Bộ trưởng Tài chính nói lý do xăng phải 'gánh' hai loại thuế, phí

Cuối phiên họp sáng 9/5, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã báo cáo giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: Như Ý)

Liên quan đến xăng dầu, ông Nguyễn Văn Thắng khẳng định, mặt hàng này đã đánh thuế từ năm 1998. Thủ tướng Chính phủ cũng đã cam kết tại COP 26, phải giảm khí phát thải về 0 vào năm 2050. Đây là một cam kết rất khó khăn đối với Việt Nam.

“Các nước châu Âu đã triển khai rất quyết liệt, còn chúng ta, do điều kiện kinh tế khó khăn nên cũng đưa ra các chương trình hành động, đang triển khai, nhưng quả thật chúng ta cần phải nỗ lực, cố gắng. Với cam kết về môi trường như thế, đối với mặt hàng xăng, càng không thể không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt”, Bộ trưởng khẳng định.

Bên cạnh đó, có đại biểu băn khoăn, xăng đang chịu hai loại thuế và phí. Giải trình việc này, ông Thắng nói, trên thế giới hầu hết tất cả các nước lớn, các nước phát triển đều đánh thuế và phí, chỉ có tên gọi khác nhau.

Thuế là thuế tiêu thụ đặc biệt, còn phí thì có những nước nói luôn là phí CO2, có nước gọi là thuế CO2. Thuế tiêu thụ đặc biệt và phí có mục tiêu khác nhau nhưng lại bổ trợ cho nhau.

Đối với thuế tiêu thụ đặc biệt là tập trung để điều tiết hành vi tiêu dùng và tăng thu ngân sách. Còn phí bảo vệ môi trường nhằm tạo ra quỹ cho các dự án về môi trường.

"Việc áp cả 2 loại thuế, phí là phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP 26 và mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hiện nay, cộng cả hai loại thuế và phí này, chúng ta vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với nhiều quốc gia, đặc biệt so với châu Âu - đánh thuế lên tới 17 – 18 nghìn/lít xăng”, ông Thắng lý giải.

"Việc áp cả 2 loại thuế, phí với xăng phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP 26".

Nước giải khát có đường 'đáng lẽ phải đánh thuế sớm hơn'

Về nước giải khát có đường, ông Thắng cho biết, quá trình xây dựng dự thảo luật đã nhận được rất nhiều ý kiến. Trong đó, có những ý kiến nói, đã cần thiết phải đánh thuế lúc này chưa? Nhưng cũng có luồng ý kiến lại yêu cầu phải đánh thuế “càng nhanh càng tốt và càng nhiều càng tốt”.

Theo Bộ trưởng, có nhiều căn cứ rất rõ ràng để cân nhắc việc đánh thuế đối với nước giải khát có đường theo hàm lượng 5g/100ml như dự thảo luật. Ông viện dẫn, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo, Việt Nam đang là một trong những quốc gia tiêu thụ nước đường ngày càng lớn và dẫn đến nguy cơ béo phì.

“WHO đã khuyến nghị tất cả các nước, trong đó có Việt Nam phải áp dụng tối thiểu 20% thuế tiêu thụ đặc biệt. Báo cáo của Bộ Y tế cũng rất rõ nội dung này. Hiện nay, có 107 quốc gia đã đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này. Tại ASEAN, có 7/11 quốc gia đã đánh thuế tiêu thụ đặc biệt”, ông Thắng thông tin.

Từ thực tiễn thế giới như thế và thực trạng của Việt Nam như thế, tư lệnh ngành tài chính nói, đáng lẽ phải đánh thuế sớm hơn. “Đến giờ chúng ta đánh thuế cũng đã là muộn rồi. Không thể để thế hệ con em chúng ta đến lúc béo phì, đến lúc bệnh rồi mới bàn”, ông Thắng khẳng định.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, mặt hàng này cũng đã được tiếp thu về mức thuế và thời gian theo hướng giãn thời hạn áp và giảm tỷ lệ theo mức năm 2027 là 8%, năm 2028 là 10%. Ông cũng cho biết, sẽ rà soát tất cả, xem mặt hàng nào sẽ áp thuế 1/1/2026 và những mặt hàng nào lùi sang 1/1/2027 để vừa thực hiện được mục tiêu của Quốc hội, nhưng cũng tránh cú sốc đối với các doanh nghiệp.

Đối với điều hòa nhiệt độ, ông Nguyễn Văn Thắng nói, hiện nay có một số nước đã đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điều hòa nhiệt độ. Lý do vì liên quan đến tiết kiệm năng lượng và chất làm lạnh gây hại tới môi trường, đến tầng ozon.

Đối với Việt Nam, từ trước đến nay, mặt hàng này đã được đánh thuế tiêu thụ đặc biệt và hiện nay vẫn tiếp tục đánh thuế. Tuy nhiên, lần sửa đổi này sẽ đánh thuế đối với điều hòa từ trên 18.000 BTU đến 90.000 BTU.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, ông Thắng cho biết, có thể nâng lên mức từ trên 24.000 BTU trở lên đến dưới 90.000 BTU sẽ đưa vào diện chịu thuế đặc biệt.

Luân Dũng