Chưa trúng tuyển đã lo học phí tăng

Không dành cho con nhà nghèo

Theo Nghị định 97/2023 của Chính phủ, mức trần học phí áp dụng cho cơ sở giáo dục ĐH công lập chưa tự chủ năm học 2025 - 2026 áp dụng với 7 khối ngành, trong đó, khối ngành nghệ thuật có học phí thấp nhất ở mức 15,2 triệu đồng/năm (tăng thêm 1,7 triệu đồng so với năm học 2024 - 2025). Tiếp đến, khối ngành khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên; khối ngành kinh doanh và quản lí, pháp luật có học phí bằng nhau 15,9 triệu đồng/năm (tăng 1,8 triệu đồng so với năm học trước)…

Thí sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh năm 2025. Ảnh: NHƯ Ý

Riêng khối ngành sức khỏe, Nghị định của Chính phủ quy định 2 mức thu khác nhau. Các ngành y dược được thu tối đa 31,1 triệu đồng/năm (tăng 3,5 triệu đồng so với năm học trước) và các ngành sức khỏe khác 23,6 triệu đồng/năm tăng 2,7 triệu đồng.

Như vậy, theo quy định của nhà nước, năm học 2025 - 2026 trường ĐH công lập chưa tự chủ được thu học phí tối đa từ 15,2 đến 31,1 triệu đồng/năm học, tăng thêm 1,7 - 3,5 triệu đồng so với năm học trước, tùy theo khối ngành. Các trường ĐH công lập đã tự đảm bảo chi thường xuyên, học phí năm học tới tối đa 30,4 - 62,2 triệu đồng/năm, tăng 3,4 - 7 triệu đồng so với trước đó. Các trường ĐH công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, học phí được thu tối đa dao động từ 38 - 77,75 triệu đồng/năm tùy khối ngành, tăng thêm từ 4,25 - 8,75 triệu đồng.

Theo đề án tuyển sinh, năm học 2024-2025, mức thu học phí của Trường ĐH Y Hà Nội dao động từ 15 đến 55,2 triệu đồng/năm tùy ngành. Những ngành có mức học phí cao nhất 55,2 triệu đồng/năm học là: Y khoa, Y khoa phân hiệu Thanh Hóa, Y học cổ truyền, Răng-Hàm-Mặt. Học phí của Trường ĐH Y Dược TPHCM năm học 2024 - 2025 dao động 46 - 84,7 triệu đồng/năm. Trong đó, ngành có mức thu cao nhất Răng - Hàm - Mặt với 84,7 triệu đồng/năm; Y khoa thu 82,2 triệu đồng/năm; Dược học thu 60,5 triệu đồng/năm; các ngành còn lại từ 46 - 50 triệu đồng/năm.

Theo các chuyên gia, mức học phí cao, cộng với thời gian theo học ngành y dài. Từ lúc vào trường đến khi có thể hành nghề mất khoảng 8 - 9 năm. Đây là rào cản với nhiều sinh viên muốn theo đuổi ngành này. Trước thực tế này, Bộ Y tế vừa đề xuất Chính phủ nghiên cứu hỗ trợ học phí, chi phí sinh hoạt cho sinh viên ngành y tương đương với ngành sư phạm. Việc này nhằm thu hút nhân lực, khi ngành Y đang thiếu về cả số lượng và chất lượng.

Xác định tỉ lệ các bên đóng góp cho giáo dục

Không chỉ ngành y dược mà những ngành học đã được kiểm định cũng có mức học phí “trên trời”. Theo quy định của Nghị định 97, trường ĐH được tự xác định mức thu học phí trên cơ sở định mức kinh tế, kĩ thuật đối với các chương trình đạt mức kiểm định chất lượng. Chính vì vậy, học phí của những chương trình này thường cao gấp đôi, gấp ba chương trình đại trà. Các chương trình này thường là chất lượng cao, chương trình tiên tiến, chương trình dạy bằng tiếng Anh.

Về vấn đề học phí hiện nay, TS Lê Đông Phương, nguyên Giám đốc Trung tâm nghiên cứu giáo dục ĐH, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam (Bộ GD&ĐT) cho rằng, việc cho sinh viên vay vốn đi học hoặc hỗ trợ sinh hoạt phí, miễn học phí với sinh viên sư phạm cần được tính toán và mở rộng đối tượng.

Chính sách tín dụng SV từ năm 2022 cho phép sinh viên vay 4 triệu đồng/tháng, nhưng đối tượng được vay còn hẹp và lãi suất vẫn cao. Do vậy, từ các năm học trước, lãnh đạo nhiều trường cho rằng, cần mở rộng đối tượng được vay bằng cách không chỉ giới hạn ở những hộ nghèo hoặc cận nghèo mà bao gồm các sinh viên thuộc các gia đình có thu nhập trung bình hoặc thấp. Nhà nước có thể hỗ trợ một phần lãi suất hoặc hoàn toàn để giảm gánh nặng tài chính cho sinh viên.

Đồng thời, Nhà nước cần tăng cường sự tham gia của các ngân hàng thương mại vào các chương trình tín dụng cho sinh viên với các điều kiện ưu đãi, chẳng hạn như lãi suất thấp hơn thị trường, thời gian trả nợ linh hoạt hơn. Thay vì coi việc vay tiền đi học là gánh nặng tài chính, sinh viên và xã hội cần nhìn nhận việc này như một khoản đầu tư cho tương lai, giúp sinh viên có thể tiếp cận giáo dục và sau đó phát triển sự nghiệp của mình.

NGHIÊM HUÊ