Vì sao đề xuất đưa hộ kinh doanh vào Luật?

Tại Nghị quyết số 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Bộ Chính trị đã chỉ đạo Chính phủ hoàn thiện khung pháp lý về hộ kinh doanh cá thể.

Hiện nay, Luật Doanh nghiệp đang áp dụng cho các đối tượng là doanh nghiệp thuộc loại hình công ty TNHH, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân, chưa áp dụng đối với hộ kinh doanh.

Thực tế, năm 2020, khi trình dự thảo Luật Doanh nghiệp và Chính phủ cũng đã trình Quốc hội cho phép bổ sung đối tượng hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp, nhưng ở thời điểm đó thì Quốc hội đã biểu quyết là không đưa đối tượng hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp do không phù hợp với phạm vi cũng như là tên của doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Với nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, ông Thắng nói Bộ Chính trị đã chỉ đạo hoàn thiện khung pháp lý về kinh doanh cá thể. Do đó Bộ Tài chính đang đề xuất trình Chính phủ và Quốc hội ban hành Luật về hộ Kinh doanh để xác định tính pháp lý cũng như mô hình, tổ chức cho hộ kinh doanh cá thể.

Về chính sách thúc đẩy hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp, khi trình Chính phủ và Bộ Chính trị Nghị quyết 68, Bộ Tài chính cũng đã tính đến việc để có được 2 triệu doanh nghiệp tư nhân vào năm 2030 và 3 triệu doanh nghiệp tư nhân vào năm 2045, sẽ phải có một số lượng nhất định chuyển dịch từ hộ kinh doanh cá thể sang đối tượng thành lập doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nghị quyết 68 đã có tính toán đầy đủ những giải pháp khuyến khích, thúc đẩy các hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện, khả năng chuyển sang doanh nghiệp, trong đó có các chính sách ưu đãi như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ tiền thuê đất, giảm thiểu các thủ tục về kê khai thuế, điều kiện về lao động.

Cùng đó là việc quản lý đối với hộ kinh doanh theo hướng bỏ thuế khoán từ năm 2026, thực hiện kê khai nộp thuế theo doanh thu thực tế như doanh nghiệp và phải xuất hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền hay nói cách khác, việc ghi nhận doanh thu này để tính thuế thì như là doanh nghiệp.

"Rõ ràng với những giải pháp hiện nay chúng ta có thì sẽ thấy rằng các hộ kinh doanh hoạt động theo mô hình doanh nghiệp sẽ có nhiều ưu đãi, thuận lợi hơn, chúng ta hy vọng trong thời gian tới việc này sẽ đạt được hiệu quả", ông Thắng nói.

Từ thực tế hiện nay các chuyên gia cho rằng có nhiều hộ kinh doanh quy mô rất lớn nhưng chỉ nộp thuế khoán khá phổ biến. Hệ quả, không có đối tác, bên thứ 3 nào cảm thấy an tâm khi làm việc với mô hình này.

“Có doanh nghiệp đặt vấn đề, ngay cả khi họ chọn làm ăn với hộ kinh doanh tuân thủ các quy định về quyền kinh doanh, nhưng cũng không chắc chắn hộ sẽ hoạt động ổn định lâu dài, vì chỉ cần có một đơn hàng lớn, họ sẽ phải tuyển người và như vậy sẽ vi phạm giới hạn về số lao động. Rõ ràng, pháp luật đang không ủng hộ loại hình kinh doanh này, đó cũng là một sự lãng phí nguồn lực xã hội”, một chuyên gia nói.

Do đó, việc luật hóa hộ kinh doanh sẽ có lợi cho cả hộ kinh doanh và nền kinh tế, đặc biệt là sẽ khơi thông nguồn lực để đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội và không chồng chéo với các luật khác. Nếu làm luật riêng về hộ kinh doanh thì kéo dài thêm mấy năm nữa, trong khi luật hóa ngay thì có lợi cho nền kinh tế, nên không nhất thiết phải cầu toàn.

Theo thống kê của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, cả nước hiện có khoảng trên 5,2 triệu hộ kinh doanh, ước tính tổng tài sản khoảng trên 655 nghìn tỷ đồng, tạo ra khoảng trên 2,2 triệu tỷ đồng doanh thu, nộp 12.362 tỷ đồng tiền thuế, giải quyết 7,945 triệu lao động.

Với quy mô hàng triệu hộ sản xuất kinh doanh, không thể phủ nhận bộ phận hộ kinh doanh cá thể cùng với đội ngũ doanh nghiệp đã, đang giữ vai trò quan trọng, đóng góp to lớn vào việc tạo công ăn việc làm, cung cấp các dịch vụ cho nền kinh tế. Vì vậy, nếu đối tượng này đưa vào luật sẽ nâng cao chất lượng lao động, tạo sự chính xác, công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế giữa các loại hình kinh doanh... Hơn nữa, việc chuyển đổi mô hình từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp sẽ có tư cách pháp nhân khi giao dịch với khách hàng và khi mở rộng kinh doanh sẽ có cơ sở để vay vốn ngân hàng và mở rộng đối tác kinh doanh.

Thanh Hoa