Xuất khẩu thủy sản duy trì đà tăng trưởng cao, ấn tượng nhóm nhuyễn thể có vỏ

Trong quý 1/2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tăng 26% so với cùng kỳ năm 2024.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu thủy sản trong tháng 3/2025 đạt gần 889 triệu USD, tăng gần 20% so với tháng 3/2024. Kết quả này cho thấy đà tăng trưởng vẫn được duy trì. Tính chung cả quý 1/2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam phục hồi ấn tượng, với kim ngạch đạt 2,45 tỷ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2024.

CÁC MẶT HÀNG CHỦ LỰC CÙNG TĂNG TRƯỞNG MẠNH

Mặt hàng tôm các loại tiếp tục dẫn đầu với kim ngạch 931,6 triệu USD trong quý đầu năm, tăng 35,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu tôm riêng tháng 3/2025 đạt 327 triệu USD, tăng 20,4% so với tháng 3/2024. Sự tăng trưởng vượt bậc này đến từ nhu cầu mạnh mẽ tại các thị trường lớn như Trung Quốc (sau Tết Nguyên đán), Hoa Kỳ, và EU, nơi các hiệp định thương mại như EVFTA đang phát huy hiệu quả.

Mặt hàng cá tra cũng đóng góp 465 triệu USD trong quý 1/2025, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 3/2025, xuất khẩu cá tra đem về 181 triệu USD, tăng 16,1% so với tháng 3/2024. Giá cá tra nguyên liệu ổn định cùng chiến lược đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng đã giúp hai mặt hàng này duy trì vị thế dẫn đầu.

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của cá tra có phần chậm hơn tôm, phần nào phản ánh nhu cầu của thị trường chững lại trong những tháng đầu năm, trong bối cảnh biến động địa chính trị và áp lực thuế chống bán phá giá tại Hoa Kỳ. Trong khi đó, tôm Việt Nam dù giữ được đà tăng, vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Ecuador và Ấn Độ – những quốc gia có lợi thế về giá cả và quy mô sản xuất.

Xuất khẩu thủy sản tháng 3/2025 và quý 1. Nguồn: VASEP

Một điểm sáng đáng chú ý là sự bứt phá của nhóm cua, ghẹ và nhuyễn thể có vỏ. Cua, ghẹ đạt kim ngạch 86,4 triệu USD trong quý 1, tăng 66% so với cùng kỳ năm trước, nhờ nhu cầu tăng vọt từ Trung Quốc trong dịp Tết. Đặc biệt, nhuyễn thể có vỏ (nghêu, sò, hàu) thậm chí còn gây ấn tượng hơn với mức tăng 115%, đạt 64,9 triệu USD.

“Dù giá trị tuyệt đối chưa cao, tốc độ tăng trưởng này cho thấy tiềm năng lớn của các nhóm sản phẩm nhỏ trong việc đa dạng hóa cơ cấu xuất khẩu. Tuy nhiên, đến tháng 3, các nhóm này có dấu hiệu tăng chậm lại (cua tăng 27,9%, nhuyễn thể có vỏ tăng 89,7%), phản ánh sự giảm nhiệt của nhu cầu sau mùa cao điểm vào Tết Nguyên đán”, bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký VASEP chia sẻ.

XUẤT KHẨU CÁ NGỪ ẢM ĐẠM

Trái ngược với bức tranh chung của ngành thủy sản, cá ngừ là nhóm sản phẩm duy nhất ghi nhận kim ngạch giảm trong tháng 3/2025, chỉ đạt 83,3 triệu USD (giảm 0,7%). Tuy nhiên, lũy kế 3 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ vẫn tăng nhẹ 3,6%, đạt 222,7 triệu USD.

Nguyên nhân chính khiến xuất khẩu cá ngừ giảm trong tháng vừa qua là áp lực từ quy định IUU, trong đó quy định kích thước cá ngừ tối thiểu 0,5m đã khiến cho nguồn nguyên liệu để chế biến xuất khẩu bị thắt chặt.

Ngoài ra, Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú ở Biển (MMPA) của Hoa Kỳ – thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam cũng đang là một thách thức đối với ngành cá ngừ. Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) của Hoa Kỳ bước đầu đã đưa thông báo sơ bộ là không công nhận tương đương cho ngành hải sản Việt Nam, đồng nghĩa với việc nếu không đáp ứng yêu cầu của NOAA đúng thời hạn, thì hải sản Việt Nam sẽ bị cấm nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ ngày 1/1/2026.

“Nếu không nhanh chóng giải pháp khắc phục, cá ngừ Việt Nam có nguy cơ mất thị phần tại Hoa Kỳ, đồng thời tác động domino lên các sản phẩm khai thác khác như mực, bạch tuộc”, bà Lê Hằng cảnh báo.

Theo VASEP, các rào cản thương mại như Đạo luật Bảo vệ động vật có vú ở biển (MMPA), thẻ vàng IUU từ EU, và khả năng tăng thuế quan từ Hoa Kỳ dưới chính quyền mới là những thách thức mà ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục đối mặt và cần có giải pháp trong năm 2025.

Trước đó, ngày 25/3/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó cùng với chỉ đạo các giải pháp quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả nhằm hỗ trợ thúc đẩy các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, Thủ tướng cũng quan tâm chỉ đạo một số vấn đề quan trọng của ngành thủy sản.

Theo đó, Thú tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao trao đổi với Hoa Kỳ gia hạn thời gian hoàn thiện hồ sơ và đánh giá tương đương, đồng thời hoàn thiện hồ sơ đầy đủ theo Đạo luật Bảo vệ động vật có vú ở biển của Hoa Kỳ (MMPA) đảm bảo không ảnh hưởng đến khai thác, sản xuất, chế biến và xuất khẩu thủy sản sang Hoa Kỳ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/4/2025.

Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành chủ động rà soát, hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến quản lý khai thác, sản xuất, xuất khẩu thủy sản phù hợp các sản phẩm xuất khẩu sang châu Âu; triển khai các phương án ngoại giao và hỗ trợ ngư dân khai thác hợp pháp để xử lý dứt điểm cảnh báo thẻ vàng khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không được quản lý (IUU) đối với thủy sản khai thác của Việt Nam.

Thủ tướng cũng chỉ đạo nghiên cứu xây dựng Chiến lược phát triển ngành công nghiệp nguyên liệu phụ phẩm nhằm gia tăng giá trị nông sản, xây dựng ngành công nghiệp nguyên liệu mới, tạo lợi thế cạnh tranh mới cho kinh tế nông nghiệp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong Quý 2/2025.

Chương Phượng