Trường đại học chi mạnh cho các chương trình khoa học - công nghệ trọng điểm
Thực hiện Nghị quyết 57- NQ/TW, các cơ sở giáo dục đại học (ĐH) đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Nhiều trường đang xây dựng chương trình, mục tiêu và đầu tư mạnh cho lĩnh vực công nghệ trọng điểm, phát triển mạng lưới các nhà khoa học…
Thúc đẩy các sản phẩm được ứng dụng nhanh nhất
Thực hiện Nghị quyết 57, mới đây ĐH Quốc gia Hà Nội đầu tư 150 tỷ đồng/năm cho lĩnh vực khoa học công nghệ trọng điểm. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57 sẽ tập trung vào 4 nhóm nhiệm vụ chính. Trước hết, thúc đẩy các sản phẩm khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo tại ĐH Quốc gia Hà Nội, gắn với các ngành công nghệ, công nghiệp chiến lược, gia tăng giá trị, đóng góp trực tiếp vào phát triển kinh tế-xã hội.
Với nhóm nhiệm vụ này, ĐH Quốc gia Hà Nội đề ra một số chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 như: Số lượng sản phẩm khoa học và công nghệ chủ lực, trọng điểm được nghiên cứu, chuyển giao 10 sản phẩm/năm; số sáng chế 100 sáng chế/năm; số lượng bài báo khoa học quốc tế trên các tạp chí thuộc Q1, Q2 tăng trưởng 25%/năm; ngân sách dành cho các chương trình khoa học - công nghệ trọng điểm cấp ĐH Quốc gia Hà Nội là 150 tỷ đồng/năm; tỷ lệ nghiên cứu thuộc các chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm có ứng dụng thực tiễn vào doanh nghiệp và địa phương tối thiểu 80%.
ĐH Quốc gia Hà Nội tiếp tục chú trọng phát triển mạnh hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với doanh nghiệp, gia tăng nguồn thu từ dịch vụ, chuyển giao khoa học và công nghệ, thu hút đầu tư của khu vực tư nhân vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đồng thời sẽ hoàn thiện mô hình, cơ cấu tổ chức và tăng cường hoạt động của Công viên Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo; thu hút, trao đổi giảng viên quốc tế...

Nhiều trường tập trung phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh gắn với thu hút, phát triển nhà khoa học xuất sắc
PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Phenikaa (Hà Nội) nhìn nhận, các cơ sở giáo dục ĐH ngoài công lập ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực khoa học, công nghệ. Triển khai thực hiện Nghị quyết này, Trường ĐH Phenikaa có nhiều điều thuận lợi, tạo ra hệ sinh thái, khuyến khích các nhà khoa học, sinh viên học tập, đào tạo và nghiên cứu.
Nhà trường áp dụng mô hình “3 nhà” trong môi trường đào tạo: Nhà giáo dục là những nhà giáo đang tham gia giảng dạy; Nhà nghiên cứu là nơi tập trung các thầy, cô giáo có chuyên môn giỏi; Nhà kinh doanh là các nhà máy, bệnh viện...
Đối với vấn đề xuất khẩu khoa học công nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Phenikaa cho hay, khi kết nối được nhà trường với doanh nghiệp, nhiều sản phẩm của nhà nghiên được đưa đến doanh nghiệp để ứng dụng một cách nhanh nhất. Điều này vừa có lợi cho doanh nghiệp, vừa tạo ra thu nhập, cảm hứng cho các thầy cô tham gia nghiên cứu.
Ngoài những học bổng hỗ trợ sinh viên, PGS.TS Nguyễn Phú Khánh mong muốn Nhà nước có nhiều chính sách để khơi dậy sự sáng tạo bên trong những sinh viên này. Đồng thời, giao quyền tự chủ cho các đơn vị tư nhân để khuyến khích sự tham gia vào các đề tài khoa học. Bên cạnh đó, Chính phủ cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam dùng sản phẩm Việt Nam để tăng cường tiềm lực và đầu ra cho các sản phẩm nghiên cứu.
"Nghị quyết 57 giúp chúng ta chủ động và có thể chấp nhận rủi ro trong quá trình thử nghiệm. Nghị quyết khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng công nghệ startup để nhà trường có thể nuôi dưỡng được quá trình nghiên cứu, tạo được đầu ra cho sản phẩm”. PGS.TS Nguyễn Phú Khánh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Phenikaa
TS. Nguyễn Văn Sơn, giảng viên khoa Công nghệ thông tin, Trường ĐH Công nghệ - ĐHQG Hà Nội, Giải thưởng Quả Cầu Vàng 2024 kiến nghị: “Là một nhà khoa học trẻ vừa làm công tác nghiên cứu, đồng thời giảng dạy tại trường ĐH, tôi mong Thủ tướng và cơ quan hữu quan xây dựng, ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính cho dự án nghiên cứu, đầu tư khoa học công nghệ".
"Đồng thời, rất mong Thủ tướng xem xét cơ chế đặc thù, thông thoáng, linh hoạt việc cấp kinh phí, cho phép chấp nhận một mức độ rủi ro nhất định trong nghiên cứu. Bên cạnh đó, tăng cường đầu tư vào các phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu và hạ tầng tính toán hiện đại với cơ chế mua sắm linh hoạt, phù hợp quy định hiện hành. Sự đầu tư này sẽ giúp nâng cao năng lực nghiên cứu, chuyển giao công nghệ vào ứng dụng thực tiễn”, TS. Nguyễn Văn Sơn nói.
Phát triển mạng lưới nhóm nghiên cứu trong giảng viên và sinh viên
Về chính sách đột phá phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, lãnh đạo ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết, sẽ tập trung phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh gắn với thu hút, phát triển nhà khoa học xuất sắc. Cùng với đó, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho quốc gia bao gồm: Đào tạo nhân lực trong lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chip, bán dẫn, công nghệ sinh học trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo; đào tạo nhà khoa học (bồi dưỡng, ươm tạo…); cung cấp chuyên gia cho địa phương, cho doanh nghiệp, trong đó tỷ lệ sinh viên theo học các ngành về kỹ thuật - công nghệ, trí tuệ nhân tạo, chip, bán dẫn, công nghệ sinh học/tổng quy mô sinh viên tối thiểu 40%.
TS. Khúc Thế Anh, giảng viên Viện Ngân hàng Tài chính, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân hiến kế phát triển mạng lưới nhóm nghiên cứu mạnh trong giảng viên trẻ và sinh viên.
Theo TS Khúc Thế Anh, nhóm nghiên cứu liên trường, liên kết giữa ĐH, học viện và doanh nghiệp; đào tạo kỹ năng nghiên cứu; tạo diễn đàn giao lưu thông qua các hội thảo, cuộc thi khoa học thường niên để sinh viên và giảng viên trẻ chia sẻ ý tưởng, kết nối với chuyên gia; xây dựng nền tảng trực tuyến để quản lý, theo dõi tiến độ và chia sẻ kết quả nghiên cứu của các nhóm.
"Để đạt được các chỉ tiêu quan trọng mà Nghị quyết 57 nêu việc xây dựng mạng lưới nhóm nghiên cứu mạnh trong giảng viên trẻ và sinh viên là một yêu cầu cấp thiết, nhằm tận dụng sức sáng tạo, nhiệt huyết và tiềm năng của lực lượng này. T.Ư Đoàn TNCS HCM có thể thành lập quỹ như quỹ đầu tư mạo hiểm cho các nhà khoa học trẻ". TS Khúc Thế Anh đề xuất.