TP.HCM vươn mình trong kỷ nguyên công nghệ AI

Tiếng nhạc hùng ca ấy báo hiệu sự xuất hiện của một giai đoạn mới trong tiến trình phát triển của đất nước, nơi mà những cơ hội đột phá đang chờ đón, đặc biệt trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 5.0 và sự lên ngôi của trí tuệ nhân tạo (AI). TP.HCM, với vị thế là trung tâm kinh tế năng động nhất cả nước, đang đứng trước cơ hội lớn để đón nhận thời đại mới này và phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

Hiện nay, lĩnh vực kinh tế đô thị chiếm tới 70% GDP của quốc gia, nhưng Thành phố cũng đang đối mặt với không ít thách thức trong việc xây dựng một hệ thống quản trị hiệu quả, nhằm khai thác tối đa nguồn lực xã hội và sản phẩm. Để có thể đạt được mục tiêu này, cần thiết phải phát triển hệ thống thể chế chính trị, pháp lý, tài chính, cùng với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và quy trình ra quyết định chính xác. Tuy nhiên, sự bùng nổ của công nghệ AI có thể là công cụ giúp vượt qua những thách thức đó, mở ra cơ hội tạo ra một bước đột phá mạnh mẽ cho thành phố.

Một trong những ứng dụng rõ rệt nhất của AI chính là trong việc cải thiện môi trường đầu tư và quản trị đô thị. AI có thể giúp tự động hóa các thủ tục hành chính, giảm thiểu các thủ tục giấy tờ, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả công việc. Việc tự động hóa sẽ giúp xử lý các công việc như điền đơn xin cấp phép hay xử lý yêu cầu chỉ trong vài phút. Điều này không chỉ giúp chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan mà không cần giám sát con người, mà còn giảm tải công việc cho công chức, để họ có thể tập trung vào các nhiệm vụ chiến lược quan trọng hơn. Đây chính là sự chuyển mình mà TP.HCM cần để phát triển mạnh mẽ hơn trong kỷ nguyên công nghệ.

Hơn nữa, AI còn có thể giúp cải thiện mối quan hệ giữa chính quyền và cộng đồng. Thông qua các nền tảng như Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, AI hỗ trợ việc tập hợp ý kiến, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp, từ đó phản ánh kịp thời với các cấp chính quyền. Nhờ vào sự hỗ trợ của AI, việc tiếp cận thông tin và dịch vụ sẽ trở nên dễ dàng hơn, thúc đẩy mô hình “Nhà nước của dân, do dân và vì dân”. Chính vì vậy, mối quan hệ giữa chính quyền và cộng đồng không chỉ trở nên gần gũi hơn mà còn hiệu quả hơn, từ đó góp phần xây dựng một thành phố thông minh và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, việc khai thác và tận dụng các nguồn lực sản phẩm từ AI cũng là yếu tố quan trọng giúp phát triển đô thị. Các thành phố hiện nay đều thu thập một lượng dữ liệu khổng lồ về các vấn đề đô thị như chất lượng không khí, tiếng ồn, mật độ giao thông và tiêu thụ tiện ích, nhưng phần lớn các dữ liệu này vẫn chưa được khai thác đúng mức vì thiếu nguồn lực và kỹ năng xử lý. AI có thể giúp giải quyết vấn đề này bằng cách xử lý dữ liệu quy mô lớn với chi phí thấp và hiệu quả cao hơn so với con người. Thêm vào đó, AI có thể tích hợp nhiều luồng dữ liệu khác nhau như cảm biến, camera, khảo sát và ngôn ngữ để phân tích, dự đoán, và mô phỏng các xu hướng, qua đó hỗ trợ lãnh đạo thành phố đưa ra quyết định chính xác hơn trong các lĩnh vực như quy hoạch đô thị, giao thông và quản lý tài nguyên.

Với đóng góp gần 20% GDP của cả nước và 25% thu ngân sách quốc gia, TP.HCM là trung tâm kinh tế năng động nhất Việt Nam. Tuy nhiên, theo kết quả mới nhất về năng lực cạnh tranh (PCI) của VCCI, Thành phố vẫn chỉ đứng ngoài top 30, một vị trí khiêm tốn so với tiềm năng thực sự của mình. Điều này phản ánh rằng, mặc dù thành phố có rất nhiều cơ hội, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua để khai thác tối đa tiềm năng phát triển.

Trong bối cảnh đó, AI có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra bước chuyển mình mạnh mẽ cho TP.HCM, giúp thành phố khẳng định vị thế trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và 5.0. Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra rằng, AI là công nghệ mũi nhọn, cần có kế hoạch triển khai nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực hành chính công, điều này có thể thúc đẩy sự phát triển bền vững của thành phố.

Để thành công trong việc ứng dụng AI vào phát triển đô thị, TP.HCM cần xây dựng một chiến lược rõ ràng và có tầm nhìn dài hạn. Thứ nhất, chiến lược này cần phải xác định mục tiêu và ưu tiên rõ ràng, trong đó AI sẽ không chỉ được triển khai vì mục đích công nghệ, mà phải là công cụ giải quyết các vấn đề thực tiễn. Thứ hai, Thành phố cần phải giải tỏa các nút thắt trong hệ thống quản lý đô thị, loại bỏ những rào cản gây cản trở sự đổi mới. Chính quyền TP.HCM cần xây dựng các nhóm AI chuyên biệt để giải quyết các vấn đề cụ thể trong quản lý đô thị. Thứ ba, quan hệ đối tác công tư (PPP) sẽ là yếu tố then chốt trong việc triển khai các sáng kiến AI. Chính quyền TP.HCM cần hợp tác với các công ty khởi nghiệp và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ để thúc đẩy sự phát triển của AI. Cuối cùng, Thành phố cần thực thi nguyên tắc quản trị AI có trách nhiệm, đảm bảo tính minh bạch, bảo vệ quyền riêng tư của công dân và sự tham gia của cư dân trong quá trình triển khai.

Với sự hỗ trợ của AI, TP.HCM có thể vượt qua những thách thức hiện tại và vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên công nghiệp 5.0. Với tầm nhìn dài hạn và chiến lược đúng đắn, thành phố không chỉ giữ vững vị thế là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước mà còn trở thành một đô thị thông minh, hiện đại và phát triển bền vững. TP.HCM sẽ tiếp tục viết thêm những trang sử phát triển, góp phần xây dựng đất nước trong thời đại Hồ Chí Minh.

(*) Nguyên Phó chủ tịch VCCI

TS. Đoàn Duy Khương (*)