Hiểm họa sau làn khói mỏng

Nguyên nhân gây nhiều bệnh nguy hiểm

Theo Bộ Y tế, Việt Nam đang nằm trong tốp 15 quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới, đặc biệt là nam giới. Tỷ lệ hút thuốc ở nam giới trưởng thành tại Việt Nam là 42,3%, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN, chỉ sau Indonesia và Lào.

Thuốc lá chứa 7.000 hóa chất, trong đó có 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây nên 25 loại bệnh như ung thư, tim mạch, các bệnh về hô hấp và sinh sản. Khi một người hút thuốc, khói thuốc lan tỏa và gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới tất cả những người xung quanh, dù họ không hút thuốc.

Việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng nghiêm trọng và ngày càng gia tăng về bệnh tật, tử vong sớm, cũng như chi phí y tế.

Hút thuốc lá gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe bản thân và những người xung quanh. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, việc hút thuốc lá chủ động và cả thụ động làm tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm, gây tử vong hàng đầu. Đáng chú ý, trong những năm gần đây, bên cạnh thuốc lá truyền thống, trên thị trường xuất hiện các loại thuốc lá mới gồm: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, và sản phẩm lai giữa 2 loại này.

Mặc dù chưa được phép nhập khẩu, bán và quảng cáo nhưng tình hình sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới vẫn đáng lo ngại, nhất là ở các khu vực thành thị. Chưa kể việc lợi dụng các sản phẩm thuốc lá mới để trà trộn ma túy khiến nhiều người phải nhập viện vì ngộ độc, loạn thần.

Hút thuốc lá có thể khiến tổn thương phổi cấp, dẫn đến tử vong, bị thương, ngộ độc do quá liều nicotin (chất gây nghiện) và ngộ độc các chất ma túy được pha trộn vào dung dịch thuốc lá điện tử.

Hút thuốc lá điện tử có thể gây các bệnh về hô hấp, tim mạch, ung thư, bệnh răng miệng và bỏng do nổ pin, cháy thiết bị. Đặc biệt, phụ nữ mang thai hút thuốc lá điện tử có thể gây nguy hiểm cho thai nhi (gây hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh hay những dị tật thính giác và béo phì ở trẻ em, giãn phế quản ở trẻ sơ sinh).

“Tất cả các loại thuốc lá đều có hại cho sức khỏe. Việc có thêm các loại thuốc lá mới còn làm gia tăng thêm gánh nặng bệnh tật cho người dân, làm trầm trọng thêm các vấn đề y tế công cộng”, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cảnh báo.

Tăng thuế thuốc lá để giảm tiêu thụ

Theo TS Angela Pratt, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, hiện giá thuốc lá ở Việt Nam rất rẻ. Hơn 15 triệu người đang hút thuốc càng làm gia tăng khủng hoảng bệnh tật và tử vong sớm.

Với đà giảm tỷ lệ hút thuốc chậm như hiện nay, Việt Nam sẽ khó đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc đặt ra trong Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá tới năm 2030.

Sử dụng thuốc lá còn làm gia tăng tình trạng nghèo đói, nếu các gia đình có thu nhập thấp dùng tiền để mua thuốc lá thay vì đầu tư vào giáo dục và các nhu cầu khác của con cái.

“Sử dụng thuốc lá đe dọa khát vọng trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 của Việt Nam. Tăng thuế thuốc lá để tăng giá thuốc lá là cách nhanh nhất và hiệu quả nhất về mặt chi phí để giảm tiêu thụ thuốc lá. Giá thuốc lá tăng sẽ khuyến khích người hút thuốc bỏ thuốc và ngăn cản những người trẻ bắt đầu hút thuốc. Thuế thuốc lá có thể bảo vệ cả thế hệ người lao động hiện tại và tương lai của Việt Nam”, TS Angela Pratt nêu quan điểm.

Trưởng Đại diện WHO khuyến nghị, ngoài mức thuế tỷ lệ hiện tại 75% giá xuất xưởng, cần áp thuế tuyệt đối theo lộ trình để đạt mức 15.000 đồng/bao thuốc vào năm 2030. Những thay đổi này sẽ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới xuống dưới 36% vào năm 2030, phù hợp với mục tiêu quốc gia, và sẽ giúp giảm 3,2 triệu người hút thuốc vào năm 2030.

Thay đổi ở mức thuế suất này sẽ làm tăng mạnh nguồn thu thuế hàng năm, tăng thêm 29,3 ngàn tỷ đồng vào năm 2030 so với năm 2020.

ThS-BS Nguyễn Tuấn Lâm, Văn phòng WHO tại Việt Nam, cho rằng, việc tăng thuế thuốc lá không chỉ mang lại lợi ích về mặt sức khỏe cộng đồng mà còn được kỳ vọng là công cụ tăng thu ngân sách hiệu quả. Đây là “thuế cùng thắng”, vừa giúp giảm tiêu dùng thuốc lá, vừa mang lại nguồn thu để đầu tư vào y tế, giáo dục và hạ tầng.

Tăng thuế là biện pháp nhanh, hiệu quả và ít tốn kém nhất trong các can thiệp giảm tiêu dùng thuốc lá. Khi thuế đủ cao, người dân giảm tiêu dùng. Sức khỏe tốt lên, tuổi thọ tăng, lực lượng lao động khỏe mạnh hơn, năng suất lao động cao hơn và chúng ta có thể dùng khoản thu thuế này để miễn học phí bậc phổ thông, khám chữa bệnh miễn phí hoặc đầu tư cho hệ thống y tế cơ sở.

THÀNH AN