Tình báo Quốc phòng là 'tai tỏ, mắt sáng' của Đảng, Nhà nước, Quân đội

Với tầm nhìn chiến lược, chỉ sau hơn một tháng ra đời nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, ngày 25/10/1945, Phòng Tình báo - tổ chức tiền thân của Tình báo Quốc phòng Việt Nam đã được thành lập. Từ đó đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, Tình báo Quốc phòng đã thầm lặng lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc, góp phần quan trọng vào thắng lợi trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cũng như giai đoạn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, phóng viên Đài TNVN đã phỏng vấn Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc – Phó Chính ủy Tổng cục II – Bộ Quốc phòng về những đóng góp của lực lượng tình báo quốc phòng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cũng như trong xây dựng và bảo vệ đất nước.

PV: Thưa Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc, chỉ hơn 1 tháng sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, ngày 25/10/1945, Trung ương Đảng quyết định thành lập Tình báo Quốc phòng Việt Nam. Quyết định đó đã tạo cơ sở và căn cứ để Đảng ta hoạch định đường lối, chiến lược, sách lược đáp ứng yêu cầu cách mạng thời kỳ 1945 – 1954 như thế nào?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc - Phó Chính ủy Tổng cục II – Bộ Quốc phòng trả lời phỏng vấn phóng viên VOV

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vừa ra đời đã phải đối phó với thù trong, giặc ngoài, các thế lực đế quốc cấu kết với nhau dùng trăm phương ngàn kế hòng bóp chết chính quyền cách mạng non trẻ.

Ngày 25/10/1945, Phòng Tình báo thuộc Bộ tổng Tham mưu được thành lập tại số nhà 16 Ri Kiê (Riquier) nay là 18 Nguyễn Du, Hà Nội, với nhiệm vụ: Tổ chức điều tra về quân sự, ngoại giao, chính trị, kinh tế của ngoại quốc và bọn phản động trong nước; cụ thể là nắm tình hình bọn Tưởng, Việt Quốc, Việt Cách, bọn Pháp và Pháp kiều, quân Nhật, nhiệm vụ trọng tâm là quân sự.

Sự ra đời của Phòng Tình báo đánh dấu sự phát triển về tổ chức của cơ quan tham mưu nói chung và cơ quan nắm địch nói riêng của Quân đội ta. Đồng thời khẳng định: Sự kiện trên là dấu mốc xác định từ thời điểm này, Đảng, Nhà nước, Quân đội ta chính thức có một tổ chức chuyên trách làm nhiệm vụ nắm địch, nắm tình hình, giúp trên đánh giá đúng âm mưu, ý đồ, hoạt động của các thế lực thù địch, làm cơ sở hoạch định, thực thi chiến lược, sách lược và chỉ đạo tác chiến. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Tình báo Quốc phòng đã phát triển nhanh chóng về tổ chức, lực lượng, có mặt khắp các chiến trường, phục vụ đắc lực cho Đảng và Chính phủ, Bộ Tổng tư lệnh lãnh đạo, chỉ đạo tác chiến giành thắng lợi.

PV: Lực lượng tình báo đã có những đóng góp quan trọng ra sao trong các chiến dịch mà cụ thể là chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 và đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ 1954, thưa Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Tình báo Quốc phòng đã phát triển nhanh chóng về tổ chức, lực lượng, có mặt khắp các chiến trường, phục vụ đắc lực cho Đảng và Chính phủ, Bộ Tổng tư lệnh lãnh đạo, chỉ đạo giành thắng lợi to lớn trong các chiến dịch: Thập Vạn Đại Sơn, Biên Giới, Trung Du, Hoàng Hoa Thám, Hòa Bình, Đường Năm... Trong chiến dịch Đông Xuân 1953 - 1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ, các lực lượng của Tình báo Quốc phòng đã nắm chắc: Kế hoạch Nava và Kế hoạch phòng thủ của thực dân Pháp ở đồng bằng Bắc Bộ; bố trí trận địa, lực lượng, phương tiện tác chiến của Pháp; quy luật hoạt động, âm mưu nghi binh chiến lược của Pháp, đặc biệt đã thu được tấm bản đồ Điện Biên Phủ. Những tin tức tình báo đã góp phần quan trọng phục vụ cho Đảng, Bác Hồ và Bộ Chỉ huy chiến dịch quyết định thay đổi phương châm chỉ đạo chiến lược từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc", làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

PV: Bước sang giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trước đối tượng tác chiến có tiềm lực kinh tế, quân sự, với nhiều thủ đoạn và biện pháp chiến tranh mới, tinh vi, xảo quyệt, đòi hỏi Tình báo Quốc phòng Việt Nam vừa phải phục vụ công tác chỉ đạo tác chiến ở chiến trường miền Nam, vừa phục vụ yêu cầu bảo vệ vững chắc hậu phương lớn - miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Tình báo Quốc phòng đã có những thay đổi như thế nào để đáp ứng yêu cầu mới thưa Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Bước vào kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tình báo Quốc phòng đã sớm xác định bản chất và âm mưu của đế quốc Mỹ - kẻ thù trực tiếp và chủ yếu của cách mạng nước ta, do đó, đã kịp thời chuẩn bị và đưa được số lượng lớn cán bộ ưu tú, phương tiện, vũ khí trang bị vào chiến trường miền Nam để nắm địch. Cùng với lực lượng tại chỗ đã xây dựng, phát triển nhanh chóng các phương thức, lực lượng, xây dựng thế trận liên hoàn vững chắc, nhất là Điệp báo đã xây dựng được nhiều cơ cán chui sâu, leo cao vào các cơ quan đầu não, trọng yếu của Mỹ-Ngụy.

Nhờ đó, đã thu thập được nhiều tin tức có giá trị chiến lược cao, như: Phát hiện sớm âm mưu chống phá Tổng tuyển cử theo Hiệp định Genève, âm mưu hất cẳng Pháp xâm lược miền Nam của Mỹ, chiến lược "Chiến tranh đặc biệt", "Chiến tranh cục bộ", "Việt Nam hóa chiến tranh", kế hoạch "tố Cộng, diệt Cộng", lập ấp chiến lược, kế hoạch AB hàng năm; các kế hoạch hành quân, phản kích và kế hoạch rút quân Mỹ, chư hầu ra khỏi miền Nam; đánh giá, dự báo đúng chuyển biến của các giai đoạn chiến lược, phục vụ kịp thời cho trên chỉ đạo đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở miền Nam...

Những đóng góp cực kỳ quan trọng của lực lượng tình báo trong giai đoạn này cần phải kể như trận Ấp Bắc, cuộc tấn công và nổi dậy Xuân Mậu thân năm 1968, Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào (năm 1971) làm thất bại "Cuộc hành quân Lam Sơn 719" hay Chiến thắng Buôn Ma Thuột ngày 10/3/1975 đã mở màn thắng lợi cho chiến dịch Tây Nguyên, tạo bước ngoặt lịch sử , thúc đẩy nhanh tiến trình của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, với đỉnh cao là thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước...

PV: Những thông tin và phân tích của lực lượng tình báo có tính quyết định ra sao trong những chiến thắng trên chiến trường?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Trong thư Bác Hồ gửi Tình báo (8/1949) Bác nêu "biết địch, biết ta thì 100 trận ta thắng cả 100". Có thể khẳng định tin tức Tình báo là hết sức quan trọng vì đã tham mưu, phục vụ đắc lực cho Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong: Hoạch định đường lối, sách lược, chiến lược đúng đắn; Giúp quân ta giành thế chủ động trên chiến trường; Giúp giảm thiệt hại, hy sinh và thời gian cho cuộc chiến.

Có thể kể đến những chiến công tiêu biểu như: Tình báo đã nắm chắc âm mưu, ý đồ của Mỹ dùng không quân, hải quân đánh phá miền Bắc, phục vụ hiệu quả Chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không", đánh bại cuộc tấn công bằng máy bay chiến lược B52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác cuối năm 1972. Đặc biệt đã giúp trên khẳng định Mỹ sẽ không đưa quân trở lại nếu ta đánh lớn ở miền Nam, là cơ sở để Trung ương Đảng ra quyết định giải phóng miền Nam trong năm 1975. Như vậy tin tức Tình báo đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước...

Trong những chiến công của lực lượng Tình báo Quốc phòng nói riêng của Quân đội nói chung không thể không kể đến những nhà tình báo với những mạng lưới tình báo cùng những con người huyền thoại như Phạm Xuân Ẩn, Phạm Ngọc Thảo, Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Văn Tàu, Vũ Ngọc Nhạ,...

PV: Tình báo Quốc phòng đánh giá như thế nào về vai trò cá nhân của những nhà tình báo trong thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt với những người hoạt động đơn tuyến, thưa Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Tình báo Quốc phòng luôn tự hào là lực lượng đặc biệt tin cậy, tuyệt đối trung thành, là "tai tỏ, mắt sáng" của Đảng, Nhà nước, Quân đội. Trong từng giai đoạn của lịch sử, Tình báo luôn chú trọng xây dựng tổ chức, lực lượng để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Cách mạng. Trong chiến tranh giải phóng dân tộc đã có những anh hùng Tình báo tiêu biểu đã đi vào lịch sử trở thành "huyền thoại". Ở các cương vị công tác khác nhau, hơn ai hết những đồng chí ấy đều hi sinh thầm lặng, gạt bỏ tình riêng vì nghĩa lớn, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; cự ly, đơn tuyến, âm thầm phát triển cao sâu trong lòng địch. Những tin tức chiến lược, "nước cốt" có được từ những lưới tình báo, những nhà tình báo huyền thoại đã phục vụ kịp thời cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tư lệnh đưa ra nhiều quyết sách chiến lược, quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Có thể nói, vai trò cá nhân của những nhà tình báo trong thực hiện nhiệm vụ hội tụ đầy đủ phẩm chất, năng lực là cán bộ ưu tú của Đảng, đó là: Trung thành tuyệt đối với Đảng, với tổ chức Tình báo. Có niềm tin tuyệt đối vào sự tất thắng của cách mạng. Mưu trí, sáng tạo khi hoạt động trong lòng địch. Dũng cảm vô song, sẵn sàng hi sinh vì nhiệm vụ. Với mục đích cuối cùng là thu thập được những dòng tin có thể làm xoay chuyển thế chiến lược của cuộc kháng chiến. Những con người ấy đã đi vào huyền thoại, minh chứng cho tinh thần, ý chí, khát vọng của con người Việt Nam, người chiến sỹ Quân đội Nhân dân .

PV: Những kiến thức, kinh nghiệm của những thế hệ đi trước đã đóng góp như thế nào trong phát triển của Tình báo Quốc phòng, thưa Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Trải qua gần 80 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của Tình báo Quốc phòng, lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ đi trước qua thực tiễn công tác và chiến đấu đã đúc kết thành lý luận, truyền dạy, chỉ bảo cho các thế hệ tiếp sau. Những kiến thức, kinh nghiệm đó đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của Tình báo Quốc phòng. Trước hết, đó là những bài học về xây dựng con người tình báo cách mạng với những đặc trưng tiêu biểu nhất về phẩm chất và năng lực, trong đó có những nét đặc thù để có thể hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ trong môi trường đặc biệt... Kinh nghiệm quý báu của thế hệ đi trước là cẩm nang để chúng tôi vận dụng trong xây dựng đội ngũ cán bộ Tình báo Quốc phòng hôm nay ngày một vững mạnh, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, mãi xứng đáng là "tai, mắt", là lực lượng chính trị đặc biệt tin cậy, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân.

PV: Thời gian tới, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Theo Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc, Tình báo Quốc phòng phải làm gì để Tổ quốc không bị động, bất ngờ?

Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc: Thời gian tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; thời cơ và nguy cơ, thách thức đan xen, Tình báo Quốc phòng đã xác định quyết tâm và đề ra nhiều giải pháp nhằm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ; đặc biệt tập trung quán triệt, triển khai, thực hiện tốt các định hướng lớn của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm khi đến thăm và làm việc với Tổng cục (ngày 29/9/2024):

Một là, phải thường xuyên quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo tư tưởng và những lời di huấn, chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Tình báo; thực hiện đúng quan điểm của Đảng, vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; bất luận trong điều kiện hoàn cảnh nào, Tình báo Quốc phòng cũng phải đặt định hướng phát triển vào mọi hoạt động dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, mà thường xuyên, trực tiếp là của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng.

Hai là, phải chủ động, nhạy bén, sáng tạo, thực hiện thật tốt nhiệm vụ chính trị trung tâm, bảo đảm thực sự là "tai tỏ, mắt sáng", kênh cung cấp thông tin và tham mưu tin cậy, hiệu quả phục vụ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng.

PV: Xin cảm ơn Thiếu tướng Lê Vĩnh Thuộc về cuộc trao đổi này!

Thu Hòa/VOV1