Các nhà khoa học tiến gần đến khả năng hồi sinh những loài đã tuyệt chủng

Colossal Biosciences, công ty đứng sau dự án hồi sinh voi ma mút lông xoăn, chim dodo và hổ Tasmania, vừa huy động thêm 200 triệu USD, nâng tổng vốn đầu tư lên 435 triệu USD kể từ khi thành lập năm 2021.

Năm 1938, bộ xương của một con chim Dodo được trưng bày đối diện với một mô hình tái tạo của loài chim đã tuyệt chủng này tại Bảo tàng Quốc gia xứ Wales ở Cardiff. (Ảnh: GI/Getty)

Mục tiêu của họ là tái tạo những sinh vật từng chỉ xuất hiện qua hình ảnh đen trắng, mẫu vật bảo tàng và hóa thạch, đưa chúng trở lại môi trường tự nhiên trong vòng một thập kỷ. Việc hồi sinh động vật tuyệt chủng không chỉ giúp bảo tồn các loài đang nguy cấp mà còn cải thiện khả năng phục hồi hệ sinh thái trước biến đổi khí hậu.

Phục hồi các loài tuyệt chủng: Khả thi hay không?

Các nhà khoa học đang thử nghiệm ba kỹ thuật chính để hồi sinh các loài đã tuyệt chủng: nhân bản, kỹ thuật di truyền, và lai tạo ngược truyền thống.

Nhân bản tạo ra động vật gần như giống hệt về mặt di truyền. Cừu Dolly đã trở thành loài động vật có vú đầu tiên được nhân bản cách đây gần 30 năm và gần đây các nhà khoa học đã nhân bản thành công loài chồn chân đen đang có nguy cơ tuyệt chủng. Tuy nhiên, nó không ổn định và khó áp dụng cho các loài đã biến mất từ lâu.

Grazelands Rewilding, Hà Lan, đang tái tạo bò rừng châu Âu, một loài bò xuất hiện trong các bức tranh hang động thời tiền sử, bằng cách lai giống chọn lọc giữa gia súc thuần hóa có đặc điểm di truyền tương đồng. Loài động vật khổng lồ này đã biến mất vào thế kỷ 17. Thế hệ thứ bảy của gia súc tauros hiện nay đã đạt 99% tương đồng về mặt di truyền và có các đặc điểm vật lý, hành vi gần giống tổ tiên.

Colossal Biosciences áp dụng công nghệ chỉnh sửa gen để tái tạo voi ma mút, chim dodo, và hổ Tasmania. Bằng cách chỉnh sửa bộ gen của các loài họ hàng gần (như voi châu Á đối với voi ma mút), họ hy vọng tạo ra các sinh vật lai không thể phân biệt bằng mắt thường với loài gốc.

Colossal thu hút nhiều nhà đầu tư nổi tiếng như Peter Jackson, Paris Hilton, Tom Brady, Tiger Woods, và các công ty đầu tư lớn. Nguồn tiền mới nhất, 200 triệu USD, đến từ TWG Global, thuộc sở hữu của Mark Walter.

Các nhà khoa học đã tiến gần đến việc hồi sinh các loài đã tuyệt chủng như thế nào?

Với nguồn tài trợ đáng kể, Colossal Biosciences đang đạt những tiến bộ đáng kể trong việc hồi sinh các loài đã mất. Công ty này đang tập trung vào ba dự án chính: voi ma mút, hổ Tasmania và chim dodo.

Colossal đã tạo ra tế bào gốc đa năng cảm ứng (iPSC) đầu tiên cho voi châu Á. Những tế bào này có thể biến đổi thành bất kỳ loại tế bào voi nào, giúp các nhà khoa học thực hiện các chỉnh sửa gen cần thiết để thích nghi với khí hậu lạnh giá.

Dự án hổ Tasmania hay Thylacine tiến triển nhanh hơn mong đợi. Đội ngũ đã thực hiện 300 chỉnh sửa gen trên dòng tế bào của loài thú có túi dunnart đuôi béo, loài được chọn làm cơ sở để tái tạo thylacine. Colossal cũng đã giải trình tự một bộ gen cổ đại chất lượng cao nhất từ trước đến nay.

Một con hổ Tasmania, còn được gọi là thylacine, trong điều kiện nuôi nhốt, khoảng năm 1930. (Ảnh: GI/Getty)

Chim dodo là dự án gặp nhiều thách thức nhất. Công ty đang sử dụng bồ câu Nicobar, họ hàng gần nhất của dodo, để tạo ra các tế bào gốc và chỉnh sửa gen nhằm tái tạo đặc điểm của loài chim này.

Nhiều tiến bộ của Colossal chưa được đăng tải trên các tạp chí khoa học, khiến chúng không thể trải qua quá trình bình duyệt ngang hàng. Điều này làm giảm khả năng kiểm chứng và chia sẻ kiến thức với cộng đồng nghiên cứu.

Colossal đã thu hút nhiều nhà khoa học uy tín, trong đó có Beth Shapiro, giám đốc khoa học của công ty. Mặc dù ban đầu hoài nghi về các mục tiêu của Colossal, Shapiro hiện tin tưởng rằng các công cụ sinh học phát triển trong quá trình này có thể hỗ trợ bảo tồn các loài và hệ sinh thái bị đe dọa.

Shapiro nhấn mạnh rằng không thể tái tạo hoàn toàn một loài đã tuyệt chủng, bởi một khi loài bị mất đi, nó không thể trở lại nguyên trạng. Tuy nhiên, các công cụ sinh học có thể tạo ra những cá thể gần giống và hỗ trợ bảo vệ những loài đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

Ngoài việc tái tạo loài đã mất, Colossal đầu tư mạnh mẽ vào bảo tồn, bao gồm công tác cứu loài tê giác có nguy cơ tuyệt chủng nhất thế giới: tê giác trắng phương bắc. Công ty cũng đang hợp tác nghiên cứu vắc-xin chống lại bệnh herpes có thể đe dọa voi. Họ cũng làm việc cùng tổ chức Re:wild để ứng dụng công nghệ sinh học vào việc phục hồi hệ sinh thái.

Hà Trang (theo CNN)