UOB: Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư công để kích tăng trưởng GDP

Thách thức với nền kinh tế Việt Nam

Ngày 19/2, Quốc hội Việt Nam đã quyết định điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 lên ít nhất 8%, đồng thời đặt tham vọng đạt mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Theo ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu tại Ngân hàng UOB (Singapore), mục tiêu này là khả thi. Ông nhận định rằng Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mức tăng trưởng 8% hoặc thậm chí cao hơn, giống như cách mà các nền kinh tế Singapore và Trung Quốc từng đạt được trong giai đoạn bứt phá.

Chuyên gia này chỉ ra rằng nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu trên nằm ở đà phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế trong năm 2024, với mức tăng trưởng đạt 7,09%. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để duy trì tốc độ tăng trưởng trên 7% và hướng tới 8% trở lên trong năm nay sẽ không dễ dàng. Một trong những trở ngại lớn là chính sách thuế quan của Mỹ, yếu tố có thể ảnh hưởng đến thương mại quốc tế – động lực then chốt của kinh tế Việt Nam.

Việt Nam điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 lên ít nhất 8%. Ảnh minh họa.

Việt Nam có mức độ phụ thuộc lớn vào thương mại, với tổng kim ngạch xuất khẩu tương đương khoảng 90% GDP – xếp thứ hai trong ASEAN, chỉ sau Singapore (174%) và vượt xa Malaysia (69%). Trong đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch.

Tăng trưởng kinh tế năm 2024 chủ yếu được thúc đẩy bởi sự hồi phục của thương mại, khi kim ngạch xuất khẩu tăng 14% sau một năm suy giảm vào 2023. Dòng vốn FDI cũng ghi nhận mức giải ngân kỷ lục 25,4 tỷ USD, cao hơn so với mức 23,2 tỷ USD của năm trước. Tuy nhiên, ngành bán dẫn – một trong những trụ cột xuất khẩu – đang có dấu hiệu suy yếu sau giai đoạn bùng nổ trong năm 2024.

Trong năm 2025, các chính sách thuế quan của chính quyền Trump có thể đặt ra nhiều thách thức cho Việt Nam trên hai phương diện.

Đối với tác động gián tiếp, nếu kinh tế toàn cầu chững lại, nhu cầu tiêu dùng suy giảm sẽ kéo theo sự sụt giảm xuất khẩu, ảnh hưởng đến đà tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Ở chiều tác động trực tiếp, nếu Mỹ áp thuế lên hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam nhằm giảm thâm hụt thương mại, điều này sẽ tác động mạnh đến ngành sản xuất và dịch vụ trong nước, từ đó làm suy giảm nhu cầu tiêu dùng nội địa.

Ngoài ra, chu kỳ tăng trưởng của ngành bán dẫn có dấu hiệu suy yếu, có thể ảnh hưởng đến nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Một số chỉ báo kinh tế gần đây cũng phản ánh tín hiệu kém tích cực. Chỉ số Nhà Quản trị mua hàng (PMI) đã giảm liên tiếp trong tháng 12/2024 và tháng 1/2025, cho thấy đơn hàng có xu hướng sụt giảm, trong khi hoạt động sản xuất có dấu hiệu bị thu hẹp.

Dòng vốn FDI cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng nếu chính sách thuế quan khiến các doanh nghiệp nước ngoài cân nhắc dịch chuyển đầu tư sang những thị trường ít bị áp lực thuế từ Mỹ hơn.

"Trong bối cảnh nhiều biến động, việc đặt mục tiêu tăng trưởng cao trong năm 2025 đòi hỏi sự thận trọng", ông Suan Teck Kin nhận định.

Hiện tại, Ngân hàng UOB vẫn duy trì dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức 7% cho năm 2025.

Chìa khóa thúc đẩy tăng trưởng GDP

Theo nhóm nghiên cứu của UOB, Việt Nam có thể tập trung vào một số lĩnh vực trọng điểm để gia tăng khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng mà Quốc hội đã thông qua.

Dù vậy, ông Suan Teck Kin nhấn mạnh rằng tốc độ tăng trưởng cần được duy trì ở mức ổn định để tránh tình trạng phát triển quá nóng, vốn có thể dẫn đến sự lãng phí nguồn lực và tạo áp lực lên nền kinh tế trong dài hạn.

Một trong những giải pháp quan trọng mà chuyên gia UOB đề xuất là đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt trong bối cảnh xuất khẩu và sản xuất đang đối mặt với nhiều thách thức.

Việc tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng không chỉ giúp duy trì đà tăng trưởng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động, cải thiện khả năng kết nối kinh tế và thu hút thêm nguồn vốn đầu tư nước ngoài.

Đẩy mạnh đầu tư công sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng GDP năm 2025. Ảnh: VGP.

Hiện nay, hạ tầng của Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế so với nhu cầu phát triển. Theo số liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tỷ lệ chi tiêu cho hình thành vốn của Việt Nam chỉ chiếm khoảng 30% GDP, thấp hơn đáng kể so với mức 41% của Trung Quốc.

Ngoài ra, chuyên gia UOB cũng cho rằng chính sách tài khóa của Việt Nam vẫn đang ở mức khá thận trọng so với giai đoạn phát triển hiện tại. Chính phủ đặt mục tiêu giảm tỷ lệ nợ công/GDP từ 35% hiện nay xuống còn 31% vào năm 2029, một chiến lược hướng tới sự ổn định tài chính trong dài hạn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế cần động lực để duy trì tốc độ tăng trưởng cao, Việt Nam có thể cần cân nhắc mở rộng dư địa tài khóa, chấp nhận tăng vay nợ để đầu tư vào các dự án trọng điểm. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính hợp lý có thể giúp đẩy nhanh tiến trình phát triển cơ sở hạ tầng, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ cho nền kinh tế.

Bên cạnh việc huy động vốn, một vấn đề quan trọng khác là tốc độ giải ngân và triển khai các dự án đầu tư công. Trên thực tế, ngay cả khi nguồn ngân sách đã được phân bổ, quá trình thực hiện các dự án hạ tầng vẫn gặp nhiều trở ngại do thủ tục hành chính phức tạp, quy trình phê duyệt kéo dài và các vướng mắc trong giải phóng mặt bằng.

Việc cải thiện tốc độ giải ngân sẽ không chỉ giúp tạo động lực tăng trưởng ngắn hạn khi các dự án được triển khai mà còn nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh tế dài hạn khi các công trình đi vào hoạt động.

Ông Suan Teck Kin đánh giá cao việc Quốc hội đã thông qua dự án đường sắt trị giá hơn 8 tỷ USD kết nối với Trung Quốc, đồng thời đẩy nhanh tiến độ hoàn thành tuyến cao tốc Bắc – Nam và tăng ngân sách cho lĩnh vực giao thông.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam cần mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực hạ tầng chiến lược khác, không chỉ giới hạn ở giao thông mà còn bao gồm các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, năng lượng tái tạo và hệ thống quản lý tài nguyên nước.

Đây đều là những yếu tố then chốt giúp Việt Nam không chỉ đạt được mục tiêu tăng trưởng trong ngắn hạn mà còn xây dựng nền tảng bền vững cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Thanh Thắng