WWDC 2025 sẽ chỉ ra Apple còn kém xa OpenAI, Google về AI: Chuyện hay hơn dành cho năm tới

Một năm trước, Apple đã công bố tham gia cuộc đua được chờ đợi từ lâu vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh. Với Apple Intelligence, công ty vào vai “người đến sau có suy nghĩ chín chắn, đã dành thời gian để phát triển AI một cách chính xác”. Phố Wall đã tin vào ý tưởng này và người tiêu dùng thì tò mò. Thông điệp mà Apple đưa ra lúc đó rất rõ ràng: Có thể đi sau, nhưng sẽ không tụt lại lâu.

Song đến tháng 8.2024, khi các nhà phát triển có trong tay bản beta đầu tiên của Apple Intelligence, niềm tin đó bắt đầu sụp đổ. Rõ ràng là sản phẩm này mang tính thương hiệu nhiều hơn là đột phá. Hệ thống AI mà Apple đưa ra thiếu sức mạnh và sự mới lạ so với OpenAI, Google cùng những hãng khác. Apple Intelligence không có gì đổi mới, dễ bị lãng quên và ra mắt muộn, thậm chí còn không kịp cho sự kiện trình làng dòng iPhone 16 vào tháng 9.2024 và trễ đến một tháng rưỡi.

Những tháng tiếp theo, các tính năng AI trong Apple Intelligence như Writing Tools (bộ công cụ hỗ trợ viết), Genmoji (tạo ra các biểu tượng cảm xúc tùy chỉnh) và Priority Notifications (thông báo ưu tiên) dần đến tay người dùng, tuy hữu ích nhưng vẫn không thể sánh bằng sự sáng tạo của các đối thủ. Trợ lý giọng nói Siri mới, vốn được kỳ vọng là trung tâm của Apple Intelligence, đã bị trì hoãn vô thời hạn sau khi gặp nhiều trục trặc về kỹ thuật và thử nghiệm.

Khi dịp kỷ niệm một năm Intelligence xuất hiện sắp đến, Apple đang rơi vào thế khó. Họ cần tạo ra sự chú ý với AI tại hội nghị các nhà phát triển toàn cầu (WWDC) vào ngày 9.6, nhưng lại không có nhiều điều mới để nói. Vài tuần trước, OpenAI đã ký một thỏa thuận hợp tác bom tấn với Jony Ive (cựu giám đốc thiết kế của Apple) để phát triển thiết bị AI mới, còn Google đạt bước tiến lớn tại hội nghị I/O dành cho các nhà phát triển.

Những động thái gần đây của Google khiến cuộc cạnh tranh thêm khốc liệt và củng cố vị trí là “ông lớn AI”. Google đã gây ấn tượng mạnh với các nhà phát triển, người tiêu dùng, nhà đầu tư bằng cách tạo ra phương thức mới để tạo video và tìm kiếm internet. Ngoài ra, Google cũng đưa ra tùy chọn cho phép mô hình ngôn ngữ lớn khai thác dữ liệu cá nhân - điều mà Apple đang cố gắng làm với tính năng Personal Context (ngữ cảnh cá nhân) bị trì hoãn của Siri.

Apple cần một màn “lội ngược dòng”, song điều đó có lẽ sẽ không xảy ra tại WWDC 2025. Một số người trong công ty tin rằng WWDC năm nay có thể sẽ gây thất vọng từ góc độ AI, theo Mark Gurman – nhà báo công nghệ nổi tiếng của hãng tin Bloomberg. Những người quen thuộc với thông báo đã lên kế hoạch từ Apple cũng lo lắng rằng WWDC 2025 có thể càng làm rõ hơn sự tụt hậu của công ty.

Cũng có dấu hiệu cho thấy sự kiện năm nay sẽ ở quy mô nhỏ hơn hai WWDC gần nhất (kính thực tế hỗn hợp Vision Pro trình làng năm 2023, Apple Intelligence được giới thiệu năm 2024). Apple hy vọng sẽ “bù đắp” vào năm tới, tại WWDC 2026, khi muốn thuyết phục người tiêu dùng rằng họ là hãng đổi mới trong lĩnh vực AI. Tuy nhiên, đó là nước cờ mạo hiểm. Việc Apple không có đột phá về AI trong một năm là điều rất khó chấp nhận khi các đối thủ đang tiến nhanh.

Sự kiện WWDC 2024 vào tháng 6 năm ngoái - Ảnh: Apple

Mở các mô hình nền tảng cho các nhà phát triển bên thứ ba

Theo Mark Gurman, thông báo AI quan trọng nhất tại WWDC 2025 sẽ là việc mở các mô hình nền tảng của Apple cho các nhà phát triển bên thứ ba. Điều này sẽ cho phép nhà phát triển ứng dụng khai thác công nghệ xử lý AI trên thiết bị của Apple hiện được dùng cho các tác vụ nhẹ, chẳng hạn tóm tắt văn bản. Những mô hình nền tảng này có khoảng 3 tỉ tham số, ít hơn nhiều so với các sản phẩm dựa trên đám mây được OpenAI và thậm chí cả Apple sử dụng cho các tính năng AI chạy trên đám mây nội bộ của mình.

Tuy vậy, nhà phát triển có thể dùng các mô hình nền tảng để tạo tính năng tùy chỉnh cho ứng dụng, đánh dấu một bước tiến quan trọng (dù còn nhỏ) trong hành trình AI của Apple. Vẫn trong chủ đề AI, Apple cũng sẽ giới thiệu chế độ quản lý năng lượng mới, làm mới ứng dụng Translate (giờ được tích hợp với AirPods và Siri), âm thầm tái định nghĩa một số tính năng có sẵn trong Safari và Photos thành các chức năng “được hỗ trợ bởi AI”.

Ngoài ra, Apple sẽ đổi tên các hệ điều hành của mình theo hệ thống dựa trên năm (ví dụ iOS 26, macOS 26 trong năm 2026). Đây là dấu hiệu cho thấy Apple đang tận dụng chiến lược thương hiệu để thuyết phục người dùng rằng họ là công ty đang chạy đua trong lĩnh vực AI, đồng thời chuyển hướng sự chú ý khỏi các khía cạnh kỹ thuật thực sự của công nghệ mà Apple đang tụt hậu.

Điều tương tự cũng từng xảy ra năm ngoái khi họ quảng bá Apple Intelligence là “AI dành cho tất cả mọi người” - lời nhắc lại khẩu hiệu của máy Mac khi ra mắt năm 1984.

Câu chuyện hay hơn để dành cho WWDC 2026

Apple hy vọng sẽ có câu chuyện hay hơn để kể trong những năm 2026, khi nhiều tính năng đang được lên kế hoạch. Các dự án đang triển khai gồm:

Mô hình ngôn ngữ lớn cho Siri: Tái kiến trúc mạnh mẽ để giúp Siri có giao diện đối thoại, giống chế độ thoại của ChatGPT.

Phiên bản cải tiến của ứng dụng Shortcuts, hiện cho phép người dùng tạo các hành động như khởi chạy tính năng nhất định trong ứng dụng hoặc phát danh sách phát cụ thể. Phiên bản mới sẽ cho phép tạo các hành động đó bằng cách sử dụng mô hình AI của Apple Intelligence (dự kiến ra mắt năm 2025 nhưng có thể bị dời sang 2026).

Dịch vụ bác sĩ AI (tên mã Mulberry) cùng ứng dụng Health được thiết kế lại. Dự án này vẫn đang được phát triển và có thể ra mắt năm 2026 trong bản cập nhật mùa xuân cho iOS 26.

Một chatbot cạnh tranh với ChatGPT, có khả năng truy cập dữ liệu web, được một số nhân viên gọi là Knowledge (tri thức). Dự án này hiện do Robby Walker dẫn dắt, từng gặp phải những vấn đề tương tự như những gì khiến Siri mới bị trì hoãn. Robby Walker trước đó phụ trách Siri nhưng gần đây đã bị chuyển sang đội Vision Pro do Mike Rockwell lãnh đạo.

Apple hoàn toàn có thể giới thiệu trước công nghệ tương lai tại WWDC 2025, nhưng sẽ cẩn trọng hơn. Khi Intelligence trình làng tại WWDC 2024, phần lớn công nghệ còn chưa sẵn sàng, khiến Apple mất một phần uy tín mà giờ đây hãng hy vọng sẽ giành lại được. Công ty đang ưu tiên chỉ công bố các tính năng AI chắc chắn sẽ ra mắt vào mùa thu tới.

Tuy nhiên, không thể nói rằng Apple không đạt được tiến bộ nào gần đây trong AI. Nội bộ công ty đang sử dụng nhiều mô hình AI khác nhau, với kích thước 3 tỉ, 7 tỉ, 33 tỉ và 150 tỉ tham số. Mô hình 150 tỉ tham số, chạy trên đám mây như OpenAI và Google, mạnh hơn nhiều so với công nghệ trên thiết bị của Apple và có khả năng suy luận tinh vi hơn.

Các chỉ số nội bộ cho thấy mô hình AI này đã tiệm cận chất lượng những bản phát hành sản phẩm gần đây của OpenAI. Thế nhưng, Apple vẫn chưa phát hành chatbot của riêng mình vì lo ngại hiện tượng "ảo giác" (đưa ra thông tin sai lệch trông có vẻ đúng) và sự khác biệt về triết lý giữa các lãnh đạo cấp cao. WWDC 2025 không phải lúc để Apple trình diễn chatbot riêng.

Tuy nhiên, nhân viên Apple hiện đã có thể sử dụng các mô hình AI nội bộ để vận hành chatbot và so sánh kết quả với ChatGPT, Gemini cùng nền tảng khác, thông qua công cụ thử nghiệm và đánh giá có tên Playground (vẫn chưa có kế hoạch giới thiệu với công chúng).

Nhà phát triển sẽ thấy AI được tích hợp sâu hơn vào các công cụ của Apple, gồm cả kiểm thử giao diện người dùng. Điều sẽ làm nhiều người hài lòng là SwiftUI (bộ công cụ xây dựng giao diện) cuối cùng sẽ có trình soạn thảo văn bản phong phú tích hợp sẵn.

Nhà phát triển vẫn đang chờ đợi Swift Assist, dịch vụ AI giúp hoàn thành và tạo mã bằng AI, được Apple công bố năm ngoái nhưng chưa phát hành. Thay vào đó, Apple triển khai công cụ hoàn thành mã bằng AI của Anthropic trong Xcode cho nhân viên. Công ty dự kiến sẽ cung cấp một bản cập nhật về Swift Assist tại WWDC 2025.

Không giới thiệu phần cứng mới?

Apple từng tận dụng WWDC để công bố phần cứng mới, nhưng năm nay dường như không có. Mark Gurman tiết lộ không có thiết bị mới nào sẵn sàng để xuất xưởng và chu kỳ phần cứng tiếp theo, gồm cả dòng iPhone 17 và các mẫu Apple Watch mới, được công ty lên kế hoạch vào mùa thu.

Dù vậy, bài thuyết trình WWDC 2025 của Apple vẫn sẽ có những điểm nhấn thường thấy. Chúng ta có thể mong đợi một bài phát biểu được đánh bóng kỹ lưỡng từ đội ngũ tiếp thị, nhấn mạnh của sự tích hợp hệ sinh thái, thiết kế và bảo mật hệ thống.

Việc tập trung vào những điều cơ bản, nổi bật qua các hệ điều hành mới được đơn giản hóa, cũng sẽ tạo hứng thú cho nhà phát triển và người hâm mộ. Giao diện người dùng được cập nhật có lẽ sẽ là thông báo nổi bật nhất WWDC 2025, dù điều đó có thể khiến người ta cảm thấy Apple đang mắc kẹt trong quá khứ: Vẫn đang dựa vào giao diện cảm ứng khi cả ngành công nghiệp đã chuyển hướng sang AI.

Câu hỏi lớn là Apple có thể tiếp tục đi chậm trong cuộc đua AI được bao lâu? Công ty kỳ vọng sẽ thể hiện sự tiến bộ thực sự vào năm 2026, nhưng rõ ràng là cuộc đua AI đang tăng tốc mỗi tháng. Apple cần phải đi nhanh hơn, tung ra các bản thử nghiệm lớn hơn và những tính năng táo bạo hơn, hoặc có nguy cơ bị đối thủ bỏ lại phía sau.

Sơn Vân