Xóa rào cản, tạo sự bình đẳng về cơ hội học tập cho mọi người bằng AI, Big Data

Bài viết "Học tập suốt đời" của Tổng Bí thư Tô Lâm là kim chỉ nam cho hoạt động của Nhà trường

Trao đổi với Báo Đại biểu Nhân dân, về “Bài viết "Học tập suốt đời" của Tổng Bí thư Tô Lâm, PGS.TS. Nguyễn Thị Nhung - Hiệu trưởng Trường Đại học Mở Hà Nội khẳng định: “Đây là một định hướng quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược của đồng chí Tổng Bí thư, của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một nền giáo dục mở, linh hoạt, đảm bảo tính công bằng và tiếp cận tri thức cho mọi tầng lớp nhân dân. Quan điểm của Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng học tập không chỉ là nghĩa vụ trong giai đoạn giáo dục chính quy mà còn phải là một quá trình suốt đời, nhằm nâng cao năng lực cá nhân, phát triển kinh tế - xã hội, và đóng góp vào sự thịnh vượng chung của quốc gia.

Bài viết cũng đề cập đến vai trò quan trọng của giáo dục mở và đào tạo từ xa trong việc tạo điều kiện học tập cho những nhóm đối tượng đặc biệt như người lao động, người khuyết tật, người cao tuổi hay những người không có cơ hội học tập theo hình thức truyền thống.

Với Trường Đại học Mở Hà Nội, Bài viết của Tổng Bí thư chính là kim chỉ nam, là động lực để Nhà trường tiếp tục theo đuổi triết lý đào tạo “Mở cơ hội - Mở trái tim - Mở trí tuệ - Mở tầm nhìn - Mở tương lai” và sứ mệnh "Mở cơ hội học tập cho mọi người".

PGS.TS. Nguyễn Thị Nhung - Hiệu trưởng Trường Đại học Mở Hà Nội. Ảnh: Ngọc Anh

- Theo bà, bài viết về "Học tập suốt đời" của Tổng Bí thư Tô Lâm có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của giáo dục Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định vai trò của giáo dục suốt đời trong thời đại số, nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ trong việc mở rộng cơ hội học tập và nâng cao chất lượng giáo dục. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp nâng cao khả năng tiếp cận tri thức mà còn tạo điều kiện để người học có thể học tập mọi lúc, mọi nơi, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

Trường Đại học Mở Hà Nội là một trong những cơ sở giáo dục tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số vào giảng dạy và đào tạo từ xa. Nhà trường đã đầu tư xây dựng hệ thống học tập trực tuyến (E-learning) với hàng trăm khóa học, cung cấp tài nguyên học tập mở và tạo ra môi trường học tập linh hoạt, phù hợp với nhu cầu đa dạng của người học. Đây cũng chính là những giải pháp thiết thực để hiện thực hóa chủ trương xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời mà Tổng Bí thư đề ra.

Đã có gần 10 triệu tài khoản công dân đăng ký hỗ trợ học tập suốt đời

- Trường Đại học Mở Hà Nội là một trong những đơn vị tiên phong trong việc thúc đẩy học tập suốt đời, góp phần xây dựng xã hội học tập. Bà có thể chia sẻ những kết quả đạt được trong thời gian vừa qua và định hướng và chiến lược của trường trong thời gian tới?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Với sứ mệnh "Mở cơ hội học tập cho mọi người", Trường Đại học Mở Hà Nội đã có nhiều thành tựu trong thúc đẩy học tập suốt đời, góp phần xây dựng xã hội học tập. Nhà trường hiện có hàng chục nghìn sinh viên đang theo học theo hình thức đào tạo từ xa và trực tuyến, trong đó có nhiều người thuộc nhóm yếu thế như công nhân, người cao tuổi, người khuyết tật. Hệ thống học tập trực tuyến của trường được đánh giá là một trong những nền tảng giáo dục mở hàng đầu tại Việt Nam, giúp người học tiếp cận tri thức một cách dễ dàng và hiệu quả.

Với triết lý đào tạo mang đậm tính nhân văn, Trường Đại học Mở Hà Nội đã triển khai nhiều dự án, hoạt động phục vụ cộng đồng. Trong 5 năm trở lại đây, Nhà trường đã xây dựng hàng trăm khóa học mở trực tuyến đại trà (MOOCs) cung cấp các bài giảng miễn phí phục vụ cộng đồng thu hút hàng triệu lượt truy cập và gần 20.000 tài khoản đăng ký.

Trường còn là đơn vị được Bộ GD-ĐT, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, Đảng ủy Khối các Trường đại học, cao đẳng Hà Nội, Thành đoàn, Hội SV Hà Nội tin tưởng giao nhiệm vụ tổ chức các hoạt động tập huấn, tuyên truyền, xây dựng các khóa học mở…góp phần lan tỏa tri thức đóng góp cho cộng đồng.

Từ năm 2022 đến nay, Trường Đại học Mở Hà Nội phối hợp và hỗ trợ Hội khuyến học Việt Nam xây dựng và tiếp tục nâng cấp hệ thống Đánh giá công dân học tập. Hệ thống đã có gần 10 triệu tài khoản công dân đăng ký, gần 12.000 tài khoản quản lý của cán bộ Hội khuyến học các cấp, góp phần hiệu quả vào hoạt động hỗ trợ xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời.

Trong thời gian tới, nhà trường sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao chất lượng các chương trình đào tạo, mở rộng hợp tác với các trường đại học và tổ chức giáo dục quốc tế. Đồng thời, Trường Đại học Mở Hà Nội sẽ tập trung phát triển các chương trình đào tạo ngắn hạn, cập nhật kiến thức và kỹ năng mới phù hợp với xu thế phát triển của thị trường lao động, nhằm thúc đẩy việc học tập suốt đời và nâng cao năng lực cạnh tranh của người học.

Với sứ mệnh "Mở cơ hội học tập cho mọi người", Trường Đại học Mở Hà Nội hiện có hàng chục nghìn sinh viên đang theo học theo hình thức đào tạo từ xa và trực tuyến, trong đó có nhiều người thuộc nhóm yếu thế như công nhân, người cao tuổi, người khuyết tật. Ảnh: Ngọc Anh

Thách thức lớn nhất là thay đổi nhận thức của người học về giáo dục suốt đời

- Những khó khăn lớn nhất mà trường gặp phải khi thực hiện sứ mệnh thúc đẩy học tập suốt đời là gì? Trường đã có giải pháp nào để vượt qua những thách thức này?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Một trong những thách thức lớn nhất là thay đổi nhận thức của người học về giáo dục suốt đời. Nhiều người vẫn quan niệm rằng việc học chỉ giới hạn trong giai đoạn chính quy, điều này làm cản trở sự phát triển của xã hội học tập. Ngoài ra, việc đầu tư vào hạ tầng công nghệ phục vụ đào tạo từ xa đòi hỏi nguồn lực lớn, trong khi không phải người học nào cũng có điều kiện tiếp cận thiết bị công nghệ.

Để khắc phục, Trường Đại học Mở Hà Nội không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy, mở rộng các chương trình đào tạo linh hoạt và phổ biến rộng rãi lợi ích của giáo dục mở. Nhà trường cũng hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước để đầu tư phát triển nền tảng học tập trực tuyến, giúp giảm chi phí cho người học và tạo điều kiện học tập thuận lợi hơn.

Xây dựng hệ sinh thái học tập số

- Trong kỷ nguyên số, công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng cơ hội học tập. Trường Đại học Mở Hà Nội đã ứng dụng công nghệ như thế nào để thúc đẩy học tập suốt đời?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Trong chiến lược phát triển giáo dục của Nhà trường, việc đổi mới phương thức dạy và học là một trong những bước đi quan trọng. Nhà trường đã đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ và đào tạo nhân lực phát triển hệ thống, triển khai các nền tảng học tập.

Trường Đại học Mở Hà Nội đã xây dựng một hệ sinh thái học tập số, gồm hệ thống LMS (Learning Management System) hiện đại, các khóa học trực tuyến mở (MOOCs), thư viện số và công cụ hỗ trợ học tập thông minh. Nhà trường cũng phát triển ứng dụng di động, giúp người học có thể truy cập nội dung học tập mọi lúc, mọi nơi.

Trường Đại học Mở Hà Nội đào tạo nhiều chương trình Cử nhân trực tuyến

Cùng với đó, Nhà trường chú trọng đầu tư xây dựng và nâng cấp hệ thống học liệu điện tử theo các tiêu chuẩn tiên tiến với quy trình chặt chẽ phục vụ hơn 40.000 người dùng. Người học tại Trường được thụ hưởng hệ sinh thái đào tạo trực tuyến với những tiện ích công nghệ, hỗ trợ đắc lực cho quá trình học tập, nghiên cứu và phát triển bản thân.

Bên cạnh đó, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) cũng đang từng bước được ứng dụng để cá nhân hóa trải nghiệm học tập, giúp người học theo dõi tiến trình và đề xuất lộ trình học phù hợp với năng lực và nhu cầu thực tế của họ. Từ đó, xóa đi các rào cản, tạo ra sự bình đẳng về cơ hội tiếp cận giáo dục cho mọi người.

- Theo bà, làm thế nào để đảm bảo rằng học tập trực tuyến vẫn giữ được chất lượng và không bị hạn chế bởi khoảng cách giữa người dạy và người học?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Để đảm bảo chất lượng đào tạo trực tuyến, các cơ sở giáo dục cần áp dụng các phương pháp giảng dạy tiên tiến như lớp học ảo tương tác thông qua hệ thống công nghệ, diễn đàn thảo luận và hệ thống đánh giá đa dạng. Đồng thời cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ kiểm tra trực tuyến, đảm bảo tính trung thực và công bằng trong đánh giá. Cùng với đó, đội ngũ giảng viên phải được tập huấn thường xuyên về phương pháp sư phạm số, giúp họ thiết kế bài giảng hấp dẫn và tăng cường kết nối với người học.

Với Trường Đại học Mở Hà Nội, cùng với những biện pháp trên, chúng tôi đã và đang triển khai đồng bộ giải pháp công nghệ như: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) để cá nhân hóa nội dung học tập, dự báo kết quả học tập và cung cấp trợ lý ảo hỗ trợ người học theo thời gian thực; Ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích và cải thiện chất lượng giảng dạy, cá nhân hóa trải nghiệm học tập để nâng cao hiệu quả giáo dục.

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: "Giáo dục mở và học tập suốt đời sẽ trở thành xu thế tất yếu trong tương lai, góp phần tạo nên một xã hội học tập thực sự". Ảnh: Ngọc Anh

"Học tập suốt đời" cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước, đại học và doanh nghiệp

- Bà kỳ vọng gì về tương lai của giáo dục mở và học tập suốt đời tại Việt Nam? Trường Đại học Mở Hà Nội sẽ đóng vai trò như thế nào trong xu hướng đó?, Bà có đề xuất gì với các cơ quan quản lý nhà nước, các trường đại học và doanh nghiệp để cùng nhau xây dựng một nền giáo dục linh hoạt, mở và mang tính thực tiễn cao?

PGS.TS Nguyễn Thị Nhung: Tôi tin rằng giáo dục mở và học tập suốt đời sẽ trở thành xu thế tất yếu trong tương lai, góp phần tạo nên một xã hội học tập thực sự. Để thực hiện điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, các cơ sở giáo dục và doanh nghiệp trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ học tập linh hoạt, phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Trường Đại học Mở Hà Nội sẽ tiếp tục đóng vai trò tiên phong trong giáo dục mở, cung cấp các chương trình đào tạo đa dạng, linh hoạt và chất lượng cao. Nhà trường cũng mong muốn hợp tác với các tổ chức trong nước và quốc tế để mở rộng cơ hội học tập cho mọi người, góp phần xây dựng một nền giáo dục hiện đại, công bằng và toàn diện.

Để thúc đẩy giáo dục mở và học tập suốt đời cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở giáo dục đại học và doanh nghiệp.

Theo đó, với cơ quan quản lý nhà nước, cần có chính sách hỗ trợ tài chính, đầu tư hạ tầng công nghệ, khuyến khích nghiên cứu và triển khai các mô hình giáo dục số, đồng thời xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng cho đào tạo trực tuyến.

Với các trường đại học, cần tăng cường hợp tác, chia sẻ tài nguyên giảng dạy, phát triển chương trình đào tạo linh hoạt, gắn kết chặt chẽ với nhu cầu thực tiễn. Xây dựng văn hóa chất lượng trong nhà trường để giáo dục mở và học tập suốt đời thật sự có hiệu quả.

Với doanh nghiệp, cần đẩy mạnh hợp tác với các nhà trường, hỗ trợ đào tạo nhân lực theo nhu cầu thực tế; tạo điều kiện để người lao động được tham gia học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng.

- Trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thị Nhung!

Hồng Hạnh