Đề xuất áp dụng 'chìa khóa trao tay' với một số gói thầu điện hạt nhân Ninh Thuận

Đề xuất chỉ định thầu rút gọn

Sáng 14/2, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên thừa ủy quyền của Thủ tướng, trình Quốc hội tờ trình về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Về dự án, Ban Chỉ đạo đã họp và thống nhất đưa vào vận hành trong năm 2030 để đảm bảo cung cấp điện phục vụ phát triển kinh tế, xã hội. Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ nhận thấy cần thiết phải có các cơ chế, chính sách đặc thù.

Cụ thể, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép triển khai đồng thời việc đàm phán với các đối tác đã thực hiện để ký Hiệp định liên Chính phủ, thỏa thuận hợp tác xây nhà máy điện hạt nhân và Hiệp định liên Chính phủ về khoản tín dụng xuất khẩu Nhà nước tài trợ xây nhà máy này.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh: Quốc hội.

Về lựa chọn nhà thầu, Chính phủ kiến nghị cho phép Thủ tướng giao chủ đầu tư thực hiện dự án và áp dụng hình thức hợp đồng "chìa khóa trao tay", chọn nhà thầu ngay sau khi Quốc hội chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Cho phép áp dụng hình thức chỉ định gói thầu "chìa khóa trao tay", xây dựng nhà máy chính theo quy trình chỉ định thầu rút gọn. Hình thức này có thể áp dụng với các gói thầu tư vấn trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án.

Cho phép đàm phán trực tiếp, chỉ định thầu rút gọn với đối tác đủ năng lực vận hành, bảo dưỡng nhà máy trong thời gian 5 năm, kể từ ngày dự án nghiệm thu và đi vào sử dụng.

Về phương án tài chính và thu xếp vốn, cho phép đàm phán với Chính phủ các đối tác thực hiện để thu xếp vốn theo nhu cầu vốn của dự án và theo cam kết của nhà tài trợ nước ngoài.

Chủ đầu tư được vay và đủ điều kiện vay lại theo điều kiện ưu đãi như Hiệp định vay vốn theo phương thức cơ quan cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng. Chính phủ được sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương và các nguồn vốn hợp pháp khác được dùng cho dự án trong trường hợp đàm phán hiệp định vay không thành công, hoặc khoản vay quy mô nhỏ. Các thủ tục lập đề xuất chương trình, dự án sử dụng vốn vay ưu đãi có thể được miễn.

Chính phủ đề nghị cho phép chủ đầu tư có thể dùng vốn vay, vốn trái phiếu (Chính phủ, Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu công trình...) để làm vốn đối ứng. Cho phép huy động vốn từ các nguồn vay lại, tín dụng xuất khẩu có bảo lãnh Chính phủ hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, Chính phủ.... Các cơ quan cho vay lại, tổ chức tài chính, tín dụng được miễn thủ tục thẩm định khi cho vay, cho vay lại vốn ODA, ưu đãi nước ngoài và phát hành trái phiếu.

Đánh giá kỹ lưỡng, giảm thiểu rủi ro

Cũng trong sáng nay, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội Lê Quang Huy trình bày Báo cáo thẩm tra về các cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Về thời điểm đề nghị thông qua Nghị quyết, theo ông Huy, Chính phủ đề xuất đưa dự án điện hạt nhân Ninh Thuận vào vận hành trong năm 2030. Do đó, đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng và bổ sung giải pháp để bảo đảm mục tiêu hoàn thành dự án.

Theo cơ quan thẩm tra, Chính phủ cần chỉ đạo xem xét, đánh giá kỹ lưỡng, đầy đủ các rủi ro tiềm ẩn để có biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn, hiệu quả cho dự án.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Quốc hội.

Việc áp dụng chỉ định thầu gói thầu "chìa khóa trao tay", theo cơ quan thẩm tra, là hợp lý để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Tuy nhiên, hình thức này có thể dẫn đến hạn chế cạnh tranh, nguy cơ lợi ích nhóm và thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện.

Để giảm thiểu rủi ro, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cần có quy định rõ ràng về điều kiện áp dụng, tiêu chí lựa chọn nhà thầu, bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ các điều khoản hợp động, đặc biệt là cam kết về công nghệ, bảo trì và chuyển giao công nghệ sau khi hoàn thành dự án.

Về phương án tài chính và thu xếp vốn, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ chỉ đạo làm rõ và khẳng định việc đánh giá lại tài sản để bổ sung vốn tự có, việc giữ lại toàn bộ lợi nhuận sau thuế còn lại để bổ sung vào vốn đối ứng... là chỉ phục vụ việc triển khai dự án điện hạt nhân, không phục vụ mục đích nào khác.

Quỳnh An