'Chính sách thuế quan của ông Trump khiến USD mạnh lên, tỷ giá có thể dậy sóng'

Dự báo về diễn biến tỷ giá năm 2025 tại Hội thảo Talkshow 4: Vững vàng vượt sóng gió diễn ra chiều 16/12, Chuyên gia kinh tế Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng cho đến quý IV năm nay khi Fed dần hạ lãi suất, tỷ giá đã có nhiều điểm thuận lợi. Tuy nhiên, việc ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ có thể làm đồng USD mạnh lên, gây bất ổn lên tỷ giá USD/VND.

Ông phân tích, trong những năm trước đây, tỷ giá phụ thuộc vào hai yếu tố: Thâm hụt thương mại của Việt Nam và chênh lệch lãi suất thế giới với trong nước. Nhờ xuất siêu lớn trong những năm qua, tỷ giá chủ yếu phụ thuộc vào sự chênh lệch lãi suất.

Năm 2023, Fed liên tiếp tăng lãi suất và giữ ở mức cao, trong khi Việt Nam lại hạ lãi suất sớm gây ra sự chênh lệch lãi suất lớn, tác động nhiều đến tỷ giá. Chênh lệch lãi suất còn kéo theo việc dòng vốn rút khỏi thị trường Việt Nam.

Đến khi Fed bắt đầu lộ trình hạ lãi suất vào tháng 9, đồng USD mới bắt đầu yếu đi, tỷ giá có dư địa ổn định hơn. Tuy nhiên, trong thời gian tới, sẽ có thêm một yếu tố tác động nữa là chính sách thuế quan khi ông Donald Trump lên nắm quyền, ông Thế Anh phân tích.

USD mạnh lên sau khi ông Trump đắc cử

PGS, TS. Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân. (Ảnh: HA).

Ngay sau khi ông Trump công bố về những chính sách áp thuế 60% với hàng hóa Trung Quốc và 20% với hàng hóa quốc gia nước như: Canada, Mexico,...thì USD lập tức lên giá. Điều này lý giải bởi việc nhà đầu tư cho rằng khi Trump áp chính sách thuế quan sẽ làm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ trong ngắn hạn, và do vậy làm cung đồng USD trên thị trường ngoại hối bớt đi và USD sẽ lên giá, chuyên gia cho hay.

Lý do thứ hai là khi áp dụng thuế quan, các nhà bán lẻ sẽ chuyển thuế đó vào giá hàng hóa tiêu dùng mặc dù ông Trump tuyên bố rằng, người dân Mỹ sẽ không phải trả mà thuế đó sẽ đánh vào xuất khẩu. Tuy nhiên, trong kinh tế thị trường điều đó là không thể, các nhà bán lẻ sẽ chuyển phần đó vào giá hàng hóa và khiến cho lạm phát của Mỹ khó giảm hơn. Do vậy lãi suất của Mỹ sẽ phải neo cao hơn, chậm giảm hơn, lâu dài hơn.

Đồng thời, Ngân hàng Trung ương các nước khác cũng phải chậm giảm lãi suất hơn bởi vì họ không muốn đồng tiền mất giá quá nhiều.

"Sẽ có can thiệp từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản hay Trung Quốc để giảm bớt sự mất giá đồng tiền của họ. Đó là lý do khiến đồng USD tăng trở lại", ông Thế Anh phân tích.

Tỷ giá 2025 có thể biến động khoảng 3%

Tuy nhiên, chuyên gia Phạm Thế Anh cho rằng, dù cho ông Trump có động thái rất "hùng hổ" ban đầu nhưng việc áp thuế quan sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lợi ích của cả Mỹ và các đối tác. Xét về lâu dài, các vấn đề thuế quan không thể áp dụng một chiều được mà phải nhìn vào lợi ích để đàm phán.

Vì vậy, cần theo dõi hai thứ: Chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và trong nước, điều này cần theo dõi sau khi áp thuế thì lạm phát của Mỹ là bao nhiêu, dai dẳng thế nào.

Lạm phát của Mỹ hiện khoảng 3% với mức lãi suất hiện nay thì vẫn có dư địa để giảm, nhưng họ sẽ giảm từng bước một và chậm dần, vừa giảm vừa theo dõi lạm phát. Thứ hai là là cần theo dõi mức độ áp thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc, Mexico và Canda. Tùy theo mức độ áp thuế thì tỷ giá sẽ biến động theo hai yếu tố này, chuyên gia lưu ý.

Dự báo xu hướng tỷ giá năm 2025. (Nguồn: VPBankS).

Còn theo ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc chiến lược, Công ty Chứng khoán VPBankS, nếu Mỹ áp thuế cao với hầu hết các nước thì kinh tế thế giới sẽ và nhiều quốc gia, trong đó có Mỹ đều sẽ tăng trưởng chậm lại. Vì vậy, nguyên nhân sâu xa hơn có thể là việc ông Trump muốn các đối tác ngồi lại vào bàn đàm phán.

Với chính sách thuế quan như vậy, tỷ giá sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Do những biến động từ dòng vốn quốc tế, bầu cử Mỹ và chính sách thuế quan của ông Trump, đồng USD đã tăng khoảng 5% trong năm 2024, trong khi VND mất giá 4,4%.

Trong năm 2025, khi ông Trump "vũ khí hóa" chính sách thuế quan thì chắc chắn Trung Quốc sẽ đối lại bằng câu chuyện tỷ giá. Và nếu USD tiếp tục tăng thì Trung Quốc có thể nới rộng biên tỷ giá lên để đối phó" ông Sơn phân tích.

Với Việt Nam, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, VND đã mất giá khoảng 2,9%. Vì vậy, tỷ giá năm 2025, nếu câu chuyện thuế quan tiếp tục nóng và ông Trump đánh thuế dù không cao như mức 60% thì cũng ảnh hưởng lớn đến tỷ giá.

"VND có thể biến động trong biên khoảng 3% dựa trên mức nền cao 25.300 đồng của năm nay", Giám đốc Chiến lược VPBankS dự báo.

Hạ An