Đề xuất xây dựng hệ sinh thái công nghệ số - AI dành riêng cho giáo dục

Cần ban hành chính sách và quy định về sử dụng AI trong giáo dục

Tại Tọa đàm “Tầm nhìn, định hướng tương lai cho giáo dục trong kỷ nguyên AI” diễn ra sáng 20.3 tại TP Hồ Chí Minh, GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho rằng, lợi ích của AI là tăng cường cơ hội tiếp cận giáo dục, thúc đẩy giáo dục cá nhân hóa, nâng cao tinh thần tự học, đổi mới và nâng cao hiệu quả giảng dạy, tạo dựng thói quen học tập suốt đời.

Thách thức là làm gia tăng khoảng cách số, các vấn đề đạo đức trong AI, bảo mật dữ liệu, tính chính xác và khách quan của nội dung và sự phụ thuộc vào công nghệ.

Cho rằng AI tác động toàn diện tới 3 trụ cột giáo dục là chương trình học, quá trình dạy và học, kiểm tra đánh giá, GS.TS Lê Anh Vinh phân tích cụ thể: AI hỗ trợ cho giáo viên và cán bộ quản lý trong quá trình dạy học như hỗ trợ xây dựng kế hoạch bài giảng, xây dựng tài liệu phục vụ giảng dạy, thiết kế bài kiểm tra, chấm điểm, phân tích kết quả, hỗ trợ cá nhân hóa phản hồi cho người học.

“Giáo viên cần có sự chủ động hơn để sử dụng công nghệ. Công nghệ mới là liên tục, câu chuyện không chỉ dừng ở cập nhật theo công nghệ mà cần có kỹ năng gì về công nghệ để hỗ trợ cho dạy và học, trang bị cho học sinh kỹ năng gì để có thể thích ứng với thế giới công nghệ ngày càng thay đổi”, GS.TS Lê Anh Vinh khuyến nghị.

Toàn cảnh tọa đàm

Thông tin kết quả khảo sát của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam về việc sử dụng AI với 11.000 học sinh phổ thông cả nước, GS.TS Lê Anh Vinh nêu nhận định: Thích ứng càng nhanh bao nhiêu phục vụ cho giảng dạy càng hiệu quả, thiết thực bấy nhiêu, để từ đó chuẩn bị cho học sinh trong cuộc sống nhiều biến động và thay đổi.

PGS.TS Lê Anh Cường, Trưởng bộ môn Khoa học máy tính, Trường Đại học Tôn Đức Thắng cũng cho rằng, mục tiêu chung giáo dục AI trong phổ thông cần hướng đến việc giúp học sinh khai thác AI một cách hiệu quả, có trách nhiệm, có đạo đức và an toàn; phát triển những năng lực mới giúp học sinh không chỉ sử dụng AI mà còn làm chủ AI trong công việc và cuộc sống tương lai.

Theo PGS.TS Lê Anh Cường, ứng dụng công cụ AI trong dạy, học và quản trị sẽ nâng cao chất lượng học tập của học sinh, phát triển tư duy phản biện và sáng tạo, tăng cường sự công bằng trong giáo dục, sử dụng AI trong đánh giá để đảm bảo công bằng và nâng cao chất lượng, cải thiện chất lượng bài giảng và phương pháp giảng dạy, quản trị giáo dục thông minh bằng AI.

Để sử dụng AI hiệu quả, an toàn, trách nhiệm, PGS.TS Lê Anh Cường đề cập tới một số giải pháp. Đó là, ban hành chính sách và quy định về sử dụng AI trong giáo dục; đào tạo giáo viên về cách sử dụng AI hiệu quả, giúp học sinh phát triển kỹ năng tư duy phản biện và kiểm chứng thông tin, giám sát và hạn chế sử dụng AI trong đánh giá học tập, bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu học sinh, xây dựng hệ sinh thái AI giáo dục phù hợp.

PGS.TS Lê Anh Cường cũng đề xuất xây dựng hệ sinh thái công nghệ số - AI dành riêng cho giáo dục. Trong đó, xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn dành riêng cho giáo dục, xây dựng sách giáo khoa số tích hợp công cụ AI, xây dựng hệ thống số đánh giá năng lực học sinh.

Tận dụng những gì thế giới đã làm, thực tiễn đang diễn ra để hành động

Phát biểu tại tạo đàm, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho rằng, bối cảnh hiện nay thuận lợi để đưa AI vào giáo dục phổ thông, Thứ trưởng nhắc tới Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và khẳng định, rõ ràng đột phá phải bằng khoa học, công nghệ, bằng chuyển đổi số, sáng tạo, bằng tập trung cho con người, đào tạo giáo vên, cán bộ quản lý và hướng tới học sinh.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng phát biểu tại tọa đàm

Nhấn mạnh các từ khóa: Không giới hạn, cơ hội, thách thức, hành động quyết liệt, phù hợp, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho rằng, AI đi vào cuộc sống, vào giáo dục, cơ hội nhiều hơn thách thức. “Quyết liệt, đúng là phải quyết liệt và phải đi nhanh hơn trong việc ứng dụng AI. Cần tận dụng những gì thế giới đã làm, thực tiễn đang diễn ra để hành động. Hành động ngay và hết sức quyết liệt, chủ động, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng nơi” đề cập những yêu cầu này, Thứ trưởng cũng nhắc tới đặc điểm của giáo dục là phủ rộng nên cần có bước đi, thí điểm.

Thứ trưởng đề nghị các Sở GD-ĐT quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, khuyến khích giáo viên sử dụng AI phù hợp, thí điểm ở các cơ sở giáo dục. Với quan điểm “giáo viên biết sử dụng AI sẽ thay thế giáo viên không biết sử dụng AI”, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng yêu cầu cần có chỉ đạo, định hướng, với hành động từ Bộ GD-ĐT và sự chủ động từ các Sở GD-ĐT, các nhà trường.

Minh Vân