Thùng thuốc súng tại châu Phi

Bài viết cho rằng cuộc khủng hoảng tại Sudan không khác gì một thùng thuốc súng đối với khu vực, vì nó vượt ra khỏi phạm vi biên giới quốc gia. Các báo cáo của Liên hợp quốc (LHQ) cho thấy, kể từ khi giao tranh giữa quân đội Sudan (SAF) và Lực lượng Hỗ trợ nhanh bán quân sự (RSF) bùng phát vào giữa tháng 4-2023, đã có hơn 1 triệu công dân Sudan chạy nạn sang bên kia biên giới Nam Sudan-quốc gia láng giềng vốn vẫn "mong manh" khi mới thoát khỏi cuộc nội chiến chưa được bao lâu.

Với nguồn tài nguyên hạn chế, Nam Sudan đang phải chịu sức ép chưa từng có, từ nguồn cung lương thực thiết yếu, nước sạch cho đến dịch vụ chăm sóc y tế. Nỗ lực cứu trợ nhân đạo đang phải đối mặt với "các điều kiện thảm khốc" khi các trại tị nạn quá tải, các cơ sở hạ tầng cơ bản không đáp ứng được nhu cầu do số lượng người tị nạn tăng mạnh. "Các báo cáo của Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF) cho thấy tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các nhu yếu phẩm cơ bản dành cho trẻ em và phụ nữ mang thai", bài viết nhấn mạnh.

Người dân Sudan ở một trung tâm trung chuyển tị nạn của UNHCR tại thị trấn biên giới Renk của Nam Sudan. Ảnh: Reuters

Không riêng Nam Sudan, nhiều quốc gia như Chad, Ethiopia và Ai Cập cũng đang chật vật trước làn sóng người tị nạn từ Sudan. Ví dụ như Chad, số liệu của Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR) cho thấy, hơn 400.000 người Sudan đã chạy nạn sang quốc gia này và đây chưa phải là con số cuối cùng. Thực tế trên làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn tại khu vực vốn đã đầy rẫy xung đột và khó khăn kinh tế. "Cộng đồng quốc tế cần hiểu rằng cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Sudan có thể tạo ra hiệu ứng domino, dẫn đến sự bất ổn gia tăng trên khắp Đông và Bắc Phi", trang mạng Modern Diplomacy nêu rõ.

Theo bài viết, trong khi hàng tỷ USD được huy động để ứng phó với các cuộc khủng hoảng địa chính trị ở châu Âu và Trung Đông, người tị nạn Sudan hiện phải sống lay lắt tại các trại tị nạn quá tải với "cơ hội tiếp cận tối thiểu" lương thực, nước sạch và chăm sóc y tế. Đơn cử như tổng số tiền viện trợ đối với Kế hoạch ứng phó nhân đạo cho Sudan mà Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ (OCHA) nhận được hiện chưa đạt 40% so với mục tiêu đề ra.

"Bất chấp mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Sudan, thảm cảnh của những người tị nạn Sudan lại biến mất khỏi trang nhất của truyền thông, bị lu mờ bởi các cuộc khủng hoảng địa chính trị khác ở châu Âu và Trung Đông. Điều này sẽ vô hình trung tạo ra môi trường thuận lợi cho chủ nghĩa cực đoan và duy trì vòng xoáy bạo lực. Sự tuyệt vọng trong các trại tị nạn khiến tình trạng cực đoan hóa trở nên dễ dàng hơn, gây bất ổn trong khu vực và thậm chí còn lan rộng ra khỏi phạm vi khu vực", bài viết cảnh báo.

Theo trang mạng Modern Diplomacy, việc giải quyết cuộc khủng hoảng Sudan cần có một giải pháp toàn diện. Đó là sự kết hợp các chương trình cứu trợ tạm thời với các giải pháp lâu dài nhằm xây dựng hòa bình và phát triển. Nỗi thống khổ do xung đột tại Sudan gây ra chính là phép thử đối với không chỉ sức chống chịu của khu vực mà còn cả sự đoàn kết quốc tế.

"Sự đoàn kết ấy không nên mang tính chọn lọc, đòi hỏi các nguyên tắc quốc tế phải được áp dụng thống nhất trong mọi tình huống, không màng tới các lợi ích địa chính trị. Việc không hành động sẽ khiến nỗi thống khổ của thường dân Sudan thêm chồng chất, đồng thời đẩy khu vực cũng như thế giới rơi vào vòng xoáy bất ổn kéo dài, có thể đầu độc cả các thế hệ tương lai. Chúng ta không thể ngoảnh mặt làm ngơ. Thay vì chờ đợi thêm một cột mốc bi kịch khác, đã đến lúc chúng ta phải hành động trước khi tình hình tiếp tục xấu đi, để lại nỗi thống khổ và sự bất ổn", bài viết nêu rõ.

HOÀNG VŨ