90% ung thư phổi xuất phát từ thói quen này

Theo thống kê mới nhất, mỗi năm, Việt Nam có hơn 26.000 ca mắc mới ung thư phổi. PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết trong đó có tới 90% liên quan trực đến thói quen hút thuốc. Đây là con số đáng báo động cho thấy mức độ tàn phá âm thầm nhưng nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng.

Theo PGS Phương, ung thư phổi được chia thành hai nhóm nguyên nhân chính: ngoại sinh và nội sinh. Trong đó, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu. Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, có ít nhất 70 chất đã được chứng minh là gây ung thư như benzene, formaldehyde và nitrosamine. Những chất này gây tổn thương tế bào phổi, làm phát sinh các đột biến gene nguy hiểm.

Mỗi năm, Việt Nam có hơn 26.000 ca mắc mới ung thư phổi. Ảnh: AI/Freepik.

Ngoài ra, các yếu tố ngoại sinh khác như phơi nhiễm hóa chất (amiăng, asen, khí radon), ô nhiễm không khí và tiếp xúc với phóng xạ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Về yếu tố nội sinh, các đột biến gen như EGFR, KRAS, ALK… có thể khiến tế bào phát triển bất thường, dẫn đến hình thành khối u ác tính.

Bên cạnh thói quen hút thuốc, vị chuyên gia cho hay một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm: tuổi tác (trên 50 tuổi), tiền sử bệnh phổi (như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính - COPD, lao), di truyền (gia đình có người mắc ung thư phổi), suy giảm miễn dịch và lối sống thiếu lành mạnh ( ăn ít rau xanh, ăn nhiều thịt đỏ, sống trong môi trường ô nhiễm).

Điểm đáng lo ngại là ung thư phổi ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi khối u phát triển, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu như:

Ho kéo dài trên 2 tuần, ho ra máu.
Đau tức ngực, khó thở, khàn tiếng.
Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài.
Ở giai đoạn muộn: đau xương, đau đầu (nếu di căn lên não), phù vùng cổ và mặt.

"Việc phát hiện sớm bệnh ở giai đoạn I (khi khối u còn nhỏ, dưới 4 cm và chưa di căn) giúp nâng tỷ lệ sống sau 5 năm lên đến 90%. Tuy nhiên, nếu phát hiện ở giai đoạn muộn (III-IV), tỷ lệ này giảm mạnh, xuống dưới 20%", PGS Phương nhấn mạnh.

Vì vậy, tầm soát định kỳ là chìa khóa trong phòng ngừa và điều trị hiệu quả ung thư phổi. Đặc biệt, với những người hút thuốc lá trên 30 năm, các khuyến cáo y tế nhấn mạnh việc chụp CT liều thấp nhằm phát hiện sớm tổn thương nhỏ từ 2-3 mm - dấu hiệu có thể chỉ ra sự hiện diện của ung thư phổi giai đoạn đầu.

Phương Anh