Tin thế giới 21/5: Nguy cơ đụng độ Nga-Estonia? Trung Quốc thúc giục Mỹ từ bỏ Vòm Vàng, Israel phớt lờ áp lực quốc tế

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố dự án lá chắn tên lửa Vòm Vàng. (Nguồn: Reuters)

Châu Âu

* Biển Baltic đang trở thành đấu trường xung đột giữa Nga và Estonia, đặc biệt sau những hành động “ăn miếng trả miếng” của hai bên thời gian gần đây, theo lời Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda ngày 20/5.

Theo nhà lãnh đạo, có nguy cơ một số thỏa thuận ở biển Baltic có thể kết thúc một cách thảm khốc với thương vong và nhiều tổn thất khác.

Nhà lãnh đạo Lithuania khẳng định, các nước Baltic đang nỗ lực để bảo đảm các tuyến vận chuyển không đi qua lãnh hải của Nga và cho rằng, các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) vẫn là công cụ gây sức ép hiệu quả với Moscow. (Žinių radijas)

* EU đề xuất sửa đổi luật di trú nhằm cho phép các nước thành viên được trục xuất người xin tị nạn bị từ chối đến các nước thứ ba, ngay cả khi những người này không có bất kỳ mối liên hệ nào với quốc gia đó, mục tiêu là "đẩy nhanh quy trình xử lý tị nạn và giảm áp lực với hệ thống tiếp nhận ở các nước thành viên".

Đề xuất vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ các tổ chức nhân quyền. Tổ chức Ân xá quốc tế cảnh báo quy định mới có thể "làm suy yếu quyền được tị nạn, gia tăng nguy cơ trục xuất và giam giữ tùy tiện, đặc biệt trong bối cảnh EU chưa bảo đảm giám sát nhân quyền hiệu quả tại các nước thứ ba". (AFP)

* EU xem xét lại thỏa thuận thương mại với Israel trong bối cảnh tình hình nhân đạo tại Dải Gaza tiếp tục xấu đi nghiêm trọng, theo lời đại diện cấp cao EU về chính sách đối ngoại và an ninh Kaja Kallas ngày 20/5.

Theo bà Kallas, “đa số áp đảo” các bộ trưởng EU đã bày tỏ ủng hộ việc rà soát Thỏa thuận liên kết giữa EU và Israel - khuôn khổ điều chỉnh quan hệ thương mại và hợp tác chính trị giữa hai bên.

Trong khi đó, chính phủ Anh cho biết, Ngoại trưởng David Lammy sẽ tuyên bố tạm dừng đàm phán về thỏa thuận thương mại với Israel và triệu Đại sứ của quốc gia Trung Đông đến để phản đối việc nước này mở rộng chiến dịch quân sự ở Dải Gaza. (AFP)

* Anh mở rộng danh sách trừng phạt đối với Nga, bổ sung thêm 20 cá nhân và 62 tổ chức, khiến các đối tượng này phải chịu lệnh đóng băng tài sản và trừng phạt các dịch vụ ủy thác. Danh sách cập nhật bao gồm Sở Giao dịch Ngoại hối St. Petersburg và Cơ quan Bảo hiểm tiền gửi.

Anh cũng áp đặt trừng phạt đối với 18 tàu được cho là có liên quan các chuyến vận chuyển dầu của Nga. Moscow gọi động thái này là "hung hăng". (Reuters)

Châu Á-Thái Bình Dương

* Trung Quốc hết sức lo ngại về dự án lá chắn tên lửa Vòm Vàng của Mỹ, theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 21/5.

Bà nhấn mạnh: "Chúng tôi mạnh mẽ kêu gọi Mỹ ngừng phát triển và triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa toàn cầu này và thực hiện các bước cụ thể hướng tới việc xây dựng lòng tin chiến lược lẫn nhau giữa các cường quốc". (Reuters)

* Trung Quốc tăng cường quan hệ với các đảo quốc Thái Bình Dương khi Ngoại trưởng Vương Nghị chủ trì hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo từ 11 nước khu vực, trong đó có Kiribati, Quần đảo Solomon, Papua New Guinea và Fiji - tại thành phố Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến, trong 2 ngày 28-29/5, theo lời bà Mao Ninh.

Hội nghị sẽ thảo luận về “trao đổi và hợp tác toàn diện giữa Trung Quốc và các đảo quốc Thái Bình Dương, cũng như những vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm”. (AFP)

* Philippines-Mỹ tập trận hàng hải chung trên Biển Đông trong ngày 20/5, tại vùng biển ngoài khơi Palawan và Occidental Mindoro.

Hải quân, Không quân và Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines, cùng tàu tuần tra Stratton của Lực lượng bảo vệ bờ biển Mỹ và một máy bay tuần tra trên biển P-8A Poseidon của Hải quân Mỹ tham gia cuộc tập trận.

Tư lệnh Lực lượng vũ trang Philippines (AFP), Tướng Romeo Brawner nhấn mạnh: "Các hoạt động chung tái khẳng định cam kết của Lực lượng vũ trang Philippines trong việc hiện đại hóa năng lực và tăng cường quan hệ đối tác quốc phòng nhằm bảo vệ lợi ích hàng hải quốc gia và khu vực". (Reuters)

* Hàn Quốc bắt đầu bỏ phiếu sớm ở nước ngoài, theo đó, hơn 258.000 công dân ở nước ngoài bắt đầu thực hiện quyền bầu cử của mình từ ngày 20/5, mở đầu cho đợt bỏ phiếu sớm kéo dài 6 ngày trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống chính thức vào ngày 3/6.

Theo thông tin từ Ủy ban Bầu cử quốc gia Hàn Quốc, 223 điểm bỏ phiếu đã được thiết lập tại 118 quốc gia, phục vụ cử tri nước này đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài, bao gồm cả những người đã đăng ký bỏ phiếu vắng mặt. (Yonhap)

* Nhật Bản-Bulgaria nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược trong cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và Tổng thống Bulgaria Rumen Radev tại Tokyo ngày 20/5.

Phát biểu họp báo chung sau cuộc hội đàm, Thủ tướng Ishiba tuyên bố, Nhật Bản sẽ hợp tác chặt chẽ với Bulgaria - quốc gia "coi trọng pháp quyền và trật tự quốc tế", thể hiện rõ qua phản ứng đối với cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Ông Radev đang thực hiện chuyến thăm Nhật Bản kéo dài 5 ngày, đến ngày 21/5. (Kyodo)

* Nổ xe buýt chở học sinh một trường học của quân đội ở tỉnh Balochistan của Pakistan ngày 21/5, khiến 4 trẻ em tử vong. Ông Yasir Iqbal, người đứng đầu quận Khuzdar, nơi xảy ra vụ việc, cho biết, khoảng 40 học sinh đang trên xe buýt khi vụ nổ xảy ra và nhiều em đã bị thương. (Reuters)

Trung Đông-châu Phi

* Áp lực bên ngoài không khiến Israel chệch khỏi con đường bảo vệ sự tồn tại và an ninh của mình trước những kẻ muốn hủy diệt Israel, theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này Oren Marmorstein ngày 20/5.

Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh hàng loạt nước châu Âu và cả Canada liên tiếp gây sức ép buộc Israel phải kiềm chế các hành động quân sự nhằm vào Gaza cũng như mở cửa cho hàng viện trợ nhân đạo vào dải đất đang đối mặt với nạn đói cùng cực này. (THX)

* Giáo hoàng Leo XIV kêu gọi Israel tạo điều kiện cho viện trợ nhân đạo vào Gaza, đánh giá tình hình ở vùng lãnh thổ của Palestine “ngày càng đáng lo ngại và đáng buồn hơn” trong buổi thuyết giảng chung hàng tuần tại Quảng trường Thánh Peter,

Giáo hoàng Leo XIV nhấn mạnh: “Tôi xin nhắc lại lời kêu gọi tha thiết là tạo điều kiện cho viện trợ nhân đạo công bằng vào Dải Gaza và chấm dứt tình trạng thù địch, mà trẻ em, người già và người bệnh phải trả cái giá tàn khốc”. (Reuters)

* Quốc hội Iran phê chuẩn Hiệp ước đối tác chiến lược toàn diện với Nga có thời hạn 20 năm với Nga trong ngày 21/5. Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã ký hiệp ước trên vào ngày 17/1. Quốc hội Nga sau đó đã phê chuẩn văn kiện này hồi tháng 4.

Mặc dù không có điều khoản hợp tác quốc phòng, song hiệp ước quy định hai bên sẽ phối hợp đối phó với các nguy cơ quân sự chung, đẩy mạnh hợp tác kỹ thuật quân sự, tham gia tập trận chung. Hiệp ước cũng bao gồm một số điều khoản hợp tác kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính. (IRNA)

* Quân đội Sudan tuyên bố đã giải phóng hoàn toàn bang Khartoum và đánh bật Lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) ra khỏi các vị trí cuối cùng của nhóm bán quân sự này ở Omdurman, thành phố nằm sát với thủ đô Khartoum.

Quân đội Sudan khẳng định sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự cho đến khi "giải phóng" tất cả các khu vực còn lại nằm dưới sự kiểm soát của RSF. (Anadolu)

Châu Mỹ

* Mỹ công bố dự án lá chắn tên lửa Vòm Vàng (Golden Dome) với tổng kinh phí lên tới 175 tỷ USD, dự kiến hoàn thành và đi vào hoạt động trước khi kết thúc nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump. Tướng không quân Michael Guetlein, hiện đang giữ chức Phó chỉ huy các hoạt động không gian tại Lực lượng không gian Mỹ, được bổ nhiệm làm người đứng đầu giám sát dự án.

Hệ thống này sẽ được trang bị công nghệ "thế hệ tiếp theo" với khả năng đánh chặn các tên lửa từ mọi nguồn, bao gồm cả những tên lửa được phóng từ khoảng cách xa hoặc từ không gian. Theo ông Donald Trump, Canada đã bày tỏ mong muốn tham gia vào dự án phòng thủ tên lửa này. (CNBC)

* Tổng thống Donald Trump sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) dự kiến diễn ra tại Nam Phi trong năm nay.

Phát biểu tại phiên điều trần của Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ, ông Rubio nhấn mạnh: "Chúng tôi quyết định không tham dự G20 do Nam Phi đăng cai năm nay, cả ở cấp Bộ Ngoại giao lẫn cấp Tổng thống, chủ yếu do một số vấn đề họ đưa vào chương trình nghị sự mà theo chúng tôi không phản ánh các ưu tiên của chính quyền này". (THX)

* Tòa án Brazil xác nhận cáo buộc về âm mưu ám sát Tổng thống Lula da Silva đối với 10 sĩ quan và cảnh sát bị buộc tội âm mưu ám sát Tổng thống Lula da Silva và các quan chức khác.

Theo cáo trạng của Văn phòng công tố, những người này bị cáo buộc lên kế hoạch ám sát Tổng thống Lula da Silva sau chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử hồi tháng 10/2022 trong một âm mưu đảo chính do cựu Tổng thống Jair Bolsonaro cầm đầu nhằm duy trì quyền lực cho chính ông này sau thất bại trong nỗ lực tái tranh cử.

Kế hoạch cũng bao gồm vụ ám sát Phó Tổng thống đắc cử Geraldo Alckmin và Thẩm phán Alexandre de Moraes, khi đó là người đứng đầu Tòa án Bầu cử và hiện đang chịu trách nhiệm điều tra âm mưu đảo chính tại Tòa án Tối cao. (TTXVN)

Hoàng Hà