Cúm gia cầm bùng phát tại Mỹ

Sự phức tạp của dịch bệnh

Theo thông tin từ bản cập nhật cúm gia cầm thường kỳ của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), 2 người ở bang Wyoming và Ohio đã phải nhập viện vì nhiễm virus cúm gia cầm H5N1. Hiện bệnh nhân từ Wyoming vẫn đang nằm viện, trong khi bệnh nhân từ Ohio đã được xuất viện. Cả 2 bệnh nhân đều có các triệu chứng về hô hấp.

"Điều này cho thấy H5N1 có thể rất nghiêm trọng và chúng ta không nên cho rằng nó sẽ luôn nhẹ" - bà Angela Rasmussen, nhà virus học tại Tổ chức vaccine và Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Saskatchewan cho biết.

Trước đó, một biến thể mới của cúm gia cầm H5N1 đã lây lan sang đàn bò sữa riêng biệt ở Nevada và Arizona, làm thay đổi lý thuyết về cách thức lây lan của virus và dẫn đến các câu hỏi về việc ngăn chặn các đợt bùng phát đang diễn ra. Tuy nhiên, những tin tức này xuất hiện trong bối cảnh các chuyên gia tại các cơ quan liên bang Mỹ đang vướng làn sóng sa thải, trong đó có cả những nhân viên đang ứng phó với đợt bùng phát cúm gia cầm có độc lực cao của CDC và Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA).

Các đợt lây lan bổ sung đang thay đổi quan điểm của các chuyên gia về mức độ hiếm khi xuất hiện ở đàn. Bà Seema Lakdawala - một nhà virus học về cúm và đồng Giám đốc Trung tâm Lây truyền mầm bệnh qua không khí tại Trường Y Emory cho biết: "Hiện tại, cúm gia cầm đang lưu hành ở bò và không có cách nào để ngăn chặn được căn bệnh này”.

Sự gia tăng các ca mắc cúm theo mùa gây áp lực lên hệ thống y tế, khiến việc phát hiện các biến thể hiếm như H5N1 trở nên khó khăn hơn và làm tăng nguy cơ tái tổ hợp, khi một người hoặc động vật bị nhiễm cúm theo mùa và cúm gia cầm có thể tạo ra một biến thể mới nguy hiểm hơn.

"Có rất nhiều loại cúm đang lây lan, vì vậy khả năng virus tái tổ hợp là rất cao" - bà Lakdawala cho biết đồng thời chỉ ra rằng, cũng có khả năng tái tổ hợp trong các loài động vật như bò, vì hiện nay đã phát hiện nhiều biến thể trong đàn.

Các đợt lây lan mới sang bò sữa ở Nevada và Arizona đều liên quan đến biến thể D1.1 của H5N1, xuất hiện vào mùa thu và đã trú ngụ trong các loài chim ở Bắc Mỹ. Một phụ nữ ở British Columbia đã bị bệnh nặng và một người đàn ông ở Louisiana đã tử vong sau khi nhiễm biến thể này. Tại Nevada, một công nhân chăn nuôi bò sữa đã bị nhiễm bệnh sau khi tiếp xúc gần với bò và giải trình tự bộ gen đã phát hiện ra một đột biến có liên quan trong quá khứ với sự lây lan hiệu quả hơn ở người.

Cần sự vào cuộc từ chính quyền

Theo các chuyên gia, đợt bùng phát hiện tại khó có thể kết thúc nếu không có sự can thiệp và sự quan tâm chặt chẽ từ chính quyền Tổng thống Donald Trump để ngăn chặn virus gây ra nhiều thiệt hại hơn. Tuy nhiên, theo bác sĩ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm Boghuma Titanji, có vẻ như chúng ta không kiểm soát được sự lây lan của virus.

Nhà virus học Lakdawala đưa ra 3 giả thuyết về cách cúm gia cầm lây lan sang bò. Đầu tiên sẽ là một trường hợp hiếm gặp trong đó chất lỏng từ một con chim bị bệnh bằng cách nào đó tiếp xúc với bầu vú của bò. Trong trường hợp thứ hai, với một con bò không khỏe mạnh, cúm gia cầm có thể xâm nhập vào hệ thống và xâm nhập vào mô vú, nơi nó sinh sôi với số lượng lớn. Giả thuyết thứ ba là con người có thể lây truyền virus từ chim hoặc một loài trung gian khác sang bò.

Theo bà Lakdawala, khả năng lây nhiễm từ chim sang người dễ xảy ra hơn. Vì vậy, có nhiều trường hợp là người xử lý chim hoặc gà chết bị nhiễm H5N1 và sau đó là lây truyền từ người sang bò.

Dù tất cả các giả thuyết này cần nhiều bằng chứng và nghiên cứu hơn, nhưng phần lớn trong số đó hiện đang bị đe dọa bởi việc ngừng tài trợ khoa học từ chính quyền Tổng thống Donald Trump. Hai nghiên cứu trong Báo cáo hàng tuần về bệnh tật và tử vong của CDC đã tạm thời bị dừng.

Cúm gia cầm vẫn tiếp tục lây lan trong bối cảnh mùa cúm tồi tệ nhất trong 15 năm qua tại Mỹ, kể từ đại dịch cúm lợn H1N1 năm 2009 - 2010. Trong khi các chiến dịch tiêm vaccine cúm theo mùa của CDC đã bị dừng lại vào tuần trước. Một cuộc họp theo lịch trình của Ủy ban vaccine độc lập của CDC cũng đã bị hoãn lại. Đồng thời, Mỹ cũng đã dừng liên lạc với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về dữ liệu cúm.

Ngày 24/2, ông Kevin Hassett - Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia đã công bố chiến lược mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump trên chương trình Face the Nation của CBS trong một động thái thay đổi mục tiêu ngăn chặn dịch bệnh. Ông Hassett nêu ý tưởng về việc sử dụng “an ninh sinh học và thuốc men” để “có một hàng rào bảo vệ tốt hơn và thông minh hơn”.

Cũng theo ông Hassett, trước đây, các quan chức đã chi hàng tỷ USD chỉ để giết ngẫu nhiên những con gà trong phạm vi mà họ phát hiện ra một con gà bị bệnh. Gia cầm bị nhiễm bệnh được tiêu hủy theo cách này vì chúng rất khó có thể sống sót sau khi bị nhiễm bệnh và giải pháp này có thể giúp ngăn chặn sự lây lan sang các loài động vật khác và những người chăm sóc chúng.

Hà Anh