Có gì trong 'danh sách đọc' của gen Z văn phòng?

Trong bối cảnh truyền thông đa phương tiện nở rộ, không ít người trẻ vẫn lựa chọn sách để trau dồi hiểu biết, phát triển bản thân. Qua trao đổi với Tri Thức - ZNews, các bạn trẻ gen Z cho biết đặt ra mục tiêu đọc sách dựa trên nhu cầu cụ thể của cá nhân, phù hợp với công việc và đời sống hiện tại.

"Sách là niềm vui mà tôi vừa tìm lại được"

Kim Thảo (25 tuổi, Bình Dương, làm việc trong ngành đồ họa) dùng câu này để mô tả mối quan hệ của mình với sách. Thuở bé, Thảo từng yêu thích nhiều truyện dài của Hồ Biểu Chánh, Vũ Trọng Phụng nhưng những năm tháng học phổ thông, đại học, cô dần chuyển hướng sang quan tâm manga, anime nên hầu như không còn đọc sách. Mãi sau khi tốt nghiệp và đi làm được một vài năm, Thảo mới tìm về với sách qua gợi ý, giới thiệu của bạn bè. Ban đầu, cô chỉ đọc mượn và thỉnh thoảng mới mua sách nhưng trong vòng nửa năm gần đây, tủ sách của Thảo đầy lên đáng kể.

Cuốn yêu thích của cô gái 25 tuổi là Nẻo về của ý của thiền sư Thích Nhất Hạnh. "Dù trước đó từng đọc về Phật giáo nhưng đến cuốn sách này, mình mới thật sự hứng thú tìm hiểu đạo Phật. Sách mang lại cho mình cảm giác gần gũi, đời thường, do đó rất dễ tiếp cận, không quá lý thuyết", Thảo nói.

Kim Thảo. Ảnh: NVCC.

Ngoài ra, Một đời như kẻ tìm đường (Phan Văn Trường) cũng cũng là trường hợp "đúng sách đúng thời điểm" với Thảo: "Có giai đoạn gặp khủng hoảng với chuyện công việc, tình cảm, mình cảm thấy bản thân không còn đủ thời gian và sức lực để chạy đua với người khác trên đường công danh sự nghiệp hay gia đình, tình cảm nữa. Lúc ấy, cuốn sách này đã giúp mình bình tĩnh nhìn nhận lại mọi thứ. Tác giả viết sách khi đã 73 tuổi, có lẽ vì vậy mà cuốn sách như lời dạy một người ông đi trước nói với con cháu".

Năm 2024, Thảo trải qua một đợt suy giảm sức khỏe, bèn tìm đọc Phương pháp ăn uống cải thiện lưu thông máu (Akiyoshi Horie) và mày mò tự nấu ăn. Nhận thấy sức khỏe cải thiện, Thảo bắt đầu chú tâm hơn đến vấn đề này. Năm 2025, Thảo dự định đọc thêm các sách về dinh dưỡng vì "một cơ thể khỏe mạnh là nền tảng để ta thực hiện những mong muốn khác trong cuộc sống".

Qua giới thiệu của đồng nghiệp và các video TikTok về lịch sử chính trị, gần đây, Thảo đã đặt sách Súng, Vi trùng và Thép (Jared Diamond) với mong muốn "tìm hiểu lý do đằng sau những điều đang diễn ra hiện nay, những tin tức thời sự hàng ngày".

"Với mình, đọc sách là để mở rộng hiểu biết, tam quan. Trong tương lai, biết đâu nhờ cái biết đó mà mình thấy được nhiều hơn, ứng xử và hành động khôn ngoan hơn là chỉ phản ứng dựa trên bản năng và vốn hiểu biết hạn hẹp của mình", Thảo bộc bạch. Thảo luôn ghi nhớ lời thầy dạy vẽ ngày trước: “Cái thấy của mình bị giới hạn trong cái mình biết”.

Càng lớn, cô mới càng thấm thía điều này không chỉ đúng trong học vẽ mà áp dụng với rất nhiều lĩnh vực khác trong đời sống.

"Đọc sách cũng giống như học một ngôn ngữ...

Vì mình sẽ được ‘sống’ thêm một cuộc đời khác", Ngọc Hân (27 tuổi, TP.HCM, làm việc trong ngành giáo dục) chia sẻ. Hân hình thành thói quen đọc sách do được truyền cảm hứng từ những mối quan hệ trong công việc, học tập và từ những người cô theo dõi trên mạng xã hội. Hân đọc sách là để trau dồi hiểu biết nên thường chọn sách có yếu tố kiến thức hoặc lấy bối cảnh lịch sử, dù là hư cấu hay phi hư cấu.

Ngọc Hân. Ảnh: NVCC.

Năm 2024, dù chưa đọc nhiều như kỳ vọng, nhưng Hân vẫn tìm được những cuốn sách để lại ấn tượng sâu sắc. Vì xem nhiều phim về Thế chiến thứ II và tội ác của Đức Quốc xã, cô tò mò tìm đọc thêm tác phẩm cùng chủ đề. Cậu bé mang pyjama sọc (Jonh Boyne) là cuốn sách khiến Hân xúc động và suy nghĩ nhiều hơn cả. Ngoài ra, Chiến binh cầu vồng (Andrea Hirata) - câu chuyện về khao khát đến trường của các em nhỏ ở một vùng nghèo khó tại Indonesia - cũng là một cuốn sách Hân yêu thích trong năm 2024.

Bước sang năm 2025, Hân đặt ra mục tiêu hoàn thành mỗi tháng một cuốn sách. Cách đọc của Hân là vừa đọc vừa ghi chú để nhớ được tốt hơn. Cuốn đầu tiên trong danh sách là Sapiens: Lược sử loài người (Yuval Noah Harari). Sau tháng đầu tiên, Hân ghi nhận tiến độ tích cực và tin rằng KPI đặt ra là khả thi. Sắp tới, cô dự định đọc Giết con chim nhại (Harper Lee).

Để tiếp động lực cho bản thân, Hân chuẩn bị một số dụng cụ phục vụ việc đọc: giá đỡ sách nhằm hạn chế tình trạng đau mỏi vai gáy; bookmark nam châm kẹp đoạn sách muốn hoàn thành hàng ngày để "chia nhỏ" KPI đọc sách cho dễ hoàn thành, không bị nản chí.

"Sách là người bạn sâu sắc, thú vị"

Khi còn học cấp 2, Hoàng Minh (27 tuổi, TP.HCM, làm việc trong ngành sáng tạo game) thấy anh trai đọc sách thì bắt chước. Những tiểu thuyết Nanh trắng (Jack London), Người tù khổ sai (Henri Charriere)... khiến anh mê mẩn và dần dà hình thành thói quen đọc sách.

Hoành Minh. Ảnh: NVCC.

Lớn hơn, ngoài tiểu thuyết, Minh còn đọc thêm sách phi hư cấu về đa dạng chủ đề. Với Minh, đọc sách vừa để giải trí, vừa để học hỏi và tìm cảm hứng.

Cuốn sách ấn tượng với Minh gần đây là Sapiens: Lược sử loài người. "Sách thuộc thể loại lịch sử mà tôi rất thích. Mặc dù là sách khoa học nhưng giọng văn rất gần gũi, khiến người đọc bị cuốn hút vào câu chuyện. Quyển sách cung cấp lượng lớn kiến thức giúp mình cải thiện được tầm nhìn. Sách dày, lại phải vừa đọc vừa ngẫm nghĩ, nhưng là một trải nghiệm rất xứng đáng".

Minh đã dành tháng một vừa qua lên kế hoạch đọc cho năm nay, chú trọng những cuốn sách bổ sung cho công việc như Nghệ thuật thiết kế game (Jesse Schell) và The creative gene (Hideo Kojima). "Kojima là nhà làm game người Nhật Bản mà tôi rất ngưỡng mộ. Tôi hy vọng có thể học hỏi từ ông", anh nói.

Ngoài ra, Minh đang tìm hiểu dòng sách về tâm lý con người để cho vào danh sách: "Làm game thì cần hiểu được người chơi nghĩ gì và muốn gì", chàng trai 27 tuổi chia sẻ.

Minh không đặt ra con số cụ thể cho mục tiêu đọc sách. Với anh, quan trọng là có thể hiểu thấu đáo và áp dụng được kiến thức từ những gì đọc được.

Phong Khang