Việt Nam sẽ làm chủ công nghệ viễn thám

Đại hội Đảng bộ Cục Viễn thám quốc gia nhiệm kỳ 2025-2030 ngày 30.5 đặt mục tiêu sẽ làm chủ công nghệ và dữ liệu viễn thám, đáp ứng yêu cầu phát triển và chuyển đổi số.

Theo đó, nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ Cục Viễn thám quốc gia đặt mục tiêu đến năm 2030, dữ liệu viễn thám độ phân giải cao sẽ phủ trùm 80% diện tích cả nước, trong đó có ít nhất 20% được thu bằng vệ tinh siêu cao tần do Việt Nam làm chủ. Tỷ lệ ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu đạt tối thiểu 50%, phục vụ trực tiếp công tác giám sát rừng, đất đai, nước và không khí.

Ông Trần Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia phát biểu

Ông Trần Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia, cho biết nhiệm kỳ 2020-2025 hệ thống pháp lý về lĩnh vực viễn thám đã được bổ sung với 13 văn bản hướng dẫn kỹ thuật; hạ tầng trạm thu dữ liệu được nâng cấp, mở rộng; cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia chính thức đi vào vận hành và cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc ứng dụng viễn thám đã lan rộng từ trung ương tới địa phương, đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài nguyên thiên nhiên, cảnh báo thiên tai, theo dõi rừng và biến động sử dụng đất. Cùng với đó, cục đã chủ trì và tham gia hơn 15 đề tài nghiên cứu cấp nhà nước và cấp bộ, mở rộng hợp tác quốc tế với các nước có nền viễn thám tiên tiến như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ, Ý.

Bà Nguyễn Thị Phương Hoa, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp - Môi trường, khẳng định trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên công nghệ 4.0, cạnh tranh dữ liệu, AI và chuyển đổi số đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược, Việt Nam không thể đứng ngoài tiến trình này và Cục Viễn thám quốc gia phải giữ vai trò chủ lực trong kiến tạo nền tảng kỹ thuật và dữ liệu cho quốc gia.

Theo đó, nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ mới là nâng cấp cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia theo hướng dữ liệu lớn, đa nguồn và tích hợp trí tuệ nhân tạo trong xử lý ảnh vệ tinh. Các nền tảng kỹ thuật phải được chuẩn hóa, mở cửa để chia sẻ dữ liệu liên ngành và cung cấp thông tin phục vụ quản lý nhà nước, phát triển kinh tế xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Để làm được điều đó, Thứ trưởng Hoa yêu cầu Đảng bộ Cục Viễn thám quốc gia thực hiện tốt vai trò tham mưu chiến lược trong lĩnh vực viễn thám; chủ động đề xuất các chủ trương, chính sách phát triển viễn thám phục vụ phát triển bền vững; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ viễn thám; mở rộng hợp tác quốc tế và khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu toàn cầu.

Bên cạnh việc tham mưu chiến lược, Thứ trưởng Hoa đề nghị cục cần thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ, thực chất. Trong đó tập trung nâng cấp, hoàn thiện cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia theo hướng dữ liệu lớn, đa nguồn đáp ứng yêu cầu chia sẻ dữ liệu, làm nền tảng áp dụng trí tuệ nhân tạo trong xử lý dữ liệu viễn thám đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước của Bộ Nông nghiệp - Môi trường và cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp.

Dữ liệu viễn thám được ứng dụng và cung cấp rộng rãi trong việc quản lý lâm nghiệp. Ngoài việc cung cấp dữ liệu cho các cơ quan quản lý rừng thì các địa phương có thể sử dụng dữ liệu viễn thám để rà soát dữ liệu mang tính lịch sử để theo dõi diễn biến về diện tích rừng.

Hình ảnh từ vệ tinh giúp các nhà quản lý rừng nhận diện khu vực bị chặt phá, suy thoái hoặc bị chuyển đổi sang mục đích khác. Các vệ tinh như Landsat, Sentinel-2 cung cấp hình ảnh đa phổ giúp xác định mức độ che phủ của rừng và so sánh với dữ liệu trước đó để đánh giá xu hướng thay đổi .

Một nhiệm vụ quan trọng mà các ngành khác khó thực hiện nhưng các hình ảnh vệ tinh và dữ liệu viễn thám giúp lập bản đồ rừng chính xác, phục vụ cho công tác quy hoạch sử dụng đất, phân vùng bảo vệ và phát triển bền vững. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các chương trình bảo tồn và trồng rừng.

Ông Chu Hải Tùng - Phó cục trưởng Cục Viễn thám quốc gia cho biết cục đã đề xuất Bộ Nông nghiệp - Môi trường xem xét phê duyệt đề án "Đẩy mạnh ứng dụng viễn thám và trí tuệ nhân tạo trong xây dựng hệ thống giám sát thông minh một số lĩnh vực nông nghiệp và môi trường phục vụ tăng trưởng xanh và phát triển bền vững", triển khai từ năm 2026.

Đề án được xây dựng trên tinh thần Nghị quyết 57, Nghị quyết 193 và Nghị quyết 71, với mục tiêu tích hợp các công nghệ số hiện đại vào hệ thống giám sát ngành nông nghiệp và môi trường, góp phần nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành, hỗ trợ ra quyết định nhanh, hiệu quả, phù hợp với chiến lược chuyển đổi số quốc gia.

"Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng Việt Nam sẽ làm chủ được công nghệ viễn thám, đẩy mạnh việc khai thác dữ liệu viễn thám sẽ giúp ngành nông nghiệp và môi trường quản lý tốt lĩnh vực của mình cũng như ứng dụng các công nghệ viễn thám trong phát triển đất nước", ông Tùng nói.

Tuyết Nhung