Xây nhà trên đất của bố mẹ chồng, ly hôn phân chia tài sản thế nào?

Ảnh minh họa

Câu hỏi

Vợ chồng tôi xây nhà trên đất của bố mẹ chồng. Hiện giờ chúng tôi ly hôn thì làm thế nào để có thể chia giá trị nhà là tài sản chung vợ chồng được xây trên đất của bố mẹ chồng?

Trả lời

Việc xây nhà trên đất bố mẹ vợ hoặc bố mẹ chồng cho con cái rất phổ biến nhưng đôi khi sẽ xảy ra những tranh chấp khi ly hôn. Xác định tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng được Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định rõ.

Trong đó tại khoản 1 Điều 33 Luật này quy định tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Căn cứ khoản 3 điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

Có thể thấy, trường hợp nhà ở chỉ được xây dựng bằng tiền lương của chồng hoặc tiền lương của vợ có được trong thời kỳ hôn nhân thì nhà ở đó vẫn được xác định là tài sản chung. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh nhà ở mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì nhà ở đó được coi là tài sản chung.

Tuy nhiên, vì bạn muốn chia phần giá trị nhà được xây trên đất của bố mẹ chồng, bạn phải có tài liệu, chứng cứ xác định căn nhà được xây bằng công sức, nguồn tiền của vợ chồng bạn hoặc các bên liên quan thừa nhận tại Tòa án là nhà do vợ chồng bạn bỏ tiền ra xây dựng.

Căn cứ khoản 1, 2 và 3 điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, khi ly hôn, vợ chồng được phép thỏa thuận phân chia tài sản chung. Trong trường hợp hai bên không thỏa thuận được thì có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Khi đó, tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố quy định tại khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

Như vậy, việc xử lý nhà ở do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được về nguyên tắc sẽ chia đôi giá trị của căn nhà, có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên, lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng… Mặc dù chia đôi giá trị tài sản nhưng trên thực tế thường sẽ không chia được bằng hiện vật (không chia đôi căn nhà) mà bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật (căn nhà) có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

Khi giải quyết tranh chấp không thể tách biệt các quyền lợi của vợ chồng bạn ra khỏi miếng đất của bố mẹ chồng. Vụ án cũng phải giải quyết tổng thể quyền lợi của người sở hữu đất là bố mẹ chồng. Trường hợp này thông thường các bên sẽ tiến tới kết quả là nhận lại phần giá trị còn lại, sau khi trừ khấu hao. Hoặc các bên thỏa thuận về việc mua lại đất của bố mẹ chồng. Trường hợp nếu các bên không thỏa thuận được phương án chia, Tòa án sẽ căn cứ hồ sơ, tài liệu, chứng cứ và thực trạng để có phán quyết phù hợp thực tế, đảm bảo quyền lợi các bên theo quy định.

Luật sư Mai Anh Hiếu - Văn phòng Luật sư Kết Nối, Hà Nội

Câu hỏi bạn đọc xin gửi về địa chỉ: Báo Kinh tế & Đô thị, số 21 Huỳnh Thúc Kháng, quận Đống Đa, Hà Nội; Email: bandoc@ktdt.com.vn

Phương Nguyên