành mốc son chói lọi, chấm dứt hoàn toàn ách xâm lược của thực dân Pháp trên đất nước ta và các nước trên bán đảo Đông Dương, mở ra những nấc thang mới của lịch sử của dân tộc, tiến tới thống nhất nước nhà.

Ông Ruscio từng là phóng viên Báo L'Humanité (Nhân đạo) của Pháp tại Việt Nam và là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu về thời kỳ thuộc địa của Pháp ở Đông Dương và Chiến tranh Đông Dương nhận định: việc quân Pháp thua trận ở Điện Biên Phủ có thể coi là chiến thắng của toàn thể các dân tộc thuộc địa, mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc bị áp bức. Ông cho biết vào thời điểm đó, cuộc chiến tranh Đông Dương được cả thế giới theo dõi. Đó không phải chỉ đơn thuần là cuộc chiến giữa Pháp và Việt Nam mà là một cuộc chiến mang tầm quốc tế. Do đó, theo ông, việc quân Pháp bị thất trận ở Điện Biên Phủ không chỉ được coi là chiến thắng của riêng Việt Nam mà còn là chiến thắng của toàn thể các dân tộc thuộc địa, mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc bị áp bức.

Ban chấp hành Hội Cựu chiến binh thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong dịp lễ.

Thăm nhà lưu niệm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở Lệ Thủy, Quảng Bình, nhiều người đã viết vào sổ lưu niệm ở nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp những dòng chữ xúc động. Đó là nét chữ thơ ngây của em bé học sinh tiểu học ở tận mũi Cà Mau về thăm khu nhà Đại tướng; nét chữ của những cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, suốt cuộc đời luôn xem Đại tướng như người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam; hay những má, những mẹ ở miền Nam, miền Bắc một lần được đến thăm nhà Đại tướng đã mãn nguyện, hạnh phúc lắm rồi.

Hội Cựu chiến binh phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, Hà Nội vào thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Em Đặng Phương Nam, sinh viên Học viện Cảnh sát nhân dân viết “Là một người con của quê hương Phú Thọ - đất tổ anh hùng, hôm nay con thật may mắn khi được về thăm quê hương của Đại tướng ở thôn An Xá. Khi bước chân đến đây, trong lòng con cảm thấy vô cùng xúc động, tự hào và biết ơn vô cùng những công lao và cống hiến của Đại tướng. Con viết dòng này ở đây để thương, để nhớ, để khắc ghi, để biết ơn Đại tướng…”.

Hội Cựu chiến binh phường Hà Huy Tập, thành phố Vinh, Nghệ An trước nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Đưa 2 con đang học lớp 12 và lớp 9 về thăm nhà lưu niệm Đại tướng, chị Trần Hoài Thương ở Long An nói rằng: gia đình chị ai cũng ngưỡng mộ Đại tướng, đặc biệt là 2 đứa con, mỗi lần trên ti vi chiếu phim tư liệu về Đại tướng, thì dù đang đến bữa cơm, hay làm gì cả nhà cũng dừng tay để xem phim.

Bạn Đinh Công Thành - D48 Học viện Cảnh sát nhân dân viết: “Chúng con xin tri ân sâu sắc những đóng góp của Đại tướng. Nguyện noi gương, học tập Đại tướng về đạo đức, tư cách, lối sống khiêm nhường, giản dị. Chúng con luôn phấn đấu xứng đáng với những công sức mà Đảng, Bác Hồ và các thế hệ lão thành cách mạng trong đó có Đại tướng”.

Hội phụ nữ làng Tuy Lộc, xã Lộc Thủy, tỉnh Quảng Bình quê hương của Đại tướng đến tham quan, nép dọn sạch sẽ, gọn gàng ở nhà lưu niệm Đại tướng trong mỗi dịp lễ, tết.

Còn đây là những dòng lưu niệm ở nhà Đại tướng của Sư đoàn đặc công dù: “Đoàn chúng cháu vào dâng hương kính viếng Đại tướng và gia tộc. Chứng kiến di tích nhà lưu niệm của Đại tướng, chúng cháu càng thấy rõ truyền thống cách mạng vẻ vang của gia đình, quê hương và đạo đức cách mạng sáng ngời của cả gia đình Đại tướng. Chúng cháu nguyện học tập và làm theo tấm gương của Đại tướng, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó”.

Hội người cao tuổi xã Phong Hóa, huyện Tuyên Hóa, Quảng Bình đến thăm nhà lưu niệm Đại tướng.

Rời khu lưu niệm nhà Đại tướng, tôi ra bờ sông Kiến Giang nhìn dòng nước lững lờ trôi, tôi lại chợt nhớ đến hình ảnh Đại tướng những lần về thăm quê như mới hôm nào. Đâu đó, tiếng hò khoan Lệ Thủy cất lên nghe lòng phiêu diêu trong chiều cuối hè êm ả "Anh đưa em về thăm quê em xứ Lệ, nơi giọng hò ru anh thời thơ trẻ, sông nước chan hòa ôm ấp tình quê bởi Kiến Giang xanh ôm mái tóc thề, ngày xa quê anh không hẹn lại… về".

Dương Sông Lam