Vì sao máy bay không bao giờ đi lùi trên đường băng?

Trên thực tế, máy bay hoàn toàn có thể lùi lại khi đang ở trên mặt đất, nhưng hành động này không bao giờ được thực hiện một cách chủ động. Nguyên nhân đầu tiên và quan trọng nhất là vấn đề an toàn. Trong ngành hàng không hiện nay, chỉ có một số rất ít dòng máy bay thương mại được thiết kế với khả năng đi lùi. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp đó, máy bay cũng cần sự hỗ trợ từ một phương tiện chuyên dụng có tên là xe đẩy hoặc xe kéo. Thiết bị này được nối trực tiếp với càng trước của máy bay và được điều khiển bởi đội ngũ kỹ thuật mặt đất phối hợp cùng các kỹ sư trên khoang.

Quá trình lùi này chủ yếu nhằm mục đích đưa máy bay vào đúng vị trí xuất phát trên đường băng. Khi đã vào vị trí, phi công mới bắt đầu điều khiển máy bay tiến về phía trước. Việc đẩy lùi trên quãng đường dài là điều hiếm thấy, vì cần có sự phê chuẩn đặc biệt từ nhà sản xuất máy bay, đặc biệt khi máy bay đang mang tải trọng lớn. Điều này nhằm đảm bảo tuyệt đối an toàn cho cả máy bay lẫn hành khách.

Ngoài ra, khi vận hành động cơ để đi lùi, máy bay phải sử dụng hệ thống gọi là bộ đẩy ngược. Để hệ thống này hoạt động hiệu quả, động cơ phải hoạt động ở mức công suất rất cao, gây tiêu hao nhiên liệu vượt mức bình thường, từ đó ảnh hưởng đến hiệu suất của chuyến bay.

Ảnh minh họa.

Không những thế, việc sử dụng bộ đẩy ngược ở công suất lớn còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra những rủi ro nghiêm trọng. Trong quá trình lùi, nếu phi công sử dụng thắng không chuẩn xác, rất có thể đuôi máy bay sẽ va chạm với mặt đất hoặc các vật cản không thể quan sát được từ buồng lái, gây hậu quả nghiêm trọng.

Không chỉ trên mặt đất, mà ngay cả trên bầu trời, máy bay cũng không thể bay lùi. Các chuyên gia hàng không khẳng định điều này là bất khả thi do nguyên lý hoạt động của cánh máy bay. Theo đó, cánh máy bay chỉ tạo đủ lực nâng khi nó di chuyển về phía trước. Nếu cố bay ngược, máy bay sẽ mất lực nâng và rơi xuống như một khối đá.

Dù vậy, vẫn có một ngoại lệ hiếm gặp. Trong trường hợp gió thổi với tốc độ cực mạnh, còn máy bay bay ở vận tốc thấp nhất – tức là vận tốc bay nhỏ hơn tốc độ gió – khi đó máy bay có thể trông như đang “bay lùi” so với mặt đất. Tuy nhiên, thực chất máy bay vẫn bay tiến về phía trước để duy trì sự cân bằng và ổn định trên không.

Tóm lại, việc máy bay không đi lùi, cả trên mặt đất lẫn bầu trời, là kết quả của những tính toán kỹ lưỡng nhằm đảm bảo an toàn, tiết kiệm nhiên liệu và tuân thủ nguyên tắc vật lý trong thiết kế khí động học. Chính vì vậy, dù bạn là người lần đầu đi máy bay hay đã trải qua hàng trăm chuyến bay, hình ảnh một chiếc máy bay lùi lại vẫn sẽ mãi là điều hiếm hoi gần như không thể bắt gặp.

Bảo Ngọc (t/h)