Trung Quốc vung tiền gom tôm hùm Việt, thành khách VIP nhất vượt cả Mỹ

Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, năm 2024, xuất khẩu tôm đem về 3,9 tỷ USD, tăng 14% so với năm trước đó.

Đáng chú ý, với kim ngạch xuất khẩu đạt 843 triệu USD, tăng 39% so với năm 2023, Trung Quốc (bao gồm cả Hong Kong) đã vượt Mỹ (756 triệu USD) trở thành khách hàng lớn nhất nhập khẩu tôm của Việt Nam.

VASEP cho rằng, nguồn cung tôm nội địa của Trung Quốc giảm do ảnh hưởng của thời tiết bất lợi. Ecuador cũng giảm xuất khẩu mặt hàng thủy sản này sang Trung Quốc trong năm 2024. Cùng với đó, quốc gia tỷ dân đưa ra nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Những yếu tố trên đã hỗ trợ cho hoạt động xuất khẩu tôm của Việt Nam vào thị trường Trung Quốc.

Trong cơ cấu sản phẩm tôm Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, tôm loại khác (trong đó có tôm hùm) chiếm tỷ trọng cao nhất 51,7% do người dân nước này vung tiền gom mua tôm hùm từ Việt Nam trong năm 2024. Tiếp đó là tôm chân trắng chiếm 36,1% và tôm sú chiếm 12,2% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành hàng tôm Việt.

Tuy nhiên, xuất khẩu tôm sú sang Trung Quốc giảm mạnh hơn tôm chân trắng. Các sản phẩm tôm sú và tôm thẻ chân trắng chế biến giảm mạnh hơn các sản phẩm tươi/sống/đông lạnh. Đặc biệt, tôm sú chế biến giảm tới 44%.

Ở chiều ngược lại, xuất khẩu tôm loại khác ghi nhận tăng mạnh 174%. Trong đó, sản phẩm chế biến tăng 199%, tôm sống/tươi/đông lạnh tăng 185%.

VASEP cho hay, trong nhóm sản phẩm tôm khác, chủ yếu là các mặt hàng tôm hùm. Năm 2024, xuất khẩu loại “hải sản nhà giàu” này sang Trung Quốc tăng mạnh. Hiện, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất tôm hùm của Việt Nam, chiếm 98-99%.

Tại Trung Quốc, trong năm 2024, tôm hùm đá và các loại tôm biển khác là sản phẩm được nhập khẩu nhiều thứ hai vào Trung Quốc, ghi nhận tăng 39% so với năm 2023. Các sản phẩm tôm nước ấm giá trị nhập khẩu giảm.

Cũng trong năm qua, Trung Quốc giảm mua từ các nguồn khác và chỉ tăng nhập khẩu nguồn thủy sản này từ Việt Nam.

Nửa đầu tháng 1/2025, xuất khẩu tôm của nước ta sang Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh 191% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt hơn 51 triệu USD.

VASEP đánh giá, nguyên nhân của tình trạng giảm nhập khẩu tôm chân trắng tại Trung Quốc không phải do cung vượt cầu mà do khả năng tiêu thụ của tầng lớp trung lưu suy giảm đáng kể.

Khi tăng trưởng kinh tế chậm lại và thu nhập giảm, chi phí sinh hoạt tăng, người tiêu dùng ngày càng chú ý đến hiệu quả chi phí và protein thủy sản nên dần chuyển từ "ưa thích" sang "tùy chọn". Tôm chân trắng là sản phẩm nhạy cảm với giá cả, chịu ảnh hưởng của sự sụt giảm nhu cầu.

Đặc biệt, ở thị trường trung và bình dân, tình hình tôm chân trắng trái ngược với các mặt hàng thủy sản cao cấp (tôm hùm, cá hồi, cua hoàng đế... ) ở thị trường cao cấp.

Trong khi đó, mức tiêu dùng của người giàu tương đối ổn định. Do vậy, doanh nghiệp nên tăng cường xuất khẩu tôm hùm, đồng thời đẩy mạnh quảng bá, có giải pháp hấp dẫn kích thích nhu cầu tiêu thụ các mặt hàng truyền thống như tôm chân trắng và tôm sú tại thị trường Trung Quốc.

Tâm An