Uganda tìm địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên

Uganda đặt nền móng phát triển điện hạt nhân

Theo chuyên trang Wolrd Nuclear News ngày 31/5, Tập đoàn Thủy điện và Năng lượng hạt nhân Hàn Quốc (Korea Hydro & Nuclear Power - KHNP) đã được Bộ Năng lượng và Phát triển Khoáng sản Uganda ký hợp đồng thực hiện đánh giá một địa điểm dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước này, nằm tại khu vực Buyende.

Theo thỏa thuận, KHNP sẽ là nhà thầu chính, quản lý toàn bộ dự án, với sự tham gia của hai đối tác khác là Công ty Dohwa Engineering và KEPCO Engineering & Construction. Hợp đồng có thời hạn 26 tháng, từ tháng 5/2025 đến tháng 7/2027. Trong thời gian này, KHNP và các đối tác sẽ tiến hành đánh giá các yếu tố theo tiêu chuẩn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), bao gồm khí hậu khu vực; thiên tai như lũ lụt, địa chất và động đất; nguồn làm mát; các sự kiện bất ngờ như va chạm máy bay và chuyển động, tác động của vật liệu phóng xạ.

Bộ Năng lượng và Phát triển Khoáng sản Uganda hợp tác với doanh nghiệp Hàn Quốc để đánh giá một địa điểm dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Ảnh: KHNP

Cùng với kết quả đánh giá địa điểm, KHNP cho biết sẽ đề xuất sơ đồ bố trí cho bốn lò phản ứng APR1400 do Hàn Quốc thiết kế, nhằm đặt nền móng cho việc xuất khẩu nhà máy điện hạt nhân.

Trước đó, vào tháng 3/2023, KHNP đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân với Uganda, dưới sự chứng kiến của Tổng thống Yoweri Museveni. "Việc ký kết hợp đồng lần này là bước đi đầu tiên có ý nghĩa trong việc xuất khẩu nhà máy điện hạt nhân kiểu Hàn Quốc sang thị trường châu Phi đầy tiềm năng tăng trưởng. Dựa trên sự hợp tác với Uganda, chúng tôi sẽ mở rộng hiện diện của KHNP tại châu Phi", Chủ tịch KHNP Hwang Joo-ho cho biết.

Đa phương hóa quan hệ, từng bước nâng nền tảng hạt nhân quốc gia

Luật Năng lượng nguyên tử của Uganda bắt đầu có hiệu lực từ năm 2008, nhằm quản lý việc sử dụng bức xạ ion hóa và đặt nền tảng phát triển ngành điện hạt nhân. Sau đó, chính phủ nước này đã ký thỏa thuận với IAEA để khởi động các bước đi trong lĩnh vực này. Lộ trình phát triển Uganda Vision 2040, được công bố vào tháng 4/2013, xác định điện hạt nhân là một phần quan trọng trong cơ cấu năng lượng tương lai. Theo đó, Uganda có kế hoạch xây dựng sáu lò phản ứng nước áp lực với tổng công suất 8.400 MWe tại khu vực Buyende vào năm 2040.

Bộ Năng lượng Uganda cho biết, đã xác định tám địa điểm tiềm năng thuộc các huyện Buyende, Nakasongola, Kassanda, Kiruhura và Lamwo. Sau khi áp dụng tiêu chí đánh giá, địa điểm được lựa chọn cho dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên là làng Kasaato, xã Kidera, huyện Buyende. Ngoài ra, còn có các địa điểm thay thế tại các huyện Nakasongola và Kiruhura.

Hiện tại, khoảng 80% điện năng của Uganda phụ thuộc vào thủy điện. Nước này cũng đã ký các thỏa thuận hợp tác hạt nhân với Trung Quốc và Nga. Vào tháng 8/2023, Tổng thống Museveni công bố rằng Nga và Hàn Quốc đã được chọn để xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân tại Uganda, với tổng công suất 15 GWe.

Việc Uganda hợp tác với các quốc gia có nền công nghệ hạt nhân tiên tiến như Hàn Quốc, Nga và Trung Quốc mang lại nhiều lợi ích chiến lược và lâu dài cho nước này. Trước hết, sự tham gia của Hàn Quốc, thông qua KHNP, không chỉ mang lại kinh nghiệm vận hành và thiết kế các lò phản ứng hiện đại, mà còn giúp Uganda xây dựng năng lực nội tại trong lĩnh vực còn rất mới mẻ như điện hạt nhân. Những hoạt động như đánh giá địa điểm, lập quy hoạch sơ bộ, hay tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế của IAEA sẽ tạo tiền đề để Uganda phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật, cơ sở pháp lý và hệ thống quản lý an toàn hạt nhân trong tương lai.

Ngoài ra, sự hiện diện song song của Hàn Quốc và Nga trong các dự án năng lượng hạt nhân sẽ tạo ra sự đa dạng hóa nguồn đầu tư, tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy hiệu quả triển khai dự án. Việc ký kết các thỏa thuận với nhiều đối tác cũng phản ánh nỗ lực của Uganda trong việc theo đuổi chính sách đối ngoại cân bằng và khai thác tối đa sự hỗ trợ từ các cường quốc công nghệ.

Trần Đình