Đại biểu Quốc hội: đề nghị bổ sung quy định mở rộng thẩm quyền cho UBND các đô thị lớn

Chiều 7/5, thảo luận tại tổ về Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm tới thẩm quyền, trách nhiệm của cấp tỉnh trong hỗ trợ cấp xã; đề nghị trong cơ cấu lãnh đạo xã phải kiêm nhiệm phụ trách hội người cao tuổi...

Không gián đoạn dịch vụ công

Tham gia thảo luận tại tổ của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, đại biểu Quốc hội Trần Sỹ Thanh - Chủ tịch UBND TP Hà Nội bày tỏ đồng tình với việc sửa đổi toàn diện Luật Tổ chức chính quyền địa phương và khẳng định: việc sửa đổi luật là cần thiết để kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, không còn cấp huyện.

Đại biểu Trần Sỹ Thanh (Đoàn TP Hà Nội) phát biểu thảo luận - Ảnh: Khánh Duy

Chủ tịch UBND TP Hà Nội băn khoăn về quy định chuyển tiếp tại điều 54 khi thiết kế lẫn các quy định chung và riêng, gây khó khăn trong thực thi. Vì vậy, đề nghị đưa các nội dung liên quan đến đợt sắp xếp đơn vị hành chính lần này vào nghị quyết riêng, còn Luật nên tập trung vào các quy định dài hạn.

Cụ thể, tại khoản 6 điều 54, Dự thảo Luật quy định trong thời hạn 15 ngày, từ ngày 1/7-15/7/2025, các đơn vị hành chính cấp xã và phường mới sẽ bàn giao công việc. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian này, các dịch vụ công thiết yếu như cấp giấy khai sinh, khai tử, hay xác nhận hồ sơ học tập vẫn phải được thực hiện.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng cho biết, Thường trực Thành ủy Hà Nội đã thống nhất một quan điểm xuyên suốt: từ 0 giờ ngày 1/7/2025, khi các đơn vị hành chính cũ ngừng hoạt động, đến 23g cùng ngày, mọi dịch vụ công thiết yếu phải được đảm bảo vận hành trôi chảy. Các dịch vụ như xác nhận giấy tờ, cấp giấy khai sinh, hay hỗ trợ thủ tục học tập không được gián đoạn.

"Tôi đề nghị các Ủy ban của Quốc hội phối hợp chặt chẽ để rà soát kỹ lưỡng khoản 6 Điều 54, đảm bảo từ 0g ngày 1/7, các đơn vị hành chính mới hoạt động ngay lập tức, không để xảy ra khoảng trống pháp lý hoặc gián đoạn dịch vụ công" - đại biểu Quốc hội Trần Sỹ Thanh đề xuất.

Làm rõ trách nhiệm của cấp tỉnh trong hỗ trợ cấp xã

Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) cho biết, khoản 4, điều 11 của dự thảo Luật là quy định mới được bổ sung, cho phép UBND và Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh, hoặc UBND, Chủ tịch UBND cấp xã trong trường hợp cần thiết.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy (Đoàn TP Hà Nội) tham gia thảo luận - Ảnh: Khánh Duy

Đại biểu Phương Thủy cho rằng, quy định này phù hợp, bởi khi không còn chính quyền cấp huyện, phần lớn nhiệm vụ và quyền hạn của cấp huyện sẽ chuyển về cấp xã. Tuy nhiên, quy định “trong trường hợp cần thiết” còn chung chung, chưa thể hiện rõ trách nhiệm của cấp tỉnh trong việc theo dõi, đánh giá khả năng thực hiện nhiệm vụ của cấp xã. Với mô hình chính quyền cấp xã mới, nhiệm vụ tăng lên đáng kể, trong khi bộ máy còn mới và năng lực, trình độ giữa các địa phương chưa đồng đều... Đại biểu đề nghị điều chỉnh quy định để làm rõ hơn trách nhiệm của cấp tỉnh trong việc giám sát và hỗ trợ cấp xã.

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc (đoàn tỉnh Hòa Bình) đồng tình với khoản 4 điều 11 dự thảo Luật đã bổ sung quy định về trách nhiệm của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trực tiếp chỉ đạo, điều hành giải quyết vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn trong trường hợp cần thiết - nhất là khi UBND cấp xã, Chủ tịch UBND cấp xã không đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ; bảo đảm tính linh động trong giải quyết vấn đề phát sinh khi bộ máy chính quyền mới được đi vào hoạt động.

Đại biểu cũng đề nghị cần bổ sung quy định cụ thể hơn nữa về “trường hợp cần thiết”, tránh tình trạng tùy nghi khi áp dụng, cũng để thể hiện rõ trách nhiệm của cấp tỉnh trong bảo đảm thực hiện nhiệm vụ của cấp xã.

Phân cấp, ủy quyền cho các sở, ngành cấp tỉnh

Phát biểu thảo luận, đại biểu Quốc hội Bùi Huyền Mai (Đoàn TP Hà Nội) bày tỏ đồng tình với quy định tại điểm d, khoản 2, quy định cấp tỉnh có quyền thực hiện nhiệm vụ của cấp xã trong trường hợp cần thiết. Đồng thời cho rằng, quy định này chỉ nên dừng ở mức nguyên tắc, vì nếu cụ thể hóa sẽ gây khó khăn trong thực thi. Các cơ quan chuyên môn của chính quyền địa phương nên được trao thẩm quyền để cụ thể hóa trong các quy chế làm việc.

Đại biểu Quốc hội Bùi Huyền Mai phát biểu thảo luận. Ảnh: Như Ý

Đại biểu cũng cho rằng, quy định về thẩm quyền xử lý các vấn đề liên quan đến từ hai đơn vị hành chính cấp xã trở lên cho cấp tỉnh tại điểm g, khoản 2, là quá chi tiết và không khả thi.

"Với Hà Nội, dự kiến còn 126 xã và phường, việc yêu cầu cấp tỉnh giải quyết mọi vấn đề liên quan đến từ hai đơn vị hành chính trở lên sẽ gây quá tải. Tôi đề nghị quy định theo nguyên tắc: một đơn vị hành chính chủ trì, các đơn vị khác phối hợp, dưới sự chỉ đạo chung của cấp tỉnh. Điều này vừa đảm bảo nguyên tắc, vừa khả thi trong thực tiễn" - đại biểu Huyền Mai đề xuất.

Đại biểu đề nghị bổ sung quy định mở rộng thẩm quyền cho UBND các đô thị lớn, như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh để linh hoạt tổ chức các cơ quan chuyên môn phù hợp với đặc thù quản lý đô thị. Ví dụ với quy mô dân số của một số phường tại Hà Nội lên đến 100.000 dân, việc tổ chức cơ quan chuyên môn là rất cần thiết.

“Đồng thời, cần trao thêm thẩm quyền cho cấp tỉnh, cụ thể là UBND thành phố để chủ động bố trí đội ngũ cán bộ, công chức dựa trên khối lượng công việc và quy mô dân số, ngoài quy định hiện hành về số lượng phó chủ tịch UBND cấp xã” - đại biểu Bùi Huyền Mai kiến nghị.

Cùng quan tâm đến vấn đề phân cấp, phân quyền, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp tỉnh cho UBND, Chủ tịch UBND cấp xã tại khoản 15, đại biểu Quốc hội Phạm Đức Ấn (Đoàn tỉnh Quảng Ninh) đề nghị bổ sung thêm nội dung phân cấp ủy quyền cho các sở, ngành tại UBND tỉnh. Bởi, nếu chỉ phân cấp xuống dưới cũng chưa đủ, tương tự như đơn vị chuyên môn của sở ngành cũng phải phân cấp cho cả đơn vị chứ không phải chỉ phân cho cấp đó.

Vân Hà