Áp lực thay đổi chính sách để phát triển kinh tế tư nhân

Đừng chờ doanh nghiệp xin hay đòi hỏi

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex cho biết, trước đây công ty vốn là chi nhánh của một doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa.

Năm 2024, Intimex doanh thu đạt 1,5 tỉ USD và năm nay dự kiến xấp xỉ 2 tỉ USD, xếp hạng thứ 28 trong các doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Kinh nghiệm phát triển lớn của Intimex là phải xây dựng nhà máy, có nhà máy thì mới vay được vốn và hiện đã có hơn 30 nhà máy.

Thế nhưng, với nhiều doanh nghiệp tư nhân, vốn ban đầu đã thiếu thì khó xây nhà máy và không xây được thì lấy đâu nhà máy để đưa vào vay vốn... cứ thế mà mắc kẹt trong một vòng lẩn quẩn. Sau đó, nếu doanh nghiệp đi vào sản xuất kinh doanh rồi thì chính sách thuế cũng gây nhiều vướng mắc.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex

Ông Nam mong muốn nhà nước chủ động có những chính sách hỗ trợ, đáp ứng nhu cầu phát triển của doanh nghiệp tư nhân.

"Theo tôi, mỗi ngành hàng phải xây dựng một doanh nghiệp đầu đàn. Thực ra các tổng công ty của nhà nước rất mạnh nhưng trong kinh tế thị trường họ không vươn lên được vì chịu nhiều chi phí. Vậy thì doanh nghiệp tư nhân phải xây dựng doanh nghiệp đầu tàu và phải có chính sách. Và khi đã xây dựng được doanh nghiệp đầu tàu thì cơ chế chính sách của nhà nước phải đi theo các các doanh nghiệp đó vì đằng sau đó là hàng triệu lao động, hàng triệu nông dân."- Ông Nam nêu ý kiến.

Cùng quan điểm đó, ông Phan Đình Tuệ, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA), Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways đề xuất, mối quan hệ giữa nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cần được xem như mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng. Doanh nghiệp muốn bán được hàng thì phải tư duy theo hướng khách hàng cần gì, thích gì và phải tìm cách đáp ứng nhu cầu đó.

Như vậy, nhà nước chủ động biết doanh nghiệp cần gì để chuẩn bị sẵn bằng chính sách, cơ chế, quy định để đáp ứng cho doanh nghiệp phát triển. Chứ nếu cứ chờ đến khi phát sinh vướng mắc rồi mới tháo gỡ thì sẽ rất khó khăn và tốn kém.

"Ví dụ trong lĩnh vực của chúng tôi, kinh doanh hàng không rất chật vật và muốn hiệu quả và phát triển bền vững thì phải có cả một hệ sinh thái dịch vụ đi kèm. Nhưng mà hàng không tư nhân khi tiếp cận điều kiện này thì không thể thuận lợi bằng hàng không nhà nước. Giờ làm sao để chúng tôi có thể bình đẳng, ngang hàng với chủ đầu tư doanh nghiệp nhà nước, được tiếp cận chính sách một cách sòng phẳng và bình đẳng."- Ông Tuệ chia sẻ.

Từ kiểm soát sang kiến tạo

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, tham khảo các chiến lược, chính sách phát triển kinh tế tư nhân từ quốc tế là cần thiết và cần chọn những kinh nghiệm phù hợp.

Theo ông, mô hình của Trung Quốc là bài học thực tiễn, thể hiện sự thay đổi từ nhà nước "kiểm soát" kinh tế tư nhân sang "kiến tạo" để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển.

Hiện nay, kinh tế tư nhân của Trung Quốc (bao gồm cả hộ kinh doanh) đóng góp khoảng 60% GDP và 50% ngân sách nhà nước. Trong khi đó, kinh tế tư nhân của Việt Nam mới đóng góp khoảng 50% GDP và 30% ngân sách nhà nước, cho thấy tiềm năng phát triển vẫn còn rất lớn.

TS.Cấn Văn Lực

TS. Cấn Văn Lực đưa ra một số kiến nghị giải pháp, trong đó có việc hoàn thiện thể chế, tạo đột phá trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Đồng thời, Việt Nam cần sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, cắt giảm 30% thủ tục hành chính...

"Cần phân nhóm doanh nghiệp để quản lý phù hợp theo quy mô và tính chất hoạt động, lớn- nhỏ- trung bình quản lý khác nhau. Sớm hoàn thiện khung pháp lý và ban hành chiến lược phát triển kinh tế tư nhân. Tôi cũng đề xuất hướng không hỗ trợ doanh nghiệp theo kiểu cào bằng, theo quy mô mà hỗ trợ theo mức độ đóng góp thực tế của doanh nghiệp cho đất nước, cụ thể là đóng góp cho ngân sách." - TS. Cấn Văn Lực đề xuất.

Doanh nghiệp tư nhân cần được tạo môi trường sản xuất kinh doanh minh bạch, công bằng

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, để kinh tế tư nhân phát huy được sức mạnh, nhà nước cần gỡ những trói buộc, vướng mắc bằng chính sách. Trước hết là tạo môi trường sản xuất kinh doanh bình đẳng cho doanh nghiệp tư nhân ngang bằng với doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp FDI.

Tinh thần là thay đổi chính sách đối với kinh tế tư nhân về vốn, thuế và nhiều thứ khác chứ không phải là sửa các chính sách đang có. Cần có một hệ thống thể chế, chính sách mới tác động tích cực đến kinh tế tư nhân.

Tổng Bí thư, Thủ tướng đặt ra bài toán kinh tế tư nhân với áp lực rất lớn đòi hỏi phải giải quyết, phải làm, không thể lùi.

Ông Thiên nhấn mạnh: "Doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp Việt Nam phải được thiết kế trở thành một lực lượng doanh nghiệp, một khối sức mạnh, cấu trúc liên thông với nhau, được tổ chức theo mạch, chuỗi, doanh nghiệp to kéo doanh nghiệp nhỏ. Để phát triển thì doanh nghiệp tư nhân, nhất là các doanh nghiệp tiên phong gây ra một ra áp lực để thay đổi chính sách, chứ không phải là xin- cho chính sách.".

Việc xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong tăng trưởng kinh tế cho thấy, từ đây kinh tế tư nhận được đặt đúng vị trí, vai trò. Và từ đó sẽ có sự thay đổi về chính sách để khu vực này thực sự thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ở đó, vai trò của nhà nước cần theo hướng mở đường, dẫn dắt và quan trọng nhất là xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Minh Hạnh- VOV TP.HCM