Báo ảnh Ðất Mũi - Tự hào 41 năm thực hiện sứ mệnh với quê hương

Chặng đường 100 năm vẻ vang của báo chí Cà Mau ghi dấu nhiều mốc son về sự ra đời của các cơ quan báo chí của tỉnh, sự lớn mạnh về số lượng và vững vàng bản lĩnh chính trị, chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ người làm báo trong tỉnh, theo kịp dòng chảy cuộc sống cũng như đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa tinh thần của Nhân dân. Và, cơ quan Báo ảnh Ðất Mũi tự hào góp mặt cống hiến trong gần nửa trang sử báo chí Cà Mau, khi bền bỉ 41 năm (1979-2020) hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Ðảng bộ, Nhân dân tỉnh nhà giao phó trên mặt trận văn hóa tư tưởng.

Ngày 23/12/2009, tại Hội trường UBND tỉnh, Báo ảnh Ðất Mũi long trọng tổ chức họp mặt kỷ niệm 30 năm thành lập và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì. (Ảnh: Ðồng chí Lê Hồng My, Chủ tịch HÐND tỉnh, thừa ủy nhiệm trao Huân chương Lao động hạng Nhì của Chủ tịch nước tặng tập thể Báo ảnh Ðất Mũi và tặng hoa chúc mừng Ban Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi). Ảnh: HUỲNH LÂM

Không chỉ tích cực đóng góp cho sự phát triển của báo chí tỉnh nhà, lịch sử 41 năm thực hiện sứ mệnh của Báo ảnh Ðất Mũi còn tạo cho nền báo chí cách mạng nơi vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc một nét đặc trưng độc đáo riêng biệt trên bản đồ báo chí địa phương cả nước: tỉnh Cà Mau là địa phương duy nhất cả nước có loại hình báo ảnh, hoạt động đắc lực suốt một chặng đường dài, tạo dấu ấn và lan tỏa rộng rãi.

Nhớ lại năm 1979, lúc bấy giờ trong bối cảnh trình độ dân trí tỉnh Minh Hải còn hạn chế, những người làm báo từ chiến trường trở về mang theo trăn trở làm sao để chuyển tải thông tin về chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước một cách hiệu quả nhất. Nhận thấy sức mạnh tuyên truyền của hình ảnh, qua tham khảo, đúc rút từ ấn phẩm Báo ảnh Việt Nam và Báo ảnh Liên Xô, các chú, các anh nảy ra ý tưởng dùng hình ảnh để truyền tải thông tin. Hình thức tuyên truyền này vừa chân thực, vừa sống động, dễ hiểu và gần gũi với mọi tầng lớp.

Sau khi xin chủ trương, ngày 27/11/1979, UBND tỉnh Minh Hải quyết định cho phép xuất bản Tạp chí Báo ảnh Ðất Mũi. Từ những số báo thưa thớt ban đầu, Báo ảnh Ðất Mũi không ngừng lớn mạnh, từ định kỳ mỗi quý một số, tiến tới hằng tháng và duy trì phát hành hằng tuần vào thứ Hai.

Các ấn phẩm của Báo ảnh Ðất Mũi. Ảnh: HUỲNH MỸ LINH

Báo ảnh Ðất Mũi ra đời được xem là “đặc sản” của vùng đất phương Nam. Bởi lúc bấy giờ cả nước có 2 tờ báo ảnh là Báo ảnh Việt Nam và Báo ảnh Ðất Mũi. Những ngày đầu hình thành, Báo ảnh Ðất Mũi đã quy tụ được những nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) tài hoa, những người đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của tờ báo như: cố NSNA Võ An Khánh (ông vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Giải thưởng Hồ Chí Minh), cố Nhà báo - NSNA Nguyễn Kiên Hùng, cố NSNA Lê Thông, Nhà báo Nguyễn Ðức Thượng, Nhà báo - NSNA Trương Hoàng Thêm, Nhà báo - NSNA Lê Nguyễn, Nhà báo - NSNA Ðỗ Thanh Xuân Thùy Mai, NSNA Lâm Thanh Ðạm, Nhà báo - NSNA Trịnh Xuân Dũng, Nhà báo - NSNA Nguyễn Thanh Dũng...

Báo ảnh Ðất Mũi để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc khắp cả nước khi khéo léo dùng hình ảnh để kể chuyện, lưu giữ những dấu ấn, sự đổi thay của quê hương, đất nước. Những tác phẩm của Báo ảnh Ðất Mũi đã góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần và thẩm mỹ của người dân; đồng thời như một thước phim tư liệu quý giá, khắc họa một cách chân thực và sống động những sự kiện chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa của vùng đất Minh Hải, sau này là tỉnh Cà Mau khi chia tách tỉnh năm 1997.

Tại buổi họp mặt kỷ niệm 30 năm thành lập và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì, ngày 23/12/2009, đồng chí Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Dương Thanh Bình thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy trao Bức trướng của Tỉnh ủy tặng Báo ảnh Ðất Mũi. Tổng Biên tập Nguyễn Kiên Hùng (giữa), Phó tổng Biên tập Trịnh Xuân Dũng (bìa phải), Phó tổng Biên tập Lê Tấn Thành đón nhận Bức trướng và hoa chúc mừng. Ảnh: HUỲNH LÂM

Với tinh thần đổi mới không ngừng và để đảm bảo kinh tế cho hoạt động xuất bản báo trong điều kiện nguồn ngân sách cấp hạn hẹp, Báo ảnh Ðất Mũi thành lập Công ty Nhiếp ảnh Minh Hải, là đơn vị đầu tiên trong cả nước mạnh dạn đầu tư và nhập khẩu hệ thống minilab từ nước ngoài dùng để in ấn ảnh phục vụ công tác làm báo và làm dịch vụ đáp ứng nhu cầu in tráng, rọi ảnh màu của người dân các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

Không dừng lại ở đó, vào khoảng năm 2000, Báo ảnh Ðất Mũi cho ra đời ấn phẩm Ðất Mũi Cuối tuần, một món ăn tinh thần mới mẻ, quảng bá vẻ đẹp của đất và người Cà Mau đến mọi miền đất nước và một số nước trên thế giới. Bên cạnh đó, tờ báo còn tích hợp thông tin văn nghệ, giải trí phong phú, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của độc giả, đặc biệt là giới trẻ thời công nghệ thông tin chưa phát triển. Tiếp đến, Báo ảnh Ðất Mũi cho ra mắt các ấn phẩm phụ như: Ðất Mũi nguyệt san, phụ trương Cơ Hội Vàng, mở rộng phạm vi phục vụ và đáp ứng nhiều nhu cầu thông tin khác nhau.

Ðặc biệt, giai đoạn từ 2005-2020, Báo ảnh Ðất Mũi có những bước phát triển đột phá. Ðầu tiên là việc ra mắt Báo ảnh Ðất Mũi điện tử (Ðất Mũi Online) năm 2006, tờ báo điện tử đầu tiên của tỉnh Cà Mau. Ðất Mũi điện tử được vận hành dựa trên nền tảng số để chuyển tải thông tin nhanh chóng và hiệu quả đến độc giả trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ.

Tại hội nghị tổng kết năm 2020 (tháng 12/2020), Nhà báo Nguyễn Nam Phong, Phó tổng Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi, tặng hoa chúc mừng Nhà báo - NSNA Lê Nguyễn, Tổng Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi và bà Phạm Tuyết Tranh, Phó tổng Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác. Ảnh: MỘNG THƯỜNG

Vào năm 2008, Báo ảnh Ðất Mũi xuất bản ấn phẩm song ngữ Việt - Khmer, phát hành định kỳ 2 số/tháng, phục vụ miễn phí cho đồng bào dân tộc thiểu số, là kênh tuyên truyền hiệu quả đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của tỉnh đến quảng đại đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh, nhất là đồng bào dân tộc Khmer. Ðây cũng là nét đặc sắc của báo chí Cà Mau so với báo chí khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Bởi thời điểm này, khu vực đồng bằng sông Cửu Long có 4 cơ quan báo chí xuất bản ấn phẩm tiếng Khmer, gồm: Báo Trà Vinh, Báo Cần Thơ, Báo Sóc Trăng và Báo Bạc Liêu, song đều ở dạng đơn ngữ. Thực hiện ấn phẩm song ngữ Việt - Khmer muộn hơn nhưng Báo ảnh Ðất Mũi đã mạnh dạn cải tiến về hình thức và nội dung tuyên truyền, đi sâu khai thác bằng hình ảnh là chủ đạo, đồng thời tích hợp hai ngôn ngữ Việt - Khmer trên cùng ấn phẩm, tạo điều kiện tốt nhất để đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận theo hướng đa chiều, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền trong vùng đồng bào dân tộc. Có thể nói, việc tỉnh Cà Mau cho ra đời ấn phẩm Báo ảnh Ðất Mũi bản song ngữ Việt - Khmer vừa phù hợp đặc điểm thực tế tình hình đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh, vừa thuận lợi cho công tác tuyên truyền thông qua loại hình báo ảnh.

Ấn phẩm tuần báo Báo ảnh Ðất Mũi, đặc biệt là ấn phẩm song ngữ Việt - Khmer là món ăn tinh thần của các nhà sư, bà con dân tộc Khmer trong tỉnh. Ảnh: HUỲNH LÂM

Bên cạnh những bước tiến về hình thức và nội dung các ấn phẩm để không ngừng làm tốt nhiệm vụ chính trị được giao, Báo ảnh Ðất Mũi còn đoạt được nhiều giải thưởng, tiêu biểu như đoạt giải "Bìa báo đẹp nhất" và danh hiệu "Tờ báo được bạn đọc yêu thích nhất" tại Hội thi Báo Xuân toàn quốc năm 1995; năm 2000 đoạt giải A và đến năm 2005 tiếp tục đoạt giải B tại Hội thi Báo Xuân toàn quốc... Những thành tích đáng tự hào này là minh chứng sống động cho lòng yêu nghề và sự tận tâm của đội ngũ những người làm báo Báo ảnh Ðất Mũi, luôn nỗ lực hoàn thành trọng trách được giao.

Trong suốt 41 năm hình thành và phát triển, Báo ảnh Ðất Mũi luôn bám sát tôn chỉ mục đích, theo đúng định hướng tuyên truyền của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, được đông đảo độc giả đón nhận, tin cậy, quý mến. Ngoài ra, cơ quan Báo ảnh Ðất Mũi còn thực hiện tốt công tác lưu trữ tư liệu hình ảnh về các sự kiện chính trị, kinh tế, xã hội quan trọng của vùng đất Cà Mau; tư liệu hình ảnh về các hoạt động thăm, làm việc tại tỉnh Cà Mau của các đồng chí lãnh đạo Ðảng và Nhà nước qua các thời kỳ; đảm bảo yêu cầu khi tỉnh giao nhiệm vụ thực hiện các sách ảnh, kỷ yếu lịch sử, địa chí, cũng như công tác đối ngoại...

Thế mạnh về nhiếp ảnh của Báo ảnh Ðất Mũi được hình thành, duy trì và không ngừng phát triển qua sự chung sức của nhiều thế hệ người làm báo tại đơn vị. Từ cầm tay chỉ việc, chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau, đến việc tổ chức các lớp tập huấn tại chỗ, đưa đi tham gia các lớp nghiệp vụ do hội nhà báo các cấp tổ chức...; tình yêu, tâm huyết đối với nghề báo, với ảnh báo chí được nuôi dưỡng, là động lực để mỗi phóng viên tự thân rèn luyện, song hành chắc tay viết, chắc tay máy để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Hơn thế, nhiều phóng viên Báo ảnh Ðất Mũi còn có tác phẩm chất lượng, đoạt giải thưởng cao tại các cuộc thi trong tỉnh, khu vực và toàn quốc ở thể loại báo in và ảnh báo chí, ảnh nghệ thuật.

Trong điều kiện nguồn tài chính còn khó khăn, trang thiết bị chưa thể đáp ứng yêu cầu công việc, song anh em làm công đoạn hậu kỳ xuất bản báo vẫn cố gắng, chỉn chu từng trang báo để đem đến độc giả ấn phẩm Báo ảnh Ðất Mũi hay về nội dung, đẹp về hình thức. (Ảnh: Bộ phận kỹ thuật - trình bày Báo ảnh Ðất Mũi thời điểm những năm 2000). Ảnh: HUỲNH LÂM

Không chỉ vậy, từ “cái nôi” Báo ảnh Ðất Mũi, nhiều người được rèn luyện, trưởng thành trong môi trường hoạt động rộng lớn hơn, trở thành những nhà báo, NSNA có tên tuổi trong làng báo chí, nhiếp ảnh cả nước, tiêu biểu là NSNA Trần Thị Thu Ðông, hiện là Ðại biểu Quốc hội khóa XV, Phó chủ tịch Liên hiệp Các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội NSNA Việt Nam.

Với thành tích đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Báo ảnh Ðất Mũi được Ðảng và Nhà nước ghi nhận, tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Nhì.

Các phóng viên, biên tập viên Báo ảnh Ðất Mũi trong đợt tập huấn về kỹ năng ảnh báo chí với NSNA Vũ Hải Sơn, giảng viên Khoa Báo chí truyền thông Trường Ðại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Ðại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, được Ban Biên tập mời về giảng dạy. Ảnh: HUỲNH LÂM

Trong không khí trang trọng kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), những ký ức về Báo ảnh Ðất Mũi lại ùa về trong tôi với nhiều cảm xúc. Bởi lẽ, tôi đã có thời gian gắn bó gần trọn vẹn cuộc đời công tác của mình tại Báo ảnh Ðất Mũi, nơi tôi trưởng thành và dành cả tâm huyết để cống hiến, cũng như chứng kiến từng bước trưởng thành của đơn vị.

Thực hiện chủ trương quy hoạch báo chí, Báo ảnh Ðất Mũi hợp nhất với Báo Cà Mau từ ngày 1/1/2021, lấy tên gọi là Báo Cà Mau. Qua theo dõi bước đi của Báo Cà Mau hơn 4 năm nay, tôi khẳng định chủ trương này của tỉnh hết sức đúng đắn, bởi một thực tế thấy rõ đó là sự phát triển, đổi mới mạnh mẽ của Báo Cà Mau, nhất là điểm nhấn về chuyển đổi số báo chí. Ðây là nền tảng quan trọng, đủ mạnh để báo chí Cà Mau thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp theo hướng tinh, gọn và hiệu quả khi hợp nhất hai cơ quan báo và đài, tới đây là hợp nhất hai tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu.

Và một điều nữa, tôi hết sức vui mừng khi thấy đội ngũ anh em làm báo của cơ quan Báo ảnh Ðất Mũi ngày trước đã bắt nhịp công việc, phát huy khả năng, đoàn kết cùng tập thể dưới mái nhà chung Báo Cà Mau, đã và đang nỗ lực, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Tôi tin tưởng rằng, với đội ngũ những người làm báo tâm huyết, tài năng, bản lĩnh, báo chí tỉnh Cà Mau sẽ không ngừng lớn mạnh, tiếp tục có những cống hiến xứng đáng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đóng góp xứng đáng vào công cuộc phát triển quê hương Cà Mau tiến lên trong kỷ nguyên mới: kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.

Nhà báo - NSNA Lê Nguyễn

Phó chủ tịch Hội NSNA Việt Nam, nguyên Tổng Biên tập Báo ảnh Ðất Mũi