Bộ Tài chính: Thu thuế thu nhập với cá nhân bị lỗ là chưa phù hợp

Bộ Tài chính vừa có tờ trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (thay thế) với nhiều nội dung đáng chú ý.

Trong đó, Bộ Tài chính cho rằng, trong quá trình thực hiện thu thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng chứng khoán từng lần, kể cả trường hợp cá nhân bị lỗ là chưa phù hợp nên cần xác định phương pháp thu thuế trên thu nhập của cá nhân, nếu có lãi mới nộp thuế.

Theo quy định hiện hành, thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định theo tỷ lệ 0,1% trên giá bán từng lần. Ví dụ, nếu bán chứng khoán được 1 tỷ đồng, nhà đầu tư sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân 1 triệu đồng, bất chấp lỗ hay lãi.

Quy định này đảm bảo sự đơn giản, minh bạch của chính sách, giảm chi phí tuân thủ cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế.

Mặc dù vậy, quy định này khiến nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người phải “cắt lỗ” bày tỏ mong muốn các cơ quan quản lý xem xét, đánh giá lại quy định này.

Thị trường phái sinh và chuyển nhượng vốn

Ngoài ra, trong thời gian qua, với sự hoàn thiện về khung khổ pháp lý, thị trường chứng khoán phái sinh trong nước đã có sự phát triển nhanh trên nhiều mặt, bao gồm cả quy mô giao dịch, các loại hình công cụ giao dịch... đã trở thành một bộ phận quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Do vậy, Bộ Tài chính cũng kiến nghị cần nghiên cứu bổ sung quy định riêng về thuế thu nhập cá nhân đối với chứng khoán phái sinh để đảm bảo phù hợp với thực tiễn cũng như đặc thù của hoạt động này, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế cũng như cơ quan thuế trong quá trình tổ chức thực hiện.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đều dần chuyển sang đánh thuế dựa trên thu nhập thực đối với chứng khoán phái sinh (Anh, Pháp, Đức, Lucxembourg, Mỹ, Úc, Nhật Bản, Canada, Thái Lan).

Đối với chuyển nhượng vốn, chứng khoán thì các cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng vốn phải nộp thuế với mức thuế suất 20% trên thu nhập từ chuyển nhượng vốn. Theo đó, nếu cá nhân cố tình kê khai giá bán bằng với giá mua thì sẽ không phát sinh thu nhập nên không phải nộp thuế.

Từ thực tiễn thực hiện thời gian qua, cũng như xu hướng, kinh nghiệm của các nước thời gian gần đây, cần thiết nghiên cứu để quy định rõ thu nhập chịu thuế, tỷ lệ thu thuế (trên doanh thu chuyển nhượng từng lần) đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn.

Việc điều chỉnh theo hướng này cũng sẽ đảm bảo tính thống nhất, tương thích với nội dung sửa đổi, bổ sung phương pháp thu thuế theo tỷ lệ % thuế thu nhập doanh nghiệp trên doanh thu đối với hoạt động chuyển nhượng vốn của tổ chức nước ngoài.

Qua đánh giá kết quả thực hiện thời gian qua, Bộ Tài chính cho biết, chính sách thuế thu nhập cá nhân đã thể hiện và phát huy được vai trò là công cụ quan trọng trong việc thực hiện chính sách điều tiết, phân phối lại thu nhập, từng bước thu hẹp khoảng cách chênh lệch về thu nhập giữa các cá nhân trong xã hội, hướng tới công bằng xã hội theo chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước.

Trong đề nghị xây dựng lần này, Bộ Tài chính hướng tới việc Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành cần được rà soát để kịp thời sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, định hướng của Đảng, của Nhà nước, góp phần cơ cấu lại Ngân sách Nhà nước theo hướng an toàn, bền vững.

Đồng thời, cần phát huy hiệu quả hơn vai trò của chính sách thuế thu nhập cá nhân trong hệ thống thuế, thực hiện điều tiết thu nhập của các cá nhân một cách hợp lý, phù hợp với xu hướng phát triển và bối cảnh kinh tế, xã hội trong từng thời kỳ.

Dũng Phạm