Chế độ ăn cho thai phụ mắc hội chứng truyền máu song thai

Trong y học, truyền máu song thai là một bệnh lý hiếm gặp. Tỷ lệ mắc hội chứng truyền máu song thai là 0,1-1,9/1000 trẻ sinh ra. Nếu không được điều trị kịp thời, hầu hết các trường hợp đều bị sinh rất non. Ngay cả khi được điều trị, tỷ lệ tử vong thai nhi là 40% và tỷ lệ tử vong sơ sinh lên đến 60%.

Theo TS.BS. Nguyễn Thị Sim, Phó Tổng giám đốc Bệnh viện Đại học Phenikaa, chuyên ngành sản khoa, hội chứng truyền máu song thai có tên khoa học là Twin-twin Transfusion Syndrome (TTTS), xảy ra trong thai kỳ của một người mẹ mang thai cặp song sinh cùng trứng, kết nối chung một bánh rau nhưng lại ở khác túi ối. Do nhiều yếu tố khác nhau mà gây ra sự bất thường của lượng máu ở nhau thai. Hai thai nhi dùng chung một bánh nhau có thể bị mất cân bằng trong vấn đề lưu thông máu.

Điều này khiến cho một thai nhận quá nhiều máu nhưng thai còn lại thì ít hơn bình thường. Nếu không phát hiện sớm và có phương pháp điều trị kịp thời, một trong hai thai sẽ không thể phát triển tiếp. Đối tượng nguy cơ mắc phải hội chứng truyền máu song thai là những người mẹ mang đa thai và có một bánh nhau.

Đây là một tình trạng rất nguy hiểm cho cả 2 thai nhi. Sự thông nối giữa mạch máu của hai thai nhi ở trong bánh nhau khiến máu của một thai sẽ truyền cho thai còn lại. Thai cho máu kém phát triển, thiếu ối, yếu ớt, teo tóp dần đi. Thai nhận máu do lượng máu quá nhiều phát triển nhanh dẫn đến suy tim, phù thai, đa ối, bàng quang căng to, đa niệu...

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho bà mẹ mắc hội chứng truyền máu song thai

Chế độ ăn uống lành mạnh giúp giảm nguy cơ biến chứng cho thai phụ mắc hội chứng truyền máu song thai.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng khi thai phụ được chẩn đoán mắc hội chứng này. Tình trạng thiếu máu và thiếu chất đạm thường gặp ở thai nhi mắc hội chứng truyền máu song thai vào khoảng giữa thai kỳ. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cơ thể thai nhi. Chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng giúp đảm bảo cả hai thai nhi đều nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển, bất kể sự mất cân bằng lưu thông máu.

Chế độ bổ sung dinh dưỡng là một liệu pháp dinh dưỡng có ích cho các sản phụ. Liệu pháp dinh dưỡng này cho thấy cải thiện được sự mệt mỏi và tăng năng lượng cho người mẹ. Chế độ ăn uống lành mạnh giúp thai phụ duy trì sức khỏe tốt, hơn nữa còn cải thiện được triệu chứng của hội chứng truyền máu song thai trên thai nhi. Dinh dưỡng đầy đủ giúp giảm nguy cơ biến chứng như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ và sinh non. Việc cung cấp đủ nước làm giảm được tình trạng đa ối, giảm nguy cơ biến chứng và giảm nhu cầu can thiệp xâm lấn.

2. Những dưỡng chất cần thiết cho thai phụ mắc hội chứng truyền máu song thai

Giai đoạn 3 tháng giữa của thai kỳ, các thai nhi bị truyền máu song thai thường bị thiếu chất đạm và thiếu máu. Hiệp hội TTTS Hoa Kỳ đề xuất chế độ bổ sung dinh dưỡng và xem đây như một liệu pháp dinh dưỡng có ích cho các bà mẹ. Thai phụ cần áp dụng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ phù hợp với thể trạng của thai phụ, giúp người mẹ có đủ năng lượng, giảm thiểu sự mệt mỏi, tránh hiện tượng đa ối và hạn chế nhu cầu can thiệp bằng xâm lấn cũng như biến chứng truyền máu song thai.

Các nhóm thực phẩm nên tăng cường:

Protein: Protein rất quan trọng cho sự phát triển của thai nhi và duy trì sức khỏe của thai phụ.

Thực phẩm cung cấp protein:Thịt nạc, cá, trứng, đậu, các loại hạt.

Sắt: Sắt giúp ngăn ngừa thiếu máu, một vấn đề thường gặp trong thai kỳ song thai.

Thực phẩm cung cấp sắt: Thịt đỏ, gan, rau xanh đậm, các loại đậu...

Canxi: Canxi rất cần thiết cho sự phát triển xương của thai nhi.

Thực phẩm cung cấp canxi: Sữa và các sản phẩm từ sữa, rau xanh đậm, đậu phụ.

Acid folic: Acid folic giúp ngăn ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi.

Thực phẩm cung cấp acid folic: Rau xanh đậm, cam, ngũ cốc nguyên hạt.

Omega-3: Omega-3 tốt cho sự phát triển não bộ của thai nhi.

Thực phẩm cung cấp omega-3: Cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt chia.

3. Nguyên tắc chung trong chế độ dinh dưỡng cho thai phụ

Thai phụ mắc TTTS cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa. Do những hạn chế về các can thiệp điều trị nội và ngoại khoa, chăm sóc tại nhà bao gồm nằm nghỉ trên giường hoặc nằm ngang là một biện pháp giúp giảm bớt áp lực lên cổ tử cung trong thai kỳ, kể cả có hoặc không mắc TTTS.

Bà mẹ nằm nghiêng một bên trên ghế sofa, giường hay sàn giúp giảm áp lực lên cổ tử cung. Tư thế nằm ngửa cũng cải thiện lưu lượng máu đến tử cung (nơi song thai bị TTTS đang phải "đương đầu" với những bất thường trong nhau thai) và thận (nơi giúp bà mẹ thải bớt nước dư thừa).

Thai phụ mắc hội chứng truyền máu song thai cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.

Chế độ ăn uống của mỗi thai phụ có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và giai đoạn của thai kỳ nhưng vẫn cần tuân theo những nguyên tắc chung dưới đây:

Chế độ ăn cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng

Tập trung vào các thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất. Đảm bảo cung cấp đủ calo để hỗ trợ sự phát triển của cả hai thai nhi.

Uống đủ nước

Uống nhiều nước để duy trì lượng nước ối và hỗ trợ tuần hoàn máu. Nước cũng giúp giảm nguy cơ tiền sản giật, một biến chứng thường gặp trong thai kỳ song thai.

Chia nhỏ bữa ăn

Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn để giảm áp lực lên dạ dày và cải thiện tiêu hóa. Điều này cũng giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.

Hạn chế muối

Giảm lượng muối trong chế độ ăn để kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ tiền sản giật.

Tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và đồ uống có gas

Những thực phẩm này thường chứa nhiều muối, đường và chất béo không lành mạnh, không tốt cho sức khỏe của thai phụ và thai nhi.

Thiên Châu