Cảnh báo về một số loại nấm độc 'tử thần'

1. Nguy cơ ngộ độc nấm dại

Nguy cơ ngộ độc do ăn phải nấm độc có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm nhưng cao nhất là vào những thời điểm nấm mọc nhiều.

Nấm dại thường sinh sôi khi thời tiết ấm áp và độ ẩm cao sau những cơn mưa. Đặc biệt, sau những cơn mưa rào, nấm mọc lên rất nhiều. Ở những vùng có mùa mưa kéo dài, nấm dại có thể mọc quanh năm nhưng tập trung nhiều nhất vào mùa mưa, như các tỉnh Tây Nguyên và vùng núi phía Bắc.

Nhiều loại nấm độc có hình dáng, màu sắc rất giống với các loại nấm ăn được, khiến người dân dễ bị nhầm lẫn. Đặc biệt, những người thiếu kinh nghiệm trong việc nhận biết nấm thường gặp nhiều rủi ro hơn. Việc phân biệt nấm độc và nấm ăn được rất khó khăn, ngay cả đối với những người có kinh nghiệm. Tốt nhất là không nên ăn bất kỳ loại nấm dại nào mà không chắc chắn.

Một số loại nấm độc có hình dạng, mùi và vị giống với các loại nấm ăn được mặc dù chúng có nguồn gốc từ các loài nấm hoàn toàn khác nhau. Ảnh minh họa.

2. Một số loại nấm dại nguy hiểm

Trong số hàng ngàn loài nấm, có những loại đặc biệt nguy hiểm, được mệnh danh là "kẻ giết người thầm lặng", điển hình như một số loại nấm dại dưới đây:

Nấm độc tán trắng (Amanita phalloides)

Đây là loại nấm độc nguy hiểm nhất, gây ra hầu hết các trường hợp tử vong do ngộ độc nấm trên toàn thế giới. Nó có hình dáng tương tự như nấm rơm, dễ gây nhầm lẫn. Độc tố của nấm này gây tổn thương gan và thận nghiêm trọng.

Nấm độc tán trắng (Amanita phalloides) cực kỳ nguy hiểm, có khả năng gây tử vong, chứa độc tố gây tổn thương hoặc hủy hoại gan và thận.

Nấm độc trắng hình nón (Amanita virosa)

Loại nấm này cũng chứa độc tố amanitin, tương tự nấm độc tán trắng. Amanita virosa có màu trắng và hình nón, dễ nhầm lẫn với nấm trắng ăn được.

Nấm độc đỏ (Amanita muscaria)

Màu sắc sặc sỡ, thường có đốm trắng trên mũ nấm. Một số biến thể có màu sắc nhạt hơn, khó phân biệt với nấm ăn được. Độc tố gây triệu chứng thần kinh như ảo giác và co giật.

Nấm độc có sợi (Inocybe spp.)

Nhiều loài có hình dáng tương tự nấm ăn được. Độc tố gây triệu chứng cholinergic như đổ mồ hôi, chảy nước mắt và co thắt cơ.

Nấm độc Lepiota

Có nhiều loài độc tố cao, rất nguy hiểm. Nhiều loại nấm Lepiota có hình dáng giống với các loại nấm ăn được.

Nấm độc Lepiota. Ảnh: istock

3. Khuyến cáo của Bộ Y tế để phòng nguy cơ ngộ độc nấm độc

- Không nên hái nấm hoang dại để ăn.

- Tăng cường truyền thông phòng chống ngộ độc nấm trong cộng đồng, nhất là tại các địa phương thường xảy ra ngộ độc nấm độc. Xây dựng mẫu tranh, tờ rơi, băng hình về các loài nấm độc thường gây ngộ độc ở Việt Nam để phục vụ công tác tuyên truyền.

- Cần bác bỏ một số quan niệm sai lầm sau đây:

+ Nấm độc thường có màu sặc sỡ. Điều này sai. Ví dụ: Loài nấm thường gây chết người ở các tỉnh phía Bắc nước ta là các loài nấm có màu trắng tinh khiết (nấm độc tán trắng và nấm độc trắng hình nón).

+ Nấm có sâu bọ, côn trùng ăn là không độc. Hoàn toàn sai. Độc tố nấm không tác dụng đối với côn trùng, sâu bọ, kiến, ốc sên.

+ Thử cho động vật ăn trước nếu không chết là nấm không độc. Điều này chỉ đúng với một số loài nấm và một số loài động vật. Nhiều loài động vật không nhạy cảm với độc tố amatoxin qua đường tiêu hóa. Hơn nữa loài nấm có amatoxin gây chết người trung bình phải 12 giờ sau ăn nấm mới xuất hiện triệu chứng đầu tiên và động vật thường chết ở ngày thứ 5 - 7 sau ăn nấm.

+ Thử nấm bằng thìa bạc, đũa bạc nếu có chuyển màu là nấm độc. Điều này sai. Độc tố nấm không làm bạc chuyển màu.

Hoàng Nam