Bầu cử Tổng thống Hàn Quốc 2025: Cuộc sát hạch của sự hàn gắn

Băng rôn cổ động ứng viên Kim Moon Soo (trên) và Lee Jae Myung (dưới) trên một góc phố Seoul ngày 31/5. (Nguồn: AFP)

Hai gương mặt chính, một câu hỏi chung

Dù có đến 6 ứng viên hợp lệ, nhưng cuộc đua thực chất là cuộc đấu tay đôi giữa ông Lee Jae Myung (61 tuổi, Đảng Dân chủ) - gương mặt quen thuộc của phe đối lập và ông Kim Moon Soo (73 tuổi, Đảng Quyền lực nhân dân - PPP), người đại diện cho cánh bảo thủ tiếp nối di sản của cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Theo kết quả khảo sát mới nhất của Gallup Korea (cập nhật ngày 1/6), ông Lee dẫn đầu với 47% tỷ lệ ủng hộ, trong khi ông Kim đạt 39%, cho thấy khoảng cách đang được thu hẹp khi ngày bầu cử cận kề. Kết quả này không chỉ phản ánh thế đối đầu giữa hai khuynh hướng chính trị, mà còn thể hiện kỳ vọng của cử tri vào một tương lai ổn định hơn sau giai đoạn bất ổn đỉnh điểm dưới thời ông Yoon.

Di sản lớn nhất mà chính quyền mãn nhiệm để lại bên cạnh những con số tăng trưởng hay cải cách còn là sự phân cực sâu sắc ở thượng tầng. Lệnh thiết quân luật gây tranh cãi vào cuối năm 2024 đã khoét sâu thêm mâu thuẫn giữa các phe phái. Hàng vạn người biểu tình trong khi hàng vạn người khác ủng hộ, phản ánh hai nửa đối nghịch trong lòng xã hội Hàn Quốc.

Vấn đề kinh tế tiếp tục là mối quan tâm hàng đầu. Theo thăm dò của báo Donga Ilbo, 41% cử tri coi phục hồi kinh tế là ưu tiên lớn nhất. Đứng thứ hai là giải quyết xung đột xã hội với 22%. Đáng chú ý, các vấn đề đối ngoại chỉ được xếp thứ ba - điều hiếm thấy trong một đất nước luôn phải tính toán cẩn trọng trước các yếu tố tác động bên ngoài.

Trong bối cảnh đó, ông Lee Jae Myung đề xuất sửa đổi hiến pháp, cho phép tổng thống có thể tái tranh cử một lần với nhiệm kỳ 4 năm - thay cho cơ chế một nhiệm kỳ 5 năm như hiện tại. Ông cũng thúc đẩy mô hình bầu cử hai vòng nhằm đảm bảo tính đại diện. Đối thủ của ông – ông Kim Moon Soo – tán đồng một phần nhưng cho rằng nên rút ngắn nhiệm kỳ tổng thống xuống 3 năm. Cả hai đều đưa ra các đề xuất nhằm khôi phục niềm tin của công chúng vào thể chế, một điều đang suy giảm rõ rệt.

Giải bài toán đối ngoại hóc búa

Người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày mai sẽ phải giải bài toán hóc búa: Làm thế nào để duy trì liên minh chiến lược với Mỹ, không làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc - đối tác thương mại số một, đồng thời tìm cách ổn định mối quan hệ đầy biến động với Triều Tiên?

Dưới thời ông Tổng thống Yoon Suk Yeol, cán cân này đã bị lệch hẳn về phía Washington. Hàn Quốc tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ và Nhật Bản, đồng thời thể hiện lập trường cứng rắn hơn với Bình Nhưỡng. Điều này giúp Seoul gia tăng ảnh hưởng trong các cơ chế an ninh đa phương, nhưng cũng khiến quan hệ với Bắc Kinh và Moscow trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết.

Ứng viên tiềm năng Lee Jae Myung chủ trương "ngoại giao thực dụng", cam kết duy trì liên minh với Mỹ nhưng đồng thời nỗ lực làm ấm quan hệ với Trung Quốc và Triều Tiên. Ông từng tuyên bố: “Quan hệ Hàn - Trung đang ở mức thấp nhất lịch sử. Hợp tác với Mỹ là thiết yếu, nhưng không nên bỏ tất cả trứng vào một giỏ”.

Ngược lại, ông Kim Moon Soo cho rằng quan điểm của ông Lee là "thiếu trách nhiệm", có thể làm suy yếu liên minh Mỹ - Hàn. Ông nhấn mạnh chiến lược “răn đe phủ đầu” với Triều Tiên, thậm chí gợi ý khả năng theo đuổi công nghệ vũ khí hạt nhân như một biện pháp cân bằng. Với ông Kim, sự an toàn chỉ đến từ việc tăng cường sức mạnh quân sự và sát cánh tuyệt đối cùng Mỹ.

Một yếu tố bên ngoài cũng đang gây ảnh hưởng lớn đó là những chính sách đối với Seoul nói chung và cả bán đảo Triều Tiên của Tổng thống Mỹ "Donald Trump 2.0". Từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng và tung ra những chính sách đầy bất ngờ đã khiến nhiều nhà quan sát cho rằng cán cân an ninh Đông Bắc Á đang thay đổi lớn. Bởi vậy, dù ai trở thành tân tổng thống Hàn Quốc cũng cần phải có sẵn một chiến lược khôn khéo để duy trì cam kết an ninh Mỹ - Hàn đang có dấu hiệu đổi thay.

Người dân đi bỏ phiếu sớm tại một trạm bỏ phiếu ở Seoul ngày 29/5. (Nguồn: Reuters)

Lá phiếu và kỳ vọng

Một điểm đặc biệt trong kỳ bầu cử năm nay là tổng thống đắc cử sẽ nhậm chức ngay trong ngày 4/6, thay vì đợi 2 tháng như thông lệ. Điều này phản ánh sự cấp bách trong việc lấp khoảng trống quyền lực và ổn định tình hình sau một giai đoạn đầy biến động. Giáo sư Kang Won Taek (Đại học Quốc gia Seoul) nhận định: “Bất kể ai thắng cử, sự bất ổn sẽ chưa thể chấm dứt. Ông Lee được cho là người gây tranh cãi trong khi ông Kim thì gắn liền với di sản bị phản đối của cựu Tổng thống Yoon. Cả hai đều phải đối mặt với một xã hội khó đoán định”.

Trong bối cảnh đó, thì kết quả cuộc bầu cử ngày 3/6 không chỉ quyết định số phận của một ứng viên mà còn là chỉ dấu cho tương lai của Hàn Quốc. Đó là tương lai của một nền dân chủ đang tìm lại sự đồng thuận; của một quốc gia cần tái định vị vị thế của mình giữa những dòng chảy chính trị luôn biến động khốc liệt và của một xã hội đang khao khát được chữa lành sau những rạn nứt kéo dài.

Nhất Phong