Các cấp Công đoàn dự kiến từ sau 1-7-2025

Sáng 21-5, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam Đỗ Văn Chiến trình Quốc hội Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến. Ảnh: Hồ Long

Dự thảo Luật gồm 5 điều và dự kiến ngày có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-7-2025 và có nội dung chuyển tiếp về tổ chức và hoạt động của công đoàn, Ban chấp hành công đoàn nơi có tổ chức công đoàn cơ sở tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Theo Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội (gồm Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) và các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ là các tổ chức thành viên trực thuộc MTTQ Việt Nam, được tổ chức và hoạt động thống nhất trong MTTQ Việt Nam.

Ở địa phương có Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh); có Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, phường và đặc khu (sau đây gọi chung là cấp xã). Ở mỗi cấp có Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam.

Về vị trí, vai trò, tổ chức của Công đoàn, Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công đoàn bổ sung vào Điều 1 quy định "là tổ chức thành viên trực thuộc MTTQ Việt Nam" và "đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn" nhằm cụ thể hóa quy định tại Điều 10 của Hiến pháp năm 2013 (sau sửa đổi, bổ sung) và bảo đảm thống nhất với nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 5 Luật MTTQ Việt Nam, phù hợp với vai trò, vị trí của Công đoàn Việt Nam là "tổ chức đại diện lớn nhất, trung tâm tập hợp, đoàn kết giai cấp công nhân, người lao động cả nước" (theo Nghị quyết số 02-NQ/TW của Bộ Chính trị).

Khi sắp xếp, trực thuộc về MTTQ Việt Nam, Công đoàn Việt Nam vẫn có tư cách pháp nhân, con dấu của tổ chức, vẫn đại diện tham gia các quan hệ lao động quốc tế, tham gia các quan hệ lao động và bảo vệ quyền lợi của người lao động, phù hợp với các cam kết quốc tế về lao động mà Việt Nam là thành viên.

Bãi bỏ quy định về công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở

Dự thảo Luật cũng bãi bỏ quy định về công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở "công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở", "liên đoàn lao động cấp huyện" và thẩm quyền tương ứng, đặc thù của tổ chức công đoàn (khoản 4 Điều 4, khoản 3 Điều 19); sửa đổi, bổ sung quy định các cấp công đoàn gồm:

Cấp trung ương là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; công đoàn cấp trên cơ sở gồm liên đoàn lao động cấp tỉnh và công đoàn ngành trung ương, công đoàn tập đoàn kinh tế, công đoàn tổng công ty, công đoàn cấp trên cơ sở đặc thù do cấp có thẩm quyền cho phép thành lập phù hợp với tổ chức công đoàn; công đoàn cấp cơ sở gồm công đoàn cơ sở và nghiệp đoàn cơ sở (khoản 1 Điều 8).

Quy định này để tổ chức công đoàn không thuần túy theo cấp hành chính, không gắn với địa bàn dân cư, chủ yếu ở các doanh nghiệp, công đoàn ngành, được tổ chức theo hướng mở, linh hoạt theo đặc thù của tổ chức công đoàn.

Về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công đoàn, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về đối tượng đóng kinh phí công đoàn để phù hợp với điều chỉnh về tổ chức công đoàn sau sắp xếp, tinh gọn, trong đó cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước không còn là đối tượng phải đóng công đoàn phí (khoản 1 Điều 29).

Điều này có nghĩa, "kinh phí công đoàn do doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập không hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước, đơn vị sự nghiệp ngoài công lập, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và tổ chức khác có sử dụng lao động theo quy định của pháp luật đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động"

Văn Duẩn - Minh Chiến