Tổng Bí thư Tô Lâm: Sửa ngay luật để tháo gỡ, khơi thông nguồn lực cho phát triển

Chiều 17/5, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Thống nhất với đề xuất sửa đổi, bổ sung tại các Luật này, đặc biệt về chế độ ưu đãi đối với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số…, các đại biểu kỳ vọng dự án Luật sửa 7 Luật này sẽ kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông, sử dụng hiệu quả nguồn lực cho phát triển kinh tế, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật…

Thay đổi tư duy quản lý, khơi thông nguồn lực tư nhân

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ liên quan đến nội dung này, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng đây là việc rất khó, nhưng là điểm trũng cần tháo gỡ. Nhu cầu nguồn lực cho phát triển đất nước rất lớn, phải đi vay mà "nhiều năm có tiền không tiêu được hết". Mục tiêu của đấu thầu là để hiệu quả nhất, tốc độ nhanh nhất, chất lượng tốt nhưng xét ra lại nhiều “tội”, vì gây chậm tiến độ, chất lượng kém, không tiết kiệm, thậm chí mất cán bộ.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại tổ. Ảnh: Quochoi.vn

Về đầu tư công, Tổng Bí thư chỉ rõ, hợp tác công - công rất khó khăn, bởi dù cùng là tiền Nhà nước mà hai bên không hợp tác được với nhau. Hay với hợp tác công - tư, "muốn phát triển phải huy động sức toàn dân nhưng muốn đóng góp có khi cũng không được…”. Trước những bất cập này, Tổng Bí thư lưu ý, phải thay đổi tư duy quản lý, các quy định phải làm sao khắc phục được những vấn đề nêu trên.

Đề cập đến doanh nghiệp tư nhân, Tổng Bí thư cũng cho rằng còn có những đối xử không công bằng, “ghẻ lạnh”. Doanh nghiệp tư nhân có nguồn vốn, có tâm huyết nhưng nếu muốn tham gia vào các dự án thì có khi bị nói “thế nọ, thế kia”, khiến không thể phát huy được tiềm năng của họ.

Đáng chú ý, bất cập ở chỗ "doanh nghiệp tư nhân mua công nghệ, thậm chí mua cả nhà máy sản xuất ở nước ngoài nhưng về Việt Nam lại không được làm". Theo Tổng Bí thư, đó là những việc rất đau lòng, phải sửa luật để tháo gỡ, khơi thông nguồn lực rất lớn trong khu vực tư nhân. Làm sao giải ngân vốn đầu tư công nhanh, làm sao hợp tác được công - tư.

Trong đó, Tổng Bí thư nhấn mạnh những bất cập trong quy định về đấu thầu. "Đấu thầu nói để chặn tiêu cực nhưng thực chất có chặn được không hay thông thầu, bán thầu hết rồi, che đậy cho nhau. Cứ nói làm đường có máy nọ máy kia, nhưng thực tế bán thầu đến F9, F10, công nhân vẫn ngồi gánh đá, đập đá có thấy máy móc nào đâu. Những trường hợp như thế tại sao không lên án, tố cáo. Phải ngậm đắng nuốt cay dù tiền của mình. Ví dụ như khi xây nhà, tôi cũng không đấu thầu, tôi tìm ông kiến trúc sư, tìm ông xây dựng giỏi nhất làm cho tôi. Công trình nhà nước cũng phải trách nhiệm như với nhà mình. Còn không tin ông thì tôi quản lý ông bằng cách khác", Tổng Bí thư phân tích cụ thể.

Luật pháp không phục vụ riêng cho nhóm nào mà cho toàn dân

Trước đó, nói về công tác xây dựng pháp luật nói chung, Tổng Bí thư nêu rõ thể chế hiện đang là “điểm nghẽn” kìm hãm sự phát triển, đồng thời thể chế, pháp luật cũng được xác định rõ là động lực nền tảng cho phát triển. Do đó, các kỳ họp gần đây, Quốc hội đều tập trung vào công tác lập pháp, nhất là Kỳ họp thứ 9 có khối lượng công việc rất lớn. Tuy nhiên, bước đầu mới nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số quy định có vướng mắc trên thực tế, về lâu dài sẽ nghiên cứu hoàn thiện, sửa đổi căn bản, toàn diện.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại tổ chiều 17/5. Ảnh: Quochoi.vn

Trước đây, theo Tổng Bí thư, việc xây dựng pháp luật chủ yếu tập trung cho quản lý xã hội, quản lý trật tự, quản lý hành vi... còn "cái gì không quản được thì cấm". Trong khi đó, "yêu cầu rất cao về huy động sức dân, quy định có tính mở đường, khuyến khích, có tầm nhìn cho phát triển để kiến tạo thì ít được để ý". Chính vì vậy, một trong những luật được đặt vấn đề sửa đổi đầu tiên là Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới ra đời với mục tiêu xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch, tạo môi trường sản xuất kinh doanh, đổi mới sáng tạo, xử lý triệt để những chồng chéo, mâu thuẫn.

Tuy nhiên, để sửa hết thì không có đủ thời gian trong bối cảnh “vừa chạy vừa xếp hàng”. "Hàng ngũ chưa được thẳng nhưng vẫn phải chạy, vì để thẳng mới chạy thì người ta xa mình nhiều rồi”, Tổng Bí thư nêu rõ.

Vì vậy, trước hết, phải đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ quản lý sang phục vụ, từ bị động sang chủ động, kiến tạo cho phát triển; phải hình dung trước sự phát triển đòi hỏi thế nào để có quy định phù hợp. “Xây dựng pháp luật phải đi trước một bước, bảo đảm tính dự báo cao, phù hợp thực tiễn và yêu cầu sự vận dụng nhanh chóng, phục vụ yêu cầu phát triển”, Tổng Bí thư yêu cầu.

Cùng với đó, công tác thi hành pháp luật phải nghiêm minh, công bằng và thực chất; gắn liền với công khai, minh bạch, tạo thuận tiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội. "Luật pháp không phục vụ riêng cho nhóm nào mà cho toàn dân, cho mọi đối tượng", Tổng Bí thư khẳng định.

Đồng thời, Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh yêu cầu phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm, xóa bỏ cơ chế xin cho, triệt tiêu các lợi ích cục bộ và đặc quyền. Phải bỏ tư duy “ai xây dựng dự luật gì là bảo vệ quyền lợi, tạo lợi ích cho mình ở việc đó".

Hoàng Yến