Tổng thống Trump ra lệnh cuộc không kích đầu tiên tại Somalia

Cuộc không kích IS tại Somalia được cho là nhằm làm nổi bật lên hình ảnh mạnh mẽ của ông Trump trong với tư cách một tổng tư lệnh bảo vệ đất nước khỏi những kẻ khủng bố trong những ngày đầu của chính quyền của ông. Ảnh: Reuters.

Trong một bài đăng trên Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố các cuộc không kích "chính xác", nói rằng nỗ lực nhắm vào "Người lập kế hoạch tấn công cấp cao của IS" đã thành công.

"Các cuộc không kích đã phá hủy các hang động trú ẩn (của IS) và tiêu diệt nhiều tên khủng bố mà không gây hại cho dân thường", ông Trump viết trong bài đăng.

Cuộc không kích nhằm vào nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đánh dấu đợt tấn công đầu tiên ở quốc gia châu Phi này trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Trump.

Cuộc không kích mang tính biểu tượng

Nhà Trắng từ chối cung cấp thêm thông tin về cuộc không kích, chẳng hạn như có bao nhiêu chiến binh IS thiệt mạng. Nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết trong một tuyên bố rằng đánh giá ban đầu của Lầu Năm Góc cho thấy nhiều chiến binh IS đã bị tiêu diệt và ông khẳng định không có thường dân nào bị thương.

Các cuộc không kích được thực hiện bởi các máy bay chiến đấu của Hải quân và Không quân, bao gồm cả máy bay chiến đấu F/A-18 từ tàu sân bay Harry S. Truman hoạt động ở Biển Đỏ, New York Times dẫn lời ba quan chức Bộ Quốc phòng cho biết.

"Hành động này làm suy yếu thêm khả năng của IS trong việc lập kế hoạch và thực hiện các cuộc tấn công khủng bố đe dọa công dân Mỹ, các đối tác của chúng tôi và thường dân vô tội", ông Hegseth cho hay.

Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth nói rằng Mỹ "sẵn sàng tìm kiếm và tiêu diệt những kẻ khủng bố đe dọa nước Mỹ và các đồng minh của chúng tôi, ngay cả khi chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ biên giới mạnh mẽ". Ảnh: Reuters.

Một số quan chức quân sự và quốc phòng Mỹ cho rằng các cuộc không kích mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất, có nghĩa là làm nổi bật hình ảnh của ông Trump với tư cách một tổng tư lệnh bảo vệ đất nước khỏi những kẻ khủng bố trong những ngày đầu của chính quyền của ông, hơn là vô hiệu hóa một mối đe dọa nghiêm trọng, theo Guardian.

Hôm 30/1, Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội cho biết một cuộc không kích của Mỹ ở tây bắc Syria đã tiêu diệt một thành viên cấp cao của Hurras al-Din, một chi nhánh của Al Qaeda.

Các cuộc không kích ở Somalia hôm 1/2 là một chiến dịch lớn hơn nhiều, các quan chức quân sự cho biết.

Lo ngại IS trỗi dậy

Ông Trump tiết lộ trong một thông điệp trên mạng xã hội rằng các cuộc không kích đã tiêu diệt một "Nhân vật cấp cao lên kế hoạch các cuộc tấn công của IS và những kẻ khủng bố khác do ông ta tuyển mộ" đang "ẩn náu trong hang động".

Somalia được biết đến nhiều hơn với cái tên Al Shabab, nhóm khủng bố có liên hệ với Al Qaeda, hơn là IS. Các quan chức tình báo Mỹ ước tính Al Shabab ở Somalia có khoảng 7.000-12.000 thành viên và thu nhập hàng năm - bao gồm cả từ việc đánh thuế phi pháp hoặc tống tiền dân thường - khoảng 120 triệu USD, khiến nhóm này trở thành chi nhánh Qaeda lớn nhất và giàu có nhất trên thế giới.

Tuy nhiên, sau vụ tấn công lấy cảm hứng từ IS của một cựu chiến binh Lục quân tại New Orleans (Mỹ) vào ngày đầu năm mới, và trong bối cảnh lo ngại về sự trỗi dậy trở lại của IS ở Syria sau khi chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ, các chuyên gia chống khủng bố đã cảnh báo chính quyền mới cần nghiêm túc xem xét những mối đe dọa như vậy.

"Đối với ông Trump, điều này rất quan trọng để thể hiện phản ứng mạnh mẽ, đặc biệt là nếu ông ấy có kế hoạch rút quân đội Mỹ khỏi các khu vực xung đột", Colin P. Clarke, một nhà phân tích chống khủng bố tại Soufan Group - công ty tư vấn an ninh có trụ sở tại New York - nhận định.

Tổng thống Trump đã rút khoảng 700 quân nhân Mỹ khỏi Somalia vào tháng 1/2021. Tổng thống Joe Biden tái triển khai khoảng 450 nhân sự sau khi nhậm chức.

Không rõ ông Trump có thể làm gì lần này. Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết những nhân sự đó giúp huấn luyện cho lực lượng Somalia và không thực hiện các hoạt động chống khủng bố.

Các cuộc không kích hôm 1/2 cũng nhằm phản bác những lời chỉ trích cho rằng việc điều động quân đội tại ngũ đến biên giới phía tây nam để ngăn chặn dòng người di cư - ưu tiên hàng đầu của ông Trump - có thể gây nguy hiểm cho các nhiệm vụ quân sự khác.

Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth hôm 1/2 nói rằng Mỹ "sẵn sàng tìm kiếm và tiêu diệt những kẻ khủng bố đe dọa nước Mỹ và các đồng minh của chúng tôi, ngay cả khi chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ biên giới mạnh mẽ".

Một chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm Mỹ đang nói chuyện với những người lính Somali tại căn cứ quân sự ở Baledogle, Somalia. Ảnh: New York Times.

Tất nhiên vẫn tồn tại những mối đe dọa từ IS ở miền Bắc Somalia, nơi hoạt động của nhóm khủng bố này.

Vào tháng 5/2024, quân đội Mỹ đã tiến hành một cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu IS ở một khu vực xa xôi phía đông nam Bosaso, Somalia và tiêu diệt ba người.

Một số nhà phân tích cho rằng cuộc không kích đã tiêu diệt một phần tử được cho là thủ lĩnh các hoạt động trên toàn thế giới của IS. Các quan chức chống khủng bố về sau cho biết đánh giá đó không chính xác.

Vào tháng 1/2023, biệt kích của Lực lượng đặc nhiệm Mỹ đã tiêu diệt một thủ lĩnh cấp cao của IS trong cuộc đột kích bằng trực thăng vào sáng sớm tại khu vực xa xôi ở miền Bắc Somalia.

Lầu Năm Góc đã xác định thủ lĩnh này một trong những lãnh đạo tài chính hàng đầu của nhóm khủng bố, có tên Bilal al-Sudani.

Các quan chức Mỹ xác nhận người này hoạt động ở Somalia nhưng có ảnh hưởng lan rộng khắp châu Phi, sang châu Âu và thậm chí đến cả chi nhánh IS ở Afghanistan đã thực hiện vụ đánh bom vào tháng 8/2021 tại sân bay Kabul khiến 13 quân nhân Mỹ thiệt mạng.

Cuộc đột kích đó diễn ra tại một khu hang động miền núi xa xôi ở vùng Puntland, miền Bắc Somalia, nhiều tháng sau khi các mạng lưới gián điệp Mỹ phát hiện trụ sở ẩn náu của al-Sudani và theo dõi địa điểm đó để nghiên cứu các hoạt động của nhân vật này.

Các biệt kích đã thu thập máy tính xách tay và ổ cứng, điện thoại di động và các thông tin khác từ nơi ẩn náu của al-Sudani, những thông tin này đã cung cấp manh mối cho các hoạt động chống khủng bố khác.

Dương Lam