Xây dựng thế hệ sinh viên đầy khát vọng

Ông Hoàng Bình Quân - nguyên Ủy viên T.Ư Đảng, nguyên Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn chia sẻ nhân kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống học sinh, sinh viên và Hội Sinh viên Việt Nam (9/1/1950 - 9/1/2025).

Cống hiến to lớn trong 75 năm lịch sử

Với 75 năm truyền thống hào hùng, học sinh, sinh viên Việt Nam có vai trò và những cống hiến thế nào đối với sự phát triển của đất nước qua mỗi giai đoạn lịch sử của đất nước, thưa ông?

Ở bất cứ quốc gia, giai đoạn lịch sử nào, sinh viên luôn là một trong những lực lượng ưu tú nhất của xã hội. Trong 75 năm qua, sinh viên Việt Nam lớp lớp kế tiếp nhau là lực lượng trực tiếp trong tiến trình lịch sử của Đảng, của dân tộc, từ công cuộc trường chinh đấu tranh dựng nước, giữ nước, giành độc lập dân tộc, đến công cuộc kiến thiết, đổi mới đất nước, cũng như bước vào kỷ nguyên mới.

Ở giai đoạn đấu tranh giành độc lập dân tộc, hình ảnh học sinh, sinh viên rất vẻ vang với những phong trào đi vào lịch sử dân tộc, như: Xếp bút nghiên lên đường chiến đấu, Ba sẵn sàng, Năm xung phong, Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước… Lớp lớp sinh viên hăng hái ra chiến trường, không tiếc máu xương quyết chiến, quyết thắng, đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Ông Hoàng Bình Quân - nguyên Ủy viên T.Ư Đảng, nguyên Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn. Ảnh: Dương Triều

Đặc biệt, dấu mốc sự kiện ngày 9/1/1950, Đoàn Thanh niên cứu quốc và Đoàn học sinh Sài Gòn - Chợ Lớn đã vận động, tổ chức cho hơn 2.000 học sinh, sinh viên các trường, cùng nhiều giáo viên, 7.000 nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn biểu tình đòi đảm bảo an ninh cho học sinh, sinh viên học tập và trả tự do cho những học sinh, sinh viên bị bắt, mở lại trường học. Đoàn biểu tình đã bị đàn áp dã man. Cuộc đàn áp đẫm máu ngày 9/1/1950 và tinh thần chiến đấu hy sinh oanh liệt của anh Trần Văn Ơn là mồi lửa thổi bùng lên phong trào học sinh, sinh viên phát triển mạnh mẽ. Chính phong trào học sinh, sinh viên Việt Nam lúc đó đã thúc đẩy phong trào sinh viên thế giới phát triển.

Trong thời kỳ xây dựng, đổi mới đất nước, học sinh, sinh viên thi đua học tập, rèn luyện, để lại dấu ấn đậm nét trong phong trào thanh niên tình nguyện. Phong trào sinh viên tình nguyện được xem là tiền đề của phong trào thanh niên tình nguyện hiện nay.

Sinh viên có được khát vọng, ý chí, quyết tâm ắt sẽ thành công. Ảnh: Dương Triều

Những cống hiến to lớn của thế hệ học sinh, sinh viên đã viết lên truyền thống đẹp đẽ suốt 75 năm qua, đúng như lời Bác Hồ “sinh viên làm người hùng trong thời đại anh hùng”. Suốt 75 năm qua, học sinh, sinh viên Việt Nam đã viết lên chân dung về một thế hệ trẻ ưu tú: yêu nước, trung thành tuyệt đối với lý tưởng theo Đảng, vì đất nước; hiếu học và ham hiểu biết; sáng tạo; dấn thân tình nguyện.

Làm chủ khoa học công nghệ

Trong bối cảnh hiện nay, thế hệ học sinh, sinh viên cần có khát khao, hoài bão như thế nào, thưa ông?

Thanh niên, sinh viên phải có ước mơ và ý chí quyết tâm thực hiện thực hiện ước mơ, đó gọi là khát vọng. Khát vọng của dân tộc phải gây dựng từ khát vọng của mỗi công dân, trong đó có sinh viên. Theo tôi, khát vọng của sinh viên cần được cụ thể hóa ở 4 thành tố, gồm: khát vọng khởi nghiệp, lập thân, lập nghiệp; khát vọng cống hiến cho cộng đồng, sự phát triển của đất nước; cho hòa bình hạnh phúc của nhân loại; khát vọng trưởng thành và khát vọng hội nhập để trở thành công dân toàn cầu.

Dứt khoát sinh viên phải xây dựng khát vọng của mình dựa trên những thành tố cụ thể, không phải mơ hồ, chung chung. Khát vọng là ngọn hải đăng để dẫn dắt sinh viên đi trên con đường của mình một cách tự tin và sáng tạo. Sinh viên phải có giấc mơ khởi nghiệp, có khát vọng cống hiến và hoài bão để trưởng thành. Sinh viên có được khát vọng, ý chí, quyết tâm ắt sẽ thành công.

Theo ông, thế hệ học sinh, sinh viên hiện nay có điều kiện thuận lợi và thách thức gì?

Sinh viên ngày nay được sống trong môi trường hòa bình, ổn định với không gian học tập, rèn luyện rất sâu rộng, cơ hội phát triển tốt. Đặc biệt, Đảng, Nhà nước, bộ, ngành dành nhiều chính sách, đề án phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của thế hệ trẻ. Tuy nhiên, bối cảnh mới, với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức cho thế hệ trẻ.

Các bạn có điều kiện học tập thuận lợi nhưng đầy áp lực. Thách thức lớn nhất của sinh viên hiện nay là sự thay đổi nhanh chóng, và đòi hỏi khắt khe, ngày càng cao của thị trường lao động. Để thích ứng trong thị trường lao động hiện nay sinh viên không chỉ có IQ (chỉ số thông minh) mà cần có EQ (chỉ số cảm xúc), CQ (chỉ số sáng tạo), kỹ năng cứng, kỹ năng mềm, kỹ năng sống. Với sự phát triển nhanh chóng hiện nay, đòi hỏi mỗi bạn trẻ không ngừng nỗ lực, làm mới mình mỗi ngày để không bị tụt hậu. Bên cạnh đó, thế hệ sinh viên hiện nay gặp thách thức lớn về an ninh tinh thần, bởi các bạn là đối tượng dễ bị đối tượng xấu, thế lực thù địch lôi kéo, dụ dỗ.

Vì vậy, thế hệ học sinh, sinh viên ngày nay cần chủ động tích cực rèn bản lĩnh chính trị vững vàng, nâng cao kiến thức, hiểu biết, kỹ năng để làm chủ công nghệ thông minh.

Yêu nước, tự tôn dân tộc

Để xây dựng hình mẫu học sinh, sinh viên thời kỳ mới, cần những phẩm chất gì, thưa ông?

Thế hệ học sinh, sinh viên hiện nay đang sống trong bối cảnh, thế giới bước vào kỷ nguyên thông minh; đất nước đang sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, Đảng, Nhà nước ta đặt ra những mục tiêu phấn đấu rất cao. Những lĩnh vực mới, ngành nghề kinh tế mới như chuyển đổi số, công nghệ xanh, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo AI, công nghệ chuỗi khối blockchain… đang dần chiếm lĩnh nền kinh tế tri thức.

Để thực hiện sứ mệnh đó, học sinh, sinh viên cần hội tụ đủ các phẩm chất của thế hệ sinh viên thời đại mới. Đầu tiên, sinh viên phải yêu nước, yêu nước trong giai đoạn này chính là tự tôn dân tộc. Tinh thần tự tôn dân tộc thể hiện ở lòng tự hào dân tộc, tôn vinh dân tộc, tự cường và tự lực dân tộc. Tiếp đó, sinh viên phải có khát vọng. Xây dựng được một thế hệ sinh viên đầy khát vọng sẽ là tương lai rạng rỡ của dân tộc Việt Nam. Cùng đó, sinh viên phải có tri thức cao, phải cập nhật kiến thức và sự hiểu biết, tích cực học tập và trải nghiệm. Nhiệt huyết thiếu tri thức như ngọn nến thiếu ánh sáng. Đồng thời, phải có kỹ năng cao để chuyển hóa năng lực, kiến thức thành hành động cống hiến hiệu quả. Cuối cùng, các bạn sinh viên thời đại mới cần tích cực chủ động hội nhập quốc tế, bồi đắp bản lĩnh hội nhập, với giá trị căn cốt là đạo đức, văn hóa, kỹ năng, kiến thức hội nhập.

Hội SVVN cần đồng hành, phát huy vai trò của mình ra sao để thế hệ học sinh, sinh viên phát huy tài năng, sức trẻ đóng góp vào sự phát triển phồn vinh của đất nước trong kỷ nguyên mới, thưa ông?

Đầu tiên, thông qua các chương trình, hoạt động, Hội SVVN cần truyền cảm hứng cho sinh viên xây dựng khát vọng và lẽ sống cao đẹp. Đồng thời, Hội SVVN cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục để thế hệ sinh viên thời đại mới nhận thức, xác định được vị trí, sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Bên cạnh đó, Hội tạo không gian, môi trường để sinh viên trưởng thành. Đây được xem là hồn cốt của phong trào, bởi, với cá tính của thế hệ trẻ bây giờ, Hội không thể áp đặt sân chơi cho các bạn mà cần tạo được môi trường hấp dẫn, thiết thực để sinh viên tham gia với tinh thần tự nguyện.

Cùng đó, Hội SVVN phối hợp tích cực với các bộ, ngành, tổ chức xã hội để phát huy vai trò, sức mạnh, tiềm năng của sinh viên giúp các bạn có môi trường, cơ hội rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành.

Hội SVVN phải là mái nhà, luôn tạo động lực, cổ vũ mạnh mẽ; là con chim đầu đàn dẫn đầu cho cả đàn chim Việt bay vào tương lai.

Cảm ơn ông.

LƯU TRINH (thực hiện)