Bến K15 – Nơi bắt đầu con đường Hồ Chí Minh huyền thoại trên biển

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đường Hồ Chí Minh trên biển là một kỳ tích quân sự đặc biệt thể hiện trí tuệ và bản lĩnh của Quân đội nhân dân Việt Nam, trong đó lực lượng Hải quân giữ vai trò nòng cốt. Xuất phát từ Bến K15 (quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng), những chuyến tàu không số đã vượt muôn trùng sóng gió, vận chuyển vũ khí, hàng hóa chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần quan trọng vào Đại thắng mùa Xuân 1975. Ngày nay, Bến K15 không chỉ là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt mà còn trở thành biểu tượng về tinh thần quả cảm, ý chí sắt đá của những người lính biển Việt Nam.

Bến K15, nơi xuất phát của Đường Hồ Chí Minh trên biển đã được xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia; cụm di tích Đường Hồ Chí Minh trên biển đã được Thủ tướng quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.

Bến K15, nơi xuất phát của Đường Hồ Chí Minh trên biển, con đường vận chuyển chiến lược chi viện cho chiến trường miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ nằm gần Vụng Sét, quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng. Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và những hàng cọc nhô trên mặt nước biển, dấu tích của cầu tàu, qua bao năm tháng vẫn đẫm trong tiếng rì rào của sóng biển, vang mãi khúc tráng ca về chiến công oanh liệt của người lính biển năm xưa.

Bến K15 là trở thành biểu tượng của tinh thần dũng cảm, sáng tạo, ý chí quật cường và bản lĩnh thép của những người lính biển Việt Nam.

Từ Bến K15, ngày 11/10/1962, chiếc tàu gỗ chở 30 tấn vũ khí đã xuất phát; sau chuỗi ngày lênh đênh trên biển đã cập bến tại Cà Mau... Và cho đến khi đất nước thống nhất, đã có 88 chuyến tàu xuất phát từ Bến K15 chuyên chở gần 5.000 tấn vũ khí, đạn dược và hàng nghìn tấn hàng hóa chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong những năm gian khổ nhưng hào hùng ấy, nhiều con tàu đã mãi nằm lại dưới đáy biển; nhiều cán bộ, chiến sĩ mãi gửi lại tuổi xuân nơi giữa sóng gió mênh mông.

Ông Lưu Đình Lừng, cựu chiến binh Tàu không số, hiện sống tại quận Đồ Sơn (TP Hải Phòng) cho biết: Mỗi chuyến tàu xuất phát từ Bến K15 đều đối mặt với muôn vàn gian khổ, hiểm nguy nhưng cán bộ, chiến sĩ luôn giữ vững tinh thần thép, không hề nao núng, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến”, “Tất cả cho miền Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.

“Mỗi chuyến đi được cấp trên xuống động viên mà người ta gọi là ‘truy điệu sống’, chúng tôi cứ nói là "thôi, liên hoan vui vẻ". Thường xuất phát vào 11 giờ đêm, lúc đó tàu thuyền của ngư dân không hoạt động trên biển nữa thì mới giữ được bí mật. Tôi ở Đồ Sơn này, cách nhà 6 cây số mà không được về nhà, giữ bí mật tuyệt đối như thế.”- ông Lừng chia sẻ.

Nơi xuất phát của những con tàu không số huyền thoại đã trở thành một điểm đến văn hóa – lịch sử đầy hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của du khách, nhất là thế hệ trẻ tại Hải Phòng.

Bến K15 đã trở thành biểu tượng của tinh thần dũng cảm, sáng tạo, ý chí quật cường và bản lĩnh thép của những người lính biển Việt Nam. Từ những ngày đầu với trang bị thô sơ, Hải quân nhân dân Việt Nam đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, góp phần quan trọng vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc, khẳng định vai trò nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền biển đảo, gìn giữ hòa bình và ổn định trên vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc.

Nhằm tôn vinh giá trị lịch sử to lớn của Bến K15, năm 2008, Di tích Bến K15 đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Ngày 26/11/2024, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Đường Hồ Chí Minh trên biển cho các địa phương: TP Hải Phòng (địa phương có cảng xuất phát), Phú Yên, Bà Rịa - Vũng Tàu và Cà Mau (các tỉnh mở bến).

Theo bà Lưu Thị Thu Huyền, Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Du lịch quận Đồ Sơn, nơi xuất phát của những con tàu không số huyền thoại đã trở thành một điểm đến văn hóa – lịch sử đầy hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của du khách tại Hải Phòng, năm 2024, Bến K15 đã đón 10 nghìn lượt du khách, đặc biệt là các em học sinh, sinh viên. Đây cũng là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống yêu nước, cũng như bảo vệ Tổ quốc, để các em hiểu được giá trị của các di tích lịch sử, để các thế hệ trẻ biết ơn và tri ân lớp người đi trước đã có công bảo vệ non sông, để chúng ta có cuộc sống ấm no, hạnh phúc như ngày hôm nay.

Bến K15 cùng với những di tích lịch sử khác tại quận Đồ Sơn như: Di tích lịch sử kháng chiến Kho Xăng, bến Nghiêng (nơi những tên lính Pháp cuối cùng rút khỏi Hải Phòng trong kháng chiến chống Pháp) đã được kết nối, tạo thành tour du lịch văn hóa – lịch sử hấp dẫn, thu hút đông đảo học sinh, sinh viên. Đặc biệt, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng phối hợp với Sở Giáo dục thành phố xây dựng chương trình “Du lịch học đường”, giới thiệu các điểm di tích lịch sử như Bến K15 đến học sinh, sinh viên, giúp các em hiểu hơn về truyền thống hào hùng của dân tộc.

Ông Phạm Hoàng Tuấn, Phó Chủ tịch UBND quận Đồ Sơn cho biết: TP Hải Phòng và quận Đồ Sơn đang triển khai dự án tu bổ, tôn tạo quần thể Di tích Bến K15, phát huy hơn nữa giá trị lịch sử của di tích này đến với người dân và công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

"Đồ Sơn xác định phải tiếp tục quan tâm, đề xuất với Trung ương, với thành phố, và ngay cả Đồ Sơn cũng phải quan tâm hơn để làm sao đầu tư xây dựng, làm tốt công tác đón tiếp các đoàn du khách. Làm sao để du khách và người dân đến đây cảm nhận và thấy được niềm tự hào của dân tộc và truyền thống của cha ông.”- ông Tuấn nhấn mạnh.

Về Bến K15 hôm nay, lắng nghe tiếng sóng rì rào như khúc hát muôn đời ngợi ca tinh thần quả cảm và sự hy sinh thầm lặng của lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam, mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ sẽ cảm nhận sâu sắc hơn về trách nhiệm trong bảo vệ, giữ gìn chủ quyền biển đảo thiêng liêng của dân tộc.

Nguyễn Thị Thanh Nga/VOV Đông Bắc