Tìm giải pháp khắc phục khó khăn với chính sách thuế mới từ Mỹ

Trong những năm vừa qua, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang Mỹ đều đạt trên mức 13 tỷ USD (xuất siêu trên 10 tỷ USD) và nhập khẩu từ Mỹ khoảng trên 3 tỷ USD/năm.

Nỗ lực gỡ khó cho doanh nghiệp

Báo cáo tại cuộc họp, ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết, trong những năm vừa qua, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang Mỹ đều đạt trên mức 13 tỷ USD (xuất siêu trên 10 tỷ USD) và nhập khẩu từ Mỹ khoảng trên 3 tỷ USD/năm. Riêng năm 2024 xuất khẩu đạt 14,31 tỷ USD, tăng 25% so với năm 2023 và nhập khẩu đạt 3,44 tỷ USD.

Quý I năm 2025, Việt Nam xuất sang Mỹ đạt 3,21 tỷ USD, tăng 14,9% so với cùng kỳ năm 2024 và nhập khẩu từ Mỹ đạt 914 triệu USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, các mặt hàng chủ lực qua nhiều năm vẫn là gỗ, tiêu, điều, thủy sản, cà phê và rau quả.

Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường khẳng định việc áp thuế cơ bản 10% với tất cả các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ sẽ có tác động trực tiếp đến tổng thể cán cân thương mại giữa Việt Nam và Mỹ.

Theo ông Phong, việc áp thuế cơ bản 10% với tất cả các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ sẽ có tác động trực tiếp đến tổng thể cán cân thương mại giữa Việt Nam và Mỹ nói chung, tác động lớn đến xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam và ảnh hưởng đến mức tăng trưởng của ngành nông nghiệp năm 2025.

Hiện nay, dù Mỹ đưa ra mức thuế đối ứng là 46%, tuy nhiên có khả năng mức áp dụng cho từng ngành là khác nhau. Do đó, cần có sự phân tích đánh giá một cách cụ thể hơn về biểu thuế sẽ áp đối với từng mặt hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ.

Ông Phong cũng đưa ra một số giải pháp, trước mắt cần thông tin và tạo điều kiện (về logistics, thủ tục hải quan...) để các doanh nghiệp kịp đẩy nhanh việc giao hàng trước thời điểm ngày 9/4 và càng sớm càng tốt trong thời gian 1-3 tháng tới.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, hiệp hội cần chủ động trao đổi với khách hàng, đối tác nhập khẩu để có phương án xử lý các hợp đồng đã ký kết, cùng chia sẻ trách nhiệm khi bị áp thuế bổ sung.

Song song đó, tiếp tục xem xét phương án xử lý đối với các nội dung mà phía Mỹ quan ngại. Kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc xuất xứ để tránh việc Mỹ "cho là" gian lận nguồn gốc xuất xứ hàng hóa từ Trung Quốc và xem xét quyết định cuối cùng về phương án đề xuất áp thuế về 0%.

Trong dài hạn, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho rằng, cần chuyển hướng thị trường xuất khẩu sang một số nước có FTA với Việt Nam, tương ứng với tiêu chí về dung lượng thị trường, có thể là Trung Quốc hoặc châu Âu.

Về thứ tự ưu tiên chuyển hướng mà Cục này đưa ra với từng sản phẩm là: gỗ và sản phẩm gỗ hướng đến Nhật Bản, Trung Quốc, EU; thủy sản hướng đến Trung Quốc, Nhật Bản, EU, Hàn Quốc; hạt điều hướng đến EU, Trung Quốc, UAE, Anh; hạt tiêu hướng đến EU, UAE, Ấn Độ, Trung Quốc; rau quả hướng đến Trung Quốc, Hàn Quốc, EU, ASEAN; cà-phê hướng đến Đức, Italia và Nhật Bản.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy tổ chức cuộc họp với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng để cùng đồng hành tháo gỡ khó khăn trước mắt và dài hạn, thúc đẩy xuất khẩu.

Đoàn kết, đồng lòng tìm giải pháp

Chia sẻ tại cuộc họp, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, trong những ngày qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp linh hoạt để ứng phó với các thay đổi trong chính sách thuế của Mỹ.

"Mặc dù các bộ, ngành đã chuẩn bị kỹ lưỡng và có những phương án dự phòng từ trước, nhưng mức thuế cao được công bố vẫn khiến nhiều doanh nghiệp bất ngờ. Thực tế, ngay trong nội bộ Mỹ cũng đang có những ý kiến trái chiều về chính sách này, làm cho các diễn biến trong thời gian tới trở nên khó lường", Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nói.

Không chỉ là vấn đề thuế quan, chính sách này còn liên quan đến các yếu tố như chênh lệch thương mại hai chiều, thuế phi thuế quan và nhiều yếu tố khác mà Mỹ đã nắm rất rõ thông tin. Điều này dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp và đối tác thương mại của Mỹ đã phải tạm dừng hoặc hủy bỏ hợp đồng với Việt Nam.

Khẳng định Chính phủ đã nỗ lực hết mình để đàm phán, tuy nhiên Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng: “Chúng ta phải luôn chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất, trong đó đã có những cuộc trao đổi, thuyết phục với các đại diện Mỹ tại Việt Nam”.

Ông Duy cũng cho biết, trước thử thách lớn, Chính phủ và các bộ, ngành xác định phương châm chỉ đạo là: bình tĩnh, linh hoạt, bám sát thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp và chủ động đàm phán.

Chính phủ và các bộ, ngành xác định phương châm chỉ đạo là: bình tĩnh, linh hoạt, bám sát thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp và chủ động đàm phán. Quan điểm của Việt Nam là không đối đầu, mà tìm kiếm các giải pháp tổng thể, lâu dài, trong đó đặc biệt chú trọng đàm phán.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy

"Quan điểm của Việt Nam là không đối đầu, mà tìm kiếm các giải pháp tổng thể, lâu dài, trong đó đặc biệt chú trọng đàm phán", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tư lệnh ngành nông nghiệp và môi trường khẳng định Chính phủ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp và sẽ tiếp tục lắng nghe, hiến kế để tìm ra những giải pháp thiết thực. Đồng thời, khẳng định việc đoàn kết, đồng lòng vì lợi ích chung của cộng đồng ngành hàng và quốc gia sẽ là yếu tố quyết định trong giai đoạn khó khăn này.

“Trong các cuộc đàm phán với Mỹ, chúng ta cần phát huy những lợi thế sẵn có của nông sản Việt Nam: chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh, không trực tiếp cạnh tranh với sản xuất nội địa Mỹ và nhiều mặt hàng không có lựa chọn thay thế. Bên cạnh đó, cần nhìn nhận thách thức cũng là cơ hội để tái cơ cấu sản xuất, ngành hàng và thị trường xuất khẩu.

Đây là thời điểm phù hợp để thúc đẩy phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, hướng tới mô hình sản xuất bền vững, chất lượng cao hơn. Mỹ vẫn là một trong những thị trường lớn, giàu tiềm năng và có tỷ suất lợi nhuận cao đối với nông sản Việt”, Tư lệnh ngành nông nghiệp và môi trường khẳng định.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã và sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp đã được Chính phủ chỉ đạo từ trước. Trong đó, việc đàm phán với các đối tác của Mỹ như Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, nhằm có tiếng nói chung với Chính phủ Hoa Kỳ.

Đặc biệt, Bộ sẽ chỉ đạo các địa phương, doanh nghiệp và bà con nông dân duy trì kế hoạch sản xuất, không thay đổi trong thời gian này. Đồng thời sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp tìm kiếm thị trường thay thế và tiếp tục ghi nhận các kiến nghị từ doanh nghiệp, hiệp hội để đề xuất với Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ cũng sẽ rà soát các rào cản kỹ thuật về cả xuất khẩu lẫn nhập khẩu nông sản, đặc biệt là đối với các sản phẩm nông nghiệp từ Mỹ. Bộ cũng phối hợp với các doanh nghiệp nghiên cứu phát triển các ngành sản xuất vật tư đầu vào cho nông nghiệp, như thức ăn chăn nuôi và thuốc bảo vệ thực vật, nhằm giảm chi phí đầu vào. Đồng thời, khuyến khích chế biến sâu, tái cơ cấu sản xuất, nâng cao năng lực tạm trữ, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa.

THANH TRÀ