Giới tỷ phú Mỹ đổ tiền để mở rộng quyền lực như thế nào?

Các tỷ phú Mỹ gần đây đã đẩy mạnh những khoản tài trợ cho các ứng viên đảng Cộng hòa tại cấp tiểu bang, không chỉ để giành lợi thế trong các cuộc bầu cử mà còn nhằm định hình chính sách trong dài hạn.

Những khoản đóng góp này giúp thúc đẩy các chương trình nghị sự cánh hữu về phá thai, giáo dục tư nhân và giảm thiểu vai trò của chính phủ trong điều hành kinh tế - xã hội, theo Guardian.

Xu hướng này không chỉ giới hạn ở các cuộc bầu cử liên bang mà đã lan rộng đến cấp tiểu bang - nơi các quyết sách quan trọng đang được định hình.

Điển hình, tỷ phú Elon Musk, đồng minh thân thiết của Tổng thống Donald Trump, gần đây đã ủng hộ một ứng cử viên vào Tòa án Tối cao bang Wisconsin.

Tuy nhiên, không chỉ ông Musk, nhiều tỷ phú khác cũng sẵn sàng "chi mạnh" để thúc đẩy việc mở rộng quyền lực phe cánh hữu tại Mỹ.

Những khoản đóng góp khổng lồ

Tại Virginia, hai tỷ phú Thomas Peterffy và Jeff Yass đã đóng góp hàng triệu USD cho ủy ban hành động chính trị (PAC) Tinh thần Virginia của Thống đốc Glenn Youngkin.

Ông Peterffy đã đóng góp 3 triệu USD, trong khi ông Yass thêm 2 triệu USD. Tinh thần Virginia đã chi hơn 8 triệu USD để hỗ trợ các ứng cử viên đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp bang năm 2023.

Lãnh đạo phe Dân chủ tại cơ quan Hạ viện bang Virginia, ông Don Scott, đã lên tiếng chỉ trích: “Đảng Cộng hòa đang dựa vào những tỷ phú giấu tên, từ ngoài bang, đổ hàng triệu USD vào tiểu bang này để thúc đẩy các chính sách cánh hữu mà không quan tâm đến nguyện vọng thực sự của người dân Virginia".

Tỷ phú Thomas Peterffy, người có khối tài sản ròng lên đến 54,8 tỷ USD. Ảnh: Reuters.

Tại Michigan, gia đình DeVos - bao gồm cựu Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos - đã chi hơn 4,4 triệu USD để hỗ trợ các ứng cử viên đảng Cộng hòa và các chương trình nghị sự bảo thủ. Trong đó, hơn 1 triệu USD được rót vào một số ủy ban tranh cử chạy đua cho các cơ quan lập pháp bang.

Bà DeVos từ lâu đã được biết đến như một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất đến chính sách giáo dục của Michigan. Theo Bridge Michigan, “không cá nhân nào từng định hình chính sách giáo dục ở Michigan nhiều như Betsy DeVos”, với trọng tâm là mở rộng các trường bán công vì lợi nhuận, thay thế dần hệ thống giáo dục công lập.

Ở Wisconsin, hai tỷ phú Diane Hendricks và Elizabeth Uihlein đã đóng góp tổng cộng 7 triệu USD cho các ủy ban tranh cử của Đảng Cộng hòa trong năm 2024.

Bà Hendricks được biết đến với việc thúc đẩy luật “quyền được làm việc” nhằm hạn chế quyền của công đoàn, trong khi gia đình Uihlein đã tài trợ cho các nỗ lực siết chặt quy định về phúc lợi thất nghiệp và mở rộng quyền tiếp cận bảo hiểm y tế thông qua Medicaid.

Diane Hendricks, một trong những người phụ nữ giàu nhất nước Mỹ, có giá trị ròng vào khoảng 21,9 tỷ USD. Ảnh: Biz Times.

Tại Pennsylvania, Jeff Yass, tỷ phú giàu nhất bang, thông qua các ủy ban vận động tranh cử, đã chi 4,4 triệu USD để loại bỏ các thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện bang, đồng thời ủng hộ các ứng cử viên theo đuổi lệnh cấm phá thai gần như hoàn toàn và tư nhân hóa giáo dục.

Các ủy bang do ông Yass tài trợ đã đóng góp 370.000 USD kể từ chu kỳ bầu cử năm 2018 cho các nhà lập pháp bảo trợ hoặc đồng bảo trợ các dự luật cấm phá thai nghiêm ngặt, theo thống kê của Guardian.

Đồng thời, ông Yass cũng là người đi đầu trong phong trào tư nhân hóa giáo dục và đã tuyên bố trên tờ Philadelphia Magazine: “Các trường công lập đóng cửa là một điều tốt… Không có lý do gì để tin rằng một hệ thống độc quyền của chính phủ lại hiệu quả hơn thị trường cạnh tranh”.

Tại Arizona, tỷ phú Earl Kendrick, chủ sở hữu đội bóng chày Arizona Diamondbacks, cùng gia đình ông đã đóng góp hơn 200.000 USD cho các chiến dịch tranh cử của đảng Cộng hòa.

Họ cũng ủng hộ việc duy trì các thẩm phán có quan điểm cực hữu trong Tòa án bang, thậm chí đề xuất duy trì nhiệm kỳ trọn đời đối với những vị trí này.

Khả năng định hình đường lối chính sách

Các cơ quan lập pháp tiểu bang, vốn từng bị xem là ít quan trọng, nay đã trở thành mặt trận chính trị quyết liệt. Với quyền lực quyết định các chính sách về phá thai, giáo dục, lao động và quyền bầu cử, các nghị viện tiểu bang đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ giới tài phiệt chính trị.

Giới quan sát cho rằng những khoản tài trợ khổng lồ nói trên không chỉ giúp đảng Cộng hòa giành lợi thế trong các cuộc bầu cử mà còn thúc đẩy đường lối chính sách bảo thủ, làm thay đổi đáng kể cục diện chính trị tại nhiều bang.

Mặc dù các tỷ phú đã đổ hàng triệu USD vào các cuộc đua lập pháp tiểu bang, đảng Dân chủ vẫn đạt được những kết quả ấn tượng trong cuộc bầu cử năm 2023.

Trên phạm vi toàn quốc, phe Dân chủ đã giành được nhiều ghế trong cơ quan lập pháp hơn so với các năm 2016 và 2020. Tại Pennsylvania, đảng này đã thành công trong việc giữ vững thế đa số mong manh tại cơ quan Hạ viện tiểu bang.

Những khoản tài trợ khổng lồ đã tạo lợi thế nhất định cho đảng Cộng hòa trong các cuộc bầu cử cấp tiểu bang và liên bang. Ảnh: Reuters.

Việc các tỷ phú chi hàng triệu USD nhằm tác động đến chính sách công khiến nhiều người đặt câu hỏi về sức nặng của đồng tiền trong nền chính trị Mỹ.

Một số luồng ý kiến lo ngại rằng nền dân chủ có thể bị thao túng khi một nhóm nhỏ các cá nhân siêu giàu có khả năng định hình chính sách nhằm phục vụ lợi ích riêng, theo Guardian.

“Các tỷ phú trong cả hai đảng không nên có khả năng thao túng các cuộc bầu cử, bao gồm cả bầu cử sơ bộ", Thượng nghị sĩ Bernie Sanders phát biểu trong một sự kiện của đảng Dân chủ vào năm 2024.

Đại Hoàng