EPR là nghĩa vụ hay cơ hội cho ngành tái chế?

Tài liệu lần này đi sâu vào khung chính sách EPR (Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất) và những tác động đến doanh nghiệp cũng như ngành tái chế tại Việt Nam.

Tái chế rác thải nhựa như chai nước, bao bì là một trong những yêu cầu của EPR.

EPR chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2024 đối với các nhà sản xuất, nhập khẩu pin, ắc quy, dầu nhớt, săm lốp và bao bì, yêu cầu họ phải có trách nhiệm tái chế sản phẩm do mình sản xuất, nhập khẩu sau khi người tiêu dùng thải bỏ.

Từ ngày 1/1/2025 trở đi, đến lượt nhà sản xuất, nhập khẩu sản phẩm điện, điện tử phải có trách nhiệm tái chế và thực hiện trách nhiệm từ năm 2026. Quy định này nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của rác thải điện tử đối với môi trường.

Đây được xem là những bước chuyển mang tính chiến lược, đánh dấu sự thay đổi trong cách tiếp cận hoạt động tái chế tại Việt Nam. Nếu trước đây, phần lớn các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu chỉ hoạt động rời rạc và chủ yếu dựa trên tinh thần tự nguyện, thì nay, với quy định pháp lý rõ ràng, trách nhiệm tái chế đã trở thành nghĩa vụ bắt buộc, góp phần vào việc xây dựng chuỗi vận hành của nền kinh tế tuần hoàn.

Think Green số 2 tập trung vào câu chuyện tái chế rác thải điện tử, những khó khăn trong việc xử lý các loại rác công nghệ cao như smartphone, máy tính, TV, máy chơi game…, nhất là trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển mạnh, yêu cầu năng lực tính toán và lưu trữ, khiến tuổi đời của thiết bị công nghệ ngày càng ngắn hơn.

Đó không chỉ là áp lực mà còn là cơ hội để Việt Nam phát triển các mô hình nhà máy tái chế hiện đại, có khả năng thu hồi kim loại quý, mang lại giá trị kinh tế rõ rệt.

Phát triển bền vững vẫn là một trong những vấn đề được thảo luận trong Think Green.

Ngay cả những lĩnh vực tưởng chừng đã có hành lang pháp lý như tái chế bao bì nhựa, lốp xe… nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều khoảng trống chưa được lấp đầy.

Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển nhanh chóng, rác thải từ đóng gói bao bì và vận chuyển đang gây áp lực lớn lên môi trường, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tích hợp các giải pháp sử dụng vật liệu và xây dựng chuỗi cung ứng xanh.

Đặc biệt, vấn đề tái chế lốp xe đang đặt ra những câu hỏi lớn. Dù mang lại lợi ích kinh tế và môi trường, nhưng nếu công nghệ xử lý không đạt chuẩn, thì chính quá trình tái chế lại trở thành nguồn gây ô nhiễm mới, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Bà Nguyễn Thị Quỳnh Như, CEO Công ty WBS, đơn vị tổ chức RIS.ER cho biết: “Với Think Green lần này, chúng tôi mong muốn mang đến một bức tranh trung thực, đa chiều về thực trạng ngành tái chế tại Việt Nam, trong đó có cả những “nút thắt”, vướng mắc chưa được tháo gỡ, để người đọc có thể tự suy ngẫm và đưa ra đánh giá của riêng mình về con đường phát triển bền vững”.

Nhằm đưa vấn đề này vào thảo luận một cách sâu rộng, chuỗi hội thảo RIS.ER 2025 do Công ty WBS tổ chức sẽ là diễn đàn kết nối các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách để tìm ra giải pháp tối ưu cho ngành tái chế bền vững.

Thông qua các phiên thảo luận, RIS.ER 2025 không chỉ nâng cao nhận thức về tác động môi trường của quy trình tái chế lốp xe, mà còn đề xuất các cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng công nghệ sạch, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải. Đây sẽ là cơ hội để các bên liên quan cùng tìm kiếm hướng đi an toàn và hiệu quả hơn cho ngành tái chế tại Việt Nam.

Thúy Nguyễn