Trẻ dưới 6 tuổi là chiếc 'camera sống', cha mẹ gieo gì sẽ gặt lại như thế

Bạn có từng lo lắng công việc quá bận rộn, không có thời gian cho con, phải gửi gắm ông bà nhưng luôn canh cánh lo con bị chiều hư.

Thấy con nói chuyện ngày càng giống ông bà, thậm chí học cả câu cửa miệng của họ.

Nhận ra con bắt chước những thói quen xấu từ người lớn như nhổ bậy, lục đồ lung tung mà chẳng biết sửa từ đâu.

Bộ phim tài liệu nổi tiếng của Anh “7 năm cuộc đời” đã theo dõi một nhóm người suốt 56 năm và chứng minh: Tính cách của một đứa trẻ khi 7 tuổi đã được định hình từ những năm tháng ấu thơ bởi chính những người đồng hành sớm nhất. Câu nói xưa "Ba tuổi xem tính cách" chưa bao giờ sai, bạn gieo điều gì trong những năm đầu đời của trẻ, mai này sẽ gặt đúng điều đó.

Ảnh minh họa

“Ngôi trường đầu tiên” của trẻ nằm trong từng ngày sống chung

Từng có người chứng kiến cảnh bà đưa cháu đi siêu thị, tiện tay nhét vài viên kẹo vào túi cháu rồi nói nhỏ: “Đừng nói với mẹ nhé!”; hay cảnh ông dắt cháu gái vượt đèn đỏ, vừa đi vừa cười: “Xe không dám đụng mình đâu”. Những hành động tưởng chừng vô hại ấy lại đang vẽ nên nền móng đầu tiên cho thế giới quan của trẻ.

Trẻ em, đặc biệt từ 0-6 tuổi là thiên tài bắt chước. Não bộ của các em như chiếc máy quay tốc độ cao, liên tục thu lại lời ăn tiếng nói, hành vi, thói quen và thái độ sống của người lớn. Nếu bà hay cằn nhằn trong khi làm việc nhà, trẻ có thể lớn lên với lối nhìn cuộc sống đầy tiêu cực. Nếu ông đều đặn dậy sớm đi bộ, rất có thể trẻ sẽ học được nếp sống lành mạnh. Như một trang giấy trắng, người lớn chính là cây bút đầu tiên vẽ lên tờ giấy cuộc đời ấy.

“Con dao hai lưỡi” mang tên nuôi dạy cách thế hệ

Cuốn sách “Quốc gia của những đứa trẻ khổng lồ” chỉ ra nhiều vấn đề tâm lý ở người lớn bắt nguồn từ tuổi thơ. Nếu ông bà sống thiếu kỷ luật, ranh giới lỏng lẻo thì trẻ sẽ khó hình thành được sự tự giác. Nhưng nếu ông bà có những phẩm chất như tiết kiệm, nhân hậu, chăm chỉ thì đó chính là dấu ấn tinh thần theo trẻ suốt đời.

Nhà văn Mạc Ngôn từng kể: “Trong những năm đói kém, bà tôi để dành miếng ăn cuối cùng cho tôi, còn bản thân nhai vỏ cây cầm cự. Hình ảnh ấy dạy tôi thế nào là nghị lực”.

Sự kiên cường và trí tuệ của thế hệ trước đôi khi không cần lời nói mà ngấm dần như mưa xuân.

Ảnh minh họa

Có những đoạn đường không ai thay mình đi cùng con được

Có người hỏi: “Bận quá, gửi con cho ông bà chăm có sao không?” Câu trả lời là: Hãy nhìn lối sống của ông bà trước. Nếu ông bà có nếp sinh hoạt tốt, vệ sinh, an toàn, thì đó là điều may mắn. Nhưng nếu họ sống buông thả, có thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, chửi tục… thì dù khó khăn đến mấy, cha mẹ vẫn phải gánh trách nhiệm chính.

Từng có một bà mẹ từ chối cơ hội thăng tiến để ở nhà nuôi con. Chị chia sẻ: “Tôi không muốn câu đầu tiên con mình học là chửi thề. Tôi không muốn con nghĩ rằng vừa ăn vừa xem tivi là chuyện bình thường”.

Nghe thì nghiêm khắc nhưng đó là sự thật. Thói quen không được xây bằng lời dạy mà được đúc bằng hành vi hằng ngày. Bạn muốn con yêu sách, bạn phải đọc sách. Bạn muốn con lễ phép, bạn phải cư xử đúng mực.

Giáo dục gia đình không phải nhồi nhét kiến thức, mà là cha mẹ sống thế nào, con sẽ học sống như vậy. Nếu bạn nóng giận, trẻ sẽ học cãi vã. Nếu bạn lạc quan, trẻ sẽ học mỉm cười trước khó khăn.

Một người bạn kể, khi con làm vỡ bình hoa, phản ứng đầu tiên của chị không phải trách mắng mà là cúi xuống hỏi: “Con có bị thương không?” Chính sự tử tế ấy khiến con nhớ mãi: So với đồ vật, cảm xúc và con người quan trọng hơn.

Nhiều năm sau, khi thấy bạn ngã ở sân trường, con không cười nhạo mà chạy tới đỡ bạn dậy bởi tình yêu và lòng trắc ẩn ấy đã được gieo từ khi con còn rất nhỏ.

Chúng ta luôn nghĩ rằng con cần trường điểm, lớp học thêm... nhưng điều trẻ cần nhất lại là sự đồng hành của cha mẹ, những thói quen tốt để noi theo và một tình yêu âm thầm được khắc vào trái tim.

Nuôi dạy con là một cuộc chạy đường dài. Những cuốn sách bạn đọc cùng con, lời bạn nói với con, con đường bạn đi bên con sau này sẽ trở thành nền tảng để con vững vàng đối diện thế giới.

Vì thế, đừng đợi khi có tiền mới dành thời gian cho con. Bởi giáo dục tốt nhất luôn nằm trong từng bữa cơm, từng lời nói hôm nay. Hạt giống bạn gieo bây giờnrồi sẽ kết trái trong tương lai ngọt hay đắng, đều do bạn quyết định.

Thùy Linh