Cần trao quyền cho hai doanh nghiệp đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Cần trao quyền cho hai doanh nghiệp đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận/Ảnh minh họa

Liên quan đến các cơ chế và chính sách đặc thù đối với dự án đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, đại biểu Tạ Đình Thi - đoàn Hà Nội cho biết, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã được giao nhiệm vụ chủ trì thẩm tra vấn đề này.

Theo ông Tạ Đình Thi, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được triển khai từ năm 2009, nhưng do những biến động về điều kiện kinh tế - xã hội vào năm 2016, dự án đã phải tạm dừng. Tuy nhiên, với việc Quốc hội thông qua Nghị quyết 174 vào ngày 30/11/2024, dự án này đã chính thức được tái khởi động.

Đại biểu Tạ Đình Thi cũng thông tin thêm, vào tháng 5/2025, Chính phủ sẽ trình dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) cùng kế hoạch điều chỉnh chủ trương đầu tư, nhằm hỗ trợ cho việc triển khai dự án. Tốc độ và khung thời gian mà Thủ tướng Chính phủ đặt ra cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân này là khoảng 5 năm, trong khi thông lệ quốc tế cho thấy thời gian xây dựng một dự án như vậy thường là 5 năm, cộng thêm khoảng 3 năm chuẩn bị. Mặc dù vậy, Việt Nam đã có một quá trình chuẩn bị khá dài, điều này tạo nền tảng vững chắc cho tiến độ thi công.

Ông Thi cho rằng, việc hoàn thiện các cơ chế chính sách từ nay đến tháng 5/2025 là vô cùng cần thiết. Điều này không chỉ giúp tranh thủ thời gian, mà còn hỗ trợ quá trình đàm phán với các đối tác quốc tế, lựa chọn công nghệ, cũng như xây dựng các báo cáo tiền khả thi, báo cáo khả thi trình Quốc hội xem xét để điều chỉnh chủ trương đầu tư.

Một trong những thách thức lớn trong việc triển khai dự án là công tác giải phóng mặt bằng. Theo đại biểu Tạ Đình Thi, tỉnh Ninh Thuận sẽ phải hoàn tất công tác này vào cuối năm 2025, trong bối cảnh diện tích cần giải phóng là khoảng 1.600 hecta, với hơn 1.000 hộ dân và khoảng 5.000 nhân khẩu cần di dời. Điều này đặt ra một thách thức lớn về tiến độ thực hiện, và Chính phủ cần đưa ra các chính sách hỗ trợ giải quyết vấn đề này. Đại biểu Thi cho biết, trong đề xuất có 10 nhóm chính sách cụ thể, có thể chia thành hai nội dung chính: một là đối với dự án, và hai là đối với tỉnh Ninh Thuận.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường - đoàn Hà Nội đề xuất EVN và Petrovietnam cần được trao thẩm quyền đầy đủ để có thể thương lượng về các vấn đề như kỹ thuật, công nghệ, chi phí và chuyển giao công nghệ với các đối tác quốc tế.

Cùng tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Phi Thường - đoàn Hà Nội cho biết, Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% cho năm 2025. Điều này đồng nghĩa với việc để đạt được 1% tăng trưởng, hệ thống điện cần phát triển thêm 1,5% công suất. Theo Quy hoạch điện VIII, Việt Nam sẽ cần khoảng 80.000 MW công suất điện vào năm 2025, và đến năm 2030, công suất điện cần phải tăng gấp đôi lên 150.000 MW.

Đặc biệt, với sự phát triển của các ngành công nghệ cao như sản xuất chip bán dẫn, yêu cầu về điện năng sẽ còn cao hơn các ngành công nghiệp truyền thống như hóa dầu hay sản xuất ô tô. Vì vậy, ông Thường nhấn mạnh, để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước và đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số, việc phát triển điện hạt nhân là vô cùng quan trọng. Đặc biệt, các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cần phải hoàn thành vào năm 2030.

Ông Nguyễn Phi Thường bày tỏ sự đồng tình với các cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, nhưng cũng nhấn mạnh rằng việc triển khai dự án điện hạt nhân đòi hỏi công nghệ rất cao. Việc chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực để khai thác, vận hành các nhà máy này trong tương lai là một thách thức lớn. Ông cho rằng, việc lựa chọn đối tác và công nghệ cho dự án này rất quan trọng, vì chi phí cho các công nghệ cao, hiện đại sẽ cao hơn rất nhiều.

Do đó, ông Thường đề xuất, trong giai đoạn hqiện nay, cần trao quyền đầy đủ cho Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ trong việc đàm phán, thương thảo với các đối tác quốc tế. Hai doanh nghiệp dự kiến được giao làm chủ đầu tư là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cũng cần được trao thẩm quyền đầy đủ để có thể thương lượng về các vấn đề như kỹ thuật, công nghệ, chi phí và chuyển giao công nghệ với các đối tác quốc tế.

Huy Tùng