Vì sao Ả Rập Xê Út có thể là nơi tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga?

Vị thế trung lập và quan hệ chặt chẽ với Nga

Hãng tin CNN cho biết trong quá khứ, các Tổng thống Mỹ từng tổ chức hội đàm với những người đồng cấp Nga tại Geneva (Thụy Sĩ), Helsinki (Phần Lan), Praha (Séc), Viên (Áo) và Bratislava (Slovakia).

Thời gian qua, có thêm một số quốc gia như Serbia và Thụy Sĩ đề xuất đăng cai làm địa điểm tiềm năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga.

Ngày 12/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo hai nhà lãnh đạo Mỹ - Nga đã đồng ý khởi động đàm phán về xung đột ở Ukraine, khởi động các chuyến thăm lẫn nhau (Ảnh: WSJ).

Tuy nhiên, theo giới phân tích, các quan chức Nga cho rằng cuộc họp ở châu Âu có khả năng tạo ra lợi thế nghiêng về phía Ukraine, vì hầu hết quốc gia châu Âu đều phản đối hoạt động quân sự của Nga và ủng hộ Ukraine trong suốt cuộc xung đột kéo dài ba năm.

Trong khi đó, theo hãng tin CNN, Ả Rập Xê Út luôn giữ lập trường trung lập, không chỉ trích Moscow, cũng không tham gia cùng phương Tây trong các hoạt động áp dụng lệnh trừng phạt đối với Nga.

Hai quốc gia đã phối hợp chặt chẽ về chính sách dầu mỏ thông qua OPEC+. Ả Rập Xê Út cũng đóng vai trò làm trung gian trao đổi tù binh trong cuộc xung đột tại Ukraine.

Ả Rập Xê Út cũng không phải là thành viên của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Vào năm 2023, tòa án này đã phát lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Do đó, nhà lãnh đạo Nga có thể đến Ả Rập Xê Út để đàm phán mà không có nguy cơ bị bắt giữ.

Hơn nữa, Hoàng Thái tử, Thủ tướng Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman là một trong số ít nhà lãnh đạo quyền lực trên thế giới duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Putin kể từ khi cuộc xung đột tại Ukraine bùng nổ vào năm 2022.

Vào tháng 10/2024, Tổng thống Putin đã nhắc đến Ả Rập Xê Út, coi đây là lựa chọn hợp lý để tổ chức hội nghị thượng đỉnh tiềm năng nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Tổng thống Nga coi Ả Rập Xê Út là quốc gia thân thiện, khen ngợi giới lãnh đạo Ả Rập Xê Út đã có nỗ lực chân thành để mang lại hòa bình.

Mối quan hệ thân thiết giữa Thái tử Salman và ông Donald Trump

Đối với Mỹ, Hoàng Thái tử Salman cũng duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông Salman là nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới điện đàm với Tổng thống Trump ngay sau khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức.

Đầu tuần qua, Hoàng Thái tử Ả Rập Xê Út đã đóng vai trò trung gian quan trọng trong cuộc trao đổi tù nhân giữa Mỹ và Nga. Vào tháng 8/2024, ông cũng đảm nhiệm vai trò tương tự tại cuộc trao đổi tù nhân lớn nhất giữa Mỹ và Nga kể từ Chiến tranh Lạnh.

Hoàng Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman và Tổng thống Donald Trump (Ảnh: NBC News).

"Chúng tôi biết Thái tử Salman, và tôi nghĩ Ả Rập Xê Út sẽ là địa điểm rất tuyệt vời", ông Trump phát biểu, cho biết sẽ sớm gặp mặt Tổng thống Putin, trong đó khả năng là tại Ả Rập Xê Út.

Trao đổi với hãng tin CNN, ông Steve Witkoff, Đại sứ kiêm Đặc phái viên tại Trung Đông, cũng nhận định Hoàng Thái tử Ả Rập Xê Út có quan hệ thân thiết với Tổng thống Donald Trump.

Ngoài hãng tin CNN của Mỹ, báo Firstpost, có trụ sở tại Ấn Độ, cũng nêu yếu tố giúp Ả Rập Xê Út là lựa chọn tiềm năng. Theo đó, giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út còn có nhiều quan hệ hợp tác kinh tế. Trong đó vừa qua, Thái tử Ả Rập Xê Út đã cam kết đầu tư tới 600 tỷ USD vào Mỹ trong vòng 4 năm.

Báo Firstpost cũng nêu thêm, Ả Rập Xê Út mua sắm lượng lớn vũ khí từ Mỹ, chi trả bằng tiền mặt và tạo ra hàng nghìn việc làm cho người Mỹ. Các căn cứ quân sự của Ả Rập Xê Út được xây dựng theo thông số kỹ thuật của Mỹ, cho phép Mỹ có quyền tiếp cận chiến lược quan trọng.

Trước đó vào năm 2017, ông Trump đã có chuyến công du đầu tiên đến Riyadh (Ả Rập Xê Út) sau khi nhậm chức Tổng thống, phá vỡ truyền thống của các tổng thống Hoa Kỳ ưu tiên đến thăm đồng minh quan trọng như Anh.

Vào thời điểm đó, hành động của ông Trump được đánh giá sẽ khôi phục lại mối quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út, vốn căng thẳng trong suốt thời kỳ cựu Tổng thống Barrack Obama.

Lưu Gia Huy